NT - 13.07.1984, Blaðsíða 24

Útlönd
Föstudagur 13. júlí 1984 24
St.Paul, Minnesotu-Reuter
■ Walter Mondale tilkynnti í
j>ær aö hann heföi valið Gerald-
inu Ferraro fulltrúadeildar-
þingmann frá New York sem
varaforsetaefni í forsetakosn-
ingunum í haust. Mondale er
líklegastur til aö hljóta útnefn-
ingu sém forsetaframbjóðandi
demókrata, en flokksþing
þeirra hefst í San Fransisco á
mánudag og veröur forsetaefni
útnefnt á miðvikudag. Ferraro
er fyrsta konan sem útnefnd er
varaforsetaefnj fyrir annan
hvorn stóru flokkana í Banda-
ríkjunum.
Mondalc tilkynnti ákvöröun
sína í höfuðborg heimaríkis
síns, Minnesota, og var Fcrr-
aro þangað komin. Nokkrum
klukkustundum áöur tilkynnti
skrifstofa þingmannsins í New
York um ákvörðun Mondales.
Þetta val kemur ekki á óvart.
O’Neill þingforscti hefur fyrir
nokkrum vikum stungiö upp á
Ferraro sem varaforsetaefni og
margir af öðrum áhrifamönnum
í Demókrataflokknum hafa lýst
fylgi viö hana til þessa embættis.
Þegar Mondale tilkynnti
ákvöröun sína gullu viö mikil
fagnaöarlæti fylgismanna
beggja og sagði Mondale að
hann hafi eítir vandlega íhugun
valið besta varaforsetaefniö, en
hann hefur rætt við nokkra
■ Mondale og Ferraro þegar tilkynnt var um aö hún hefði verið valin sem varaforsetaefni í St. Paul í Minnesota í gær.
Simainjnd-POLFOTO

Mondale tilkynnir varaforsetaefni:
Kona varaf orsetaef ni
Gary Hart segist enn vera fullviss um útnefningu
lýðsins, væri hinn sanni amer-
demókrata, sem til grcina hafa
komið til þessarar útnefningar.
Gary Hart sem einnig sækist
eftir að verða forsetaefni
Demókrataflökksins, sagði cftii
útncfningu Fcrraro að val hcnn-
ar heföi engin áhrif á þann
ásetning sinn að sækjast cftir
útnefningu sem forsetafram-
bjóðandi á flokksþinginu. En
liann óskaði Mondale til ham-
ingju með val sitt og sagöi að
Fcrraro væri glæsilegur vara-
forsetaframbjóðandi.
Hart sagði að val meðfram-
bjóðandans gæfi fulltrúum á
flokksþinginu enn bctra tæki-
færi til aö dæma Mondale, en
það væri vissa sín að þegar til
kastanna kæmi myndu þingfull-
trúar velja þann mann til for-
setaframboðs scm hefði bcstar
líkur á aö sigra Reagan.
Geraldine Ferraro steig í stól-
inn eftir að Mondale hafði til-
kynnt um útnefningu hcnnarog
sagði: „Varaforseti... það
hljómar yndislega." Hún sagði
að valið segði mikið um Mond-
ale og hvc langt Bandaríkin seu
komin og hvert þau vilji stefna.
Hún sagði að frami sinn í lífinu,
sem hefði hafist í grasrót verka-
íski draumur.
Demókratar vonast til að val
varaforsetans muni afla þeirn
meginhluta atkvæða kvenna, en
þær cru 53% kjósenda.
í nýlégum skoðanakönnun-
um kemur í ljós að Reagan
hefur meiri sigurlíkur en Mond-
ale og munar 7-19% atkvæða.
Blaðamenn spurðu Reagan
hvort val Mondales á varafor-
setaefni væri sögulegur atburð-
ur. - Já, eins og skipun mín á
Söndru Day O’Connor í Hæsta-
rétt. En hún er fyrsta konan
sem skipuð er dómari í Hæsta-
rétti Bandaríkjanna. Forsetinn
var spurður hvort hann áliti að
konur myndu kjósa frambjóð-
endur demókrata: „Ég ætla að
keppa við þau.“
■ Ferraro ásanit eigin-
manni sínum John Zacc-
aro. Hún heldur fjöl-
skyldunal'ni sínu í viröing-
arskyni við inóður sína,
sem var henni mikil stoð á
crfiðum tímum.
■ I þinginu. Hér ráðfær-
ir þingkonnn sig við O’Ne-
ill forscta fulltrúadeildar-
innar og áhrifamesta
þingmann Demókrata.
O’Neill hefur mikla trú á
Ferraro og á sinn þátt í
frama hennar.
Skörp og ákveðin baráttukona
varaforsetaefni Bandaríkjanna
■ Geraldine Ferraro er 48 ára
að aldri. Hún er dóttir ítalskra
innflytjenda. Faðir hennar dó
þegar hún var 8 ára gömul. Hún
braust til mennta og vann fyrir
námi sínu. Að loknu lögfræði-
prófi gerðist hún aðstoðarsak-
sóknari í Queens, útborg New
York, þar sem hún hcfur búið
alla tíð.
Ferraro er kaþólsk, frjálslynd
og hörð af sér. Það hefur hún
sýnt bæði sem saksóknari og í
stjórnmálum.
Hún er gift auðugum fast-
eignasala, John Zaccaro og eiga
þau þrjú börn 18-22 ára. Hún
kaupir tilbúin föt og heimili
hennar er skreytt útsaumi eftir
hana sjálfa.
Ferraro fór snemma að láta
stjórnmál til sín taka og árið
1978 var hún kosin í fulltrú-
adeildina fyrir New York.í
þinginu vann hún sér fljótlega
traust samflokksmanna sinna og
hlaut þar fljótlega vegtyllur.
M.a. á hún sæti í hinni öflugu
fjárveitinganefnd deildarinnar.
Gagnrýnendur Ferraro segja
að hún njóti þess að vera á
réttum stað á réttum tíma. Hún
■ Geraldine Ferraro sker sig
ekki úr hópi annarra húsmæðra
í Queens, en vegur hennar í
stjórnmálum er með ólíkindum.
er kona. frjálslynd, kaþólsk og
frá New York, sem er fjölmennt
fylki og mikilvægt í forsetakosn-
ingum. Hún heíur ekki mikla
þingreynslu en þekking hennar
á utanríkismálum er dregin í
efa. Sjálf segir Ferraro að sann-
leikskorn felist í þessari gagn-
rýni og hefur sagt að hún kæmi
tæpast til greina sern varaforseti
ef hún héti Gerald Ferraro.
En Geraldine Ferraro er eng-
inn veifiskati. Þeir sem þekkja
hana best og hafa starfað rneð
henni bera að hún sé tillögugóð,
hörð af sér og ákveðin þegar
því er að skipta og um baráttu-
viljann efast enginn.
Fámennur
hópur
kvenna
í æðstu
stöðum
London-Kcuter
■ Ef Geraldine Ferraro
verður kjörin varaforseti
Bandaríkjanna í kosning-
unum í nóvember mun
hún teljast til fámenns
hóps kvenna sem skipa
háar pólitískar stöður. Ef
Mondale tekst að sigra
Reagan í forsetakosning-
unum verður Ferraro
fyrsti kvenkyns varafor-
setinn í sögu Bandaríkj-
anna.
Fjórar konur eru nú
forsætisráðherrar, Marg-
rcat Tatcher í Bretlandi,
Eugenia Charles í Domin-
iku, Indira Gandhi í ind-
landi og Milka Planink í
Júgóslavíu.
A íslandi varð Vigdís
Finnhogadóttir fyrsta kon-
an í heiminum sem hlaut
kosningu til embættis for-
seta í almennum kosning-
um 1980, þótt hún stýri
ekki ríkisstjórn.
Nokkrar aðrar konur
hafa erft þjóðhöfðingjatit-
il án þess að hafa pólitísk
völd. Þær eru Beatrix
Hollandsdrottning, Mar-
grét Danadrottning og
Elísabet Englandsdrottn-
ing, sem jafnframt er
þjóðhöfðingi 16 annarra
samveldislanda.
í maí sl. var fyrsta kon-
an skipuð landstjóri í Kan-
ada og sérstakur fulltrúi
drottningar þar. Hún er
Jeanne Souve fyrrum ráð-
herra og þingforseti.
Konur eru ráðherrar í
mörgum ríkisstjórnum og
stjórna þar aðallega mál-
efnum kvenna og félags-
málum.
Eiginkonur forseta eru
sums staðar rnjög valda-
miklar. Á Filippseyjum
hefur Imelda Macos mun
meiri völd og áhrif en eðli-
legt er af ráðherra mannrétt-
indamála, eins og hún er.
Elena Ceausescu, kona
Rúmcníuforseta, skipar
æðri stöðu en nokkur
önnur kona í kommúnista-
ríki, en hún er fyrsti vara-
forsætisráðherra. I ríkis-
stjórn Sovétríkjanna er
engin kona. Einn litríkasti
stjórnmálamaður síðari
ára er Maria Estela (Isabe-
lita) Peron, sem var eitt
sinn varaforseti Argentínu
og varö forseti aö manni
sínum Juan Peron látnum.
Hún var forseti í tvö ár
áður en herforingjar veltu
henni úr sessi.
Peron varð fyrsta konan
sem gegndi valdamiklu
forsetaembætti. en nokkr-
ar aðrar konur en taldar eru
hafa gegnt embætti for-
sætisráðherra. Meðal
þeirra eru Golda Meir í
ísrael, Sirima Bandaran-
aike á Sri Lanka, sem varð
fyrsti kvenkyns forsætisráð-
herrann 1960. Hún gegndi
embættinu í 12 ár.
Gro Harlem Brundt-
land var forsætisráðherra
Noregs í átta mánuði 1981
og Maria de Löurdes Pint-
asilgo veitti portúgölsku
stjórninni forstöðu í fimm
mánuði frá ágúst 1979.
Fyrsta konan sem varð
forsætisráðherra í Afríku
er Elizabeth Domitien
sem gegndi því embætti í
Mið-Afríkulýðveldinu í 16
ntánuði, frá 1975.