Íslendingaþættir Tímans - 28.10.1970, Blaðsíða 1

ISLEXDINTGAÞÆTTIR
Timans
15. TÖLUBL. — 3. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 28. OKT. 1970 NR. 47
ÁRNI PÁLSSON,
YFIRVERKFRÆÐINGUR
ÞritJjudaginm 13. þ.m. var til
moldar borinn Árni Pálsson fyrr-
verandi yfirverkfræðingur hjá
Vegagerð ríkisins.
Árni fæddist á Geirseyri við
Patreksfjörð hinn 4. janúar 1897.
Foreldrar hans voru Páll Einars-
son sýslumaður í Barðastrandar-
sýslu, síðar borgarstjóri í Reykja-
vík og hæstaréttardómari, og fyrri
kona hans Sigriður fædd Thor-
steinsson. Hann lauk stúdentsprófi
frá Latínuskólanum í Reykjavík
1916 og hélt síðan utan til náms
í verkfræði við Tækniháskólanm i
Kaupmannahöfn. Á námsárunum
i Kaupmannahöfn átti Árni við
veikindi að stríða og varð af þeim
sökum að hverfa frá námi um
tveggja ára skeið. Prófi í bygginga
verkfræði lauk hamn 1924 og kom
þá þegar heim til starfa.
í fyrstu vann Árni að ýmsum
verkfræðilegum viðfangsefnum,
sem til féllu, en árið 1925 réðst
hann til Vegagerðar ríkisins.
Fyrstu árin mun hann hafa starf-
að jöfnum höndum að vegagerð
og brúagerð, en fljótlega mun þó
úhugi hans hafa beinzt sérstaklega
að brúargerð og þeim tæknilegum
Vandamálum, sem henni voru
tengd. Enda varð sú raunin á, að
honum voru mjög snemma falin
hin stærstu og vandasömustu við-
tangsefni á því sviði. Árið 1946
var hann svo skipaður yfirverk-
fræðingur brúargerða og hafði
eftir það umsjón með hönnun og
smíði allra brúa á landinu, unz
nann lét af störfum fyrir aTdurs
sakir í árslok 1967.
Starfsferill Árna Pálssonar í
bágu samgöngumála landsins nær
Þannig yfir 42 ár. Á þeim tíma
hafa orðið miklar breytingar í
þessum efnum. svo miklar að vel
má kalla byltingu, og á það ekki
sízt við um brúagerðir. Er Árni
réðst til starfa hjá Vegagerð ríkis-
ins voru í notkun á l'andinu um
90 stærri brýr, en hann lét af
embætti voru þæt um 760 tals-
ins. Segir það þó ekki alla söguna,
því að auk nýrra brúa höfðu marg-
ar hinna elztu verið endur byggð-
ar á þessu tímabili. Þá hefur
verið byggður mikill fjöldi smærri
brúa.
Tölur þær, sem hér voru nefnd-
ar, gefa nokkra hugmynd um hver
stórvirki hafa verið unnin í brúa-
gerð á þessum árum, og á Arni
Pálsson þar stærstan hiut allra
manna. Við margvísTega erfiðleika
hefur þó verið að etja, einkum
framan af, er verkfæri voru vart
önnur en handverkfæri, flutning-
ar á landi afar erfiðir og hinn
fjárhagslegi stakkur að jafnaði
mjög þröngt skorinn. Virðist það
í dag lítt skiljanlegt, hvernig unnt
var að koma í framkvæmd þeim
mörgu og stóru mannvirkjum,
sem reist voru við þessar aðstæð-
ur. Það er ekki fyrr en með heims-
styrjödlinni síðari, að stórvirkar
vinnuvélar og flutningatæki fara
að flytjast til landsins, og þar
með opnuðust nýjar leiðir til að
ráðast í enm stærri og vandasamari
mannvirkjagerð en áður.
Af þeim fjölmörgu brúm, er
Árni Pálsson hannaði og hafði
umsjón með, verða hér einungis
örfáar taldar. Frá fyrstu árum
hans má nefna brýrnar á Hvítá í
Borgarfirði, Hofsá í Vopnafirði,
Markarfljóti og Skjálfandafljóti í
Köldukinn. Af brúm byggðum á
síðari árum ber líklega hengi-
brýrnar hæst, svo sem brýrnar á
Ölfusá, Jökulsá á Fjöllum, Hvítá
hjá Skálholti, JökuTsá á Breiða-
merkursandi o.fl., en einnig mætti
nefna brýr á Þjórsá, Hornafjarðar-
fljóti og Lagarfljóti. Allar eiga
þessar brýr það sameiginlegt. að
þær eru meðal hinna myndarleg-
ustu mannvirkja á landinu, og
margar þeirra einnig meðal hinna
fegurstu.
Auk starfa sinna að brúargerð
leysti Árni af hendi ymis önnur
verkfræðileg verkefni. MeðaT
þeirra var frumhönnun nokkurra
virkjana, svo sem fyrstu virkjunar
Laxár í Suður-Þingeyjasýslu og
virkjunar Andakílsár. Er tekin var
upp kennsla til lokaprófs í verk-
fræði við Verkfræðideild háskóla-
ns á styrjaldarárunum, annaðist
Árni kennslu í nokkrum greinum.
MINNING