Tíminn Sunnudagsblað - 03.10.1971, Blaðsíða 14

að vandséð var, hvernig höfði hans
yrði bjargað. Þá brá Jón sýslumað-
ur Helgason á það ráð, að hann
lokaði augunum, lézt ekki hafa
hugmynd um siðferðið á Felli,
sagði ekki orð.
Þó var ekki því að heilsa, að
Sveinn og Rannveig fengju að sitja
að synd sinni í friði. Prófastur
kærði framferði þeira fyrir stifts-
yfirvöldum, og þá var ekki að sök-
um að spyrja. Yfirvöldin settu Jón
frá sýslunni fyrir vanrækslu í
þessu máli og fleiri, og ári síð-
ar var hann dæmdur frá embætti.
Hann bar þó höfuðið hátt og sýndi
kollegum sínunm í lögspekinnt
fyllstu fyrirlitningu: hann hrækti
á dómaraborðið, þegar dóm-
urinn um embættismissi hafði
verið upp kveðinn. Hann fékk
sýsluna aldrei aftur, en dó
embættislaus 1809 — og er
það í rauninni hið eina, sem
sorglegt getur talizt í sambandi
við þetta málastapp. Ég held, að
afskiptaleysi Jóns hafi fyrst og
fremst verið sprottið af mannúð-
legu hugarfari: hann hefur skilið,
að menn höfðu fátt annað sér til
skemmtunar í Skammdeginu en
þetta gamla góða.
Þegar réttvísin hafði losað sig
við Jón, var til bráðabirgða settur
yfir sýsluna ólöglærður maður, en
framgjarn vel: Kristján nokkur
Vigfússon, sonur séra Vigfúsar
Benediktssonar á Kálfafellsstað
(Galdra-Fúsa). Og sá hafði nú eng-
ar vöflur á. Hann dæmdi Svein
heima í héraði til að „missa sitt
höfuð með öxi eftir stóradómi,
vilji ekki kóngur meiri miskunn
á gjöra“. Árið eftir kom málið fyr-
ir lögþingisréttinn. Sveinn var þar
mættur og staðfesti á n þess að
glúpna fyrri játningu sína, að
hann væri faðir allra barnanna.
Sýslumaður Mýramanna, Guð-
mundur Ketilsson, var skipaður
verjandi hans. Málsvörn Guðmund
ar var hreinasta afbragð og á skil-
ið að geymast. Hún er svohljóð-
andi:
Pro memoria
Hver sem úthellir mannsins
blóði, hans blóð skal úthellast. Þau
lög liafa gilt á öllum öldum og
hjá öllum þjóðum. En í Austur-
Skaftafellssýslu á næstliðnu ári er
skeð ein exception (undantekning)
frá þessari reglu, þar sýslumaður
þar C. Vigfússon hefur á sama
degi, nefnilega þann 20. október
1798, ei einasta dæmt, heldur sótt
og dæmt í einu Svein nokkurn
Sveinsson, gamlan, gagniegan,
fróman mann til lífleysis — og
hefur þó þessi Sveinn iítið sem
ekki til saka. Það liangir þannig
saman: hann að foriögunum gift-
ist einum kvenmanni, sem strax
eftir þeirra brúðkaup verður kar-
læg og síðan ekki rís úr rekkju,
verðcr lionum allt so lireint óhæf
til að fjölga með henni mannkyni,
sem er sú fyrsta og helzta ekta-
skaparpligt. Ei að síður forstend-
ur þessi Sveinn bú sitt utan sem
innan bæjar vel og dánumannlega,
betalar Kóngi árlega skatt og und-
irlieldur þurfalinga fram yfir
skyldu árlega. Þetta ber mér trúa,
að sýslumanni Jóni Helgasyni þyki
vel fara, því tekur liann þennan
Svein og bú hans og set-
ur til ckkju, sem á ómegð
mikla. Maðurinn hlýðir, for-
stendur vel búið eins og fyrr
hafði gjört fyrir sjálfan sig.
Ekkjan, sem hann nú daglega um-
gengst með, er ung og annarslags
en hans veika kona, hvar fyrir
hann með henni utan sem innan
húss forstendur búið ágætlega, so
allt það lifandi er á heimilinu
ávaxtast, kýr, sauðfé og fuglar, og
goldnar eru öllum tekjur sínar.
Nú verður þessi heilsugóða ekkja
Sveini leiðitöm, þar hann var feng-

_______MIíkIÍSÍHBHMRHMB _________________ jjBBjjjpH
Gömlu verbúðirnar i Mikley i Hornaflrði, þar sem bátar af Austfjörðum höfðu viðlegu á vetrarvertíð. Nú er þar
auðn og tóm. Ljósmynd: Sveinn Guðnason.
10
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ