Íslendingaþættir Tímans - 23.01.1972, Blaðsíða 7

Eins og áður er igetið, þótti öllum
gott þangað að koma. Húsbóndinn
var vitur og viðræðugóður. En það
kom til kasta systurinnar, húsmóð-
urinnar, að reiða fram veitimgar,
sem hæfðu höfðingslund þeirra
Og þetta tókst Guðríði meistara-
lega. Gestirnir fundu aldrei annað,
ien að allsnægtir væru í búri heim-
ilins. Það blessaðist allt vel í
höndum hennar, eins og mjölhnef-
arnir h.iá ekkiunni austur í Gyð-
ingalandi forðum daga.
Þótt allt ‘gemgi ekki að óskum
bugaðist aldrei hennar glaði hug-
ur. Heimilið var alltaf fjölmennt,
nokkur börn ólust þar upp að
mestu leyti til þroskaaldurs. Krist-
ín Guðmundsdóttir, sem fluttist að
iBollastöðum í Flóa og býr þar enn,
var fóstursystir systkinanna. Þá
ólust þar upp að mestu leyti syst-
kinin Sigrún og Þorsteinn, börn
Einars Símonarsonar og Elísabetar
Þorsteinsdóttur frá Brú, systir
Hannesar ritstjóra og Þorsteins hag
stofustjóra og í þriðja lagi kom
þangað ungur drengur frá Helga-
stöðum Sigmundur Einarsson
óg var þar til fulltíða aldurs. í aust
urbænum á Drumboddsstöðum var
stór og efnilegur systkinahópur,
sem dauðinn grisjaði um of, til
mikils harms fyrir fjölskylduna og
alla, sem til þekktu. Guðríður safn
aði unga fólkinu einatt saman,
bæði um helgar og einkum hátíð-
ir. Þá dunaði bærinn af æskugleði
unga fólksins. Þessum gleðskap
stjórnaði unga húsmóðirin af inni-
legum Skilningi og hófsemi, svo
listilega, að það var eins og þetta
kæmi allt af sjálfu sér. En hópur-
inn var góður bæði að upplagi og
uppeldi. Og þetta fólk, sem nú er
nokkuð við aldur, minnist þessara
glöðu æskudaga, með hjartans
þökk.
Ekki má skilja svo við Drumb-
oddsstaðaheimilið, að ekki sé getið
trja- og blómagarðsins. Þorfinnur
hafði forystu fyrir gerð hans. Var
það, að sjálfsögðu fyrir áhrif frá
störfum hans í Gróðrárstöðinni á
Akureyri vorið 1905, sem Sigurð
ur skólastjóri á Hólum var þá að
koma á fót. Vorið eftir 1906, var
garðurinn gerður. Tekinn var
kartöflugarður fyrir framan bæ-
inn, sem lá móti suðri og'sól. Sjálf
sagt hefur sumum þótt þetta lítil
bumennska, en ekki mun Þorfinn-
ur hafa ætlað að „ræna“ matjurta-
garðinum. Annar var gerður á öðr-
um stað og þar með voru metin
jöfnuð. Garðurinn varð „fóstur-
barn“ Guðríðar. Hún átti margar
stundir og mörg handtök í garð-
inum sínum. Hann varð heimilis-
prýði og öðrum til fyrirmyndar.
Telja má, að til hans megi re'kja,
að slíkir garðar eru nú um það bil
á öðrum hverjum bæ í sveitinni,
en ættu að vera alstaðar.
Árið 1933 er hið mikla örlaga-
ár í lífi Guðríðar Þórarinsdóttur.
Bróðirinn deyr af slysförum og
um leið er lokið lífs sögu hennar
á æskuheimilinu. En mikil hlutu
viðbrigðin að vera fyrir miðaldra
konu, sem í rúma tvo áratugi hafði
staðið fyrir stóru, glæsilegu heim-
ili á æskustöðvum, sem hún unni
mjög, slíta öll bönd, sem bundu
hana við sveitina hennar og fólik-
ið, sem hún hafði starfað með að
félags- og menningarmálum, setj-
ast svo að við borgarstræti,
„byggja ein bæinn“ og ganga til
starfa á iðnaðarverkstæði. En þar,
sem annars staðar var hún mjög
vel metin, bæði vegna verka sinna
og hins glaða. góða viðmóts.
En hún fann sér fleiri verkefni.
Hún kenndi smábörnum í mörg ár.
Það starf var vel við hennar hæfi.
Skólaganga hennar var, því miður,
allt of stutt, en samt varð hún
henni til mikilla lífsheilla. Hún
lærði að nema, og hún var frábær
nemandi í lífsins skóla og var því
mjög vel menntuð kona. Henni var
eiginlegt og ljúft að miðla öðrum
af þekkingu sinni og hún var skiln
ingsrík og þollynd gagnvart nem-
endum sínum. Þessvegna var leið-
sögn hennar til láns og góðs geng-
is þeim, sem hennar nutu.
Við breytingu á búsetu Guðríð-
ar, hlaut svo að fara að félagsleg
störf hennar féllu niður um sinn.
Það var gagnstætt hennar miklu
félagshyggju og það setti að henni
félagslegan tómleika. Henni var
kunnugt um að margt Tungna-
manna hafði flutzt til Reykjavíkur,
hún þurfti að komast í samband
við þetta fólk að nýju við nýjar
aðstæður. Við nána athugun á
málinu, komst hún að þeirri niður-
stoðu', að hópur Tungnamanna í
Reykjavík var stærri en hún hafði
búizt við. Hún boðaði til fundar og
á þeim fundi var Félag Biskups-
tungnamanna í Reykjavík, stofnað.
Félagið starfaði af áhuga og fjöri
fram eftir árum og kom mörgu
góðu til leiðar. Saga þess verður
ekki rakin hér, aðeins getið þess
þáttar, sem merkastur er í starfi
þess, en það er útgáfa ritsafnsins
Inn til fjalla, er kom út í þremur
bindum á tímabilinu 1949 til 1966
í vandaðri og smekklegri útgáfu.
í formála fyrir fyrsta bindi, segir
svo: „Markmið félagsins með útgáfu
ritsins, er að reyna að varðveita
minningu um ýmsa menn, málefni
og fleira í Biskupstungum, lengur
en ella myndi“. Þannig orðar Guð-
ríður markmið útgáfunnar. Undir
formálsorðunum stendur að vísu,
Ritnefndin, en hún skrifaði og út-
gáfan var bæði hugsuð af henni og
framkvæmd. Og settu manki náði
hún, þótt brunnur sagna og mangs
konar fróðleiks hér um slóðir, sé
síður en svo tæmdur. Það mun
nærri sanni, að Guðríður hafi átt
tiltækt efni í 4. bindi, að mestu
leyti, er hún lézt.
Þvi fór fjarri, að hún léti á þvi
bera, að hún stæði fyrir útgáfunni,
en hún var samt hinn sjálfkjörni
ritstjóri veíksins, þótt forráða-
menn Biskupstungnafélagsins
leggðu henni drengilegt lið. Hún
safnaði efni og ritaði sjálf 20 rit-
gerðir um menn og málefni, eða
sem svarar einu bindinu, en stærð
þeirra allra er 607 bls. eða um 200
bls. hvert.
Allt frá æskuárum Guðríðar,
vissum við vinir hennar og ná-
grannar að hún var vel ritfær. Séra
Sigurður Einarsson í Holti, kvað
upp þann dóm, þegar hann hafði
lesið 1. og 2. bindi Inn til fjalla,
að nú vissi hann það, að Guðríð-
u rfrá Drumboddsstöðum væri í
hópi hinna ritfærustu kvenna.
Eitt var það, sem Guðríður tók
sér fyrir hendur á seinni árum
ævinnar, að hún stofnaði sjóð, er
hún nefndi Minningarsjóð Biskups
tungna. Var stofnfé hans að
nokkru leyti sjóður, sem Ung-
mennafélag Biskupstungna stofn-
aði til minningar um Þorfinn bróð-
ur hennar, þegar hann lézt. Sá
sjóður var lítill að vöxtum frá
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
7