NT - 20.04.1985, Blaðsíða 6

Laugardagur 20. apríl 1985 6

Vettvangur
Jens í Kaldalóni:
Stjórn eða stjórnleysi
Þá fer einnig að læðast sú grunsemd
inn í hugskot manna hvort nokkur
samtök, flokkur eða maður geti stjórn-
að þessari þjóð í þeim frjálsa lýðræðis-
kærleika, sem svo lofaður er í öllu
mannlegu gildi, að þjóni því stefnu-
marki sem flestum er hugleiknast
■ Þegar maður lítur yfir veg
þeirrar ríkisstjórnar, sem nú
ræður ríkjum á landi hér, -
verður manni á að þenkja um
það, hvort hún er ennþá komin
að þeim nótum þeirra góð-
verka sem hún hafði í upphafi
vegferðar sinnar talið sig svo af
guði vel gerða til þess að vel
mætti breyta okkar syndum-
spillta og afvegaleidda þjóðfé-
lagi í það siðmenningarfélags-
heimili, sem sæmandi væri, -
og eitthvað í takt við það
gáfuríka hugarfar, - greind og
menntun, sem svo í aldanna
rás við íslendingar höfum svo
lengi státað af, að citthvað
nálgaðist þá kenningu, að nær
mætti telja siðuðum mönnum,
en sundrungarlýð.
Og enda þótt í sumum þeim
betrunarháttum, sem í reisu-
passann ritaðarvoru, afandagt
og kærleiksríku hugarþeli,
finnst þó einum og einum
henni skrikað hafi fótur á svelli
fagurra hugsjóna. Var þá ekki
síður, eins og sumir færu að
gjóa augum sínum að þeim
fagurfclldu stjórnarstólum,
sem ætlaðir voru til setu þeirra
dáindis gáfumanna, sem flestir
töldu þá þar veglcgan sama-
stað eiga, til þess ráðum sínum
mættu þar svo saman tvinna,
sem til mættu duga að meðal-
greindur háskólaborgari mætti
grannt þekkja, að þar í stóla
væru þeir bændur sestir í hús-
bóndasæti þjóðarheimilis
okkar, að þeim mætti þjóna af
kostgæfri, virðingu og tillits-
semi, en ekki af neinum þræls-
ótta né illum hvötum, að
hlaupa frá verkum sínum í
miðjum gegningum um hávetr-
artíð.
Þá fer einnig að læðast sú
grunsemd inní hugskot manna,
hvort nokkur samtök, flokkur
eða maður geti stjórnað þess-
ari þjóð í þeim frjálsa lýðræðis-
kærleika, sem svo lofaður er í
öllu mannlegú gildi, að þjóni
því stefnumarki, sem flestum
er hugleiknast. Spurningin er
þá stór; sem sc; hvort neyðin
geti ekki jafnvel kennt svo
naktri konu aðspinna, að grípa
verði hér til einhverskonar ein-
ræðisaðgerða, svo skrönglast
megi yfir þá illfæru urðar-
dranga, sem við svo óhöndug-
lega höfum álpast inná í öllu
hinu margrómaða frelsi okkar,
- sem engan veginn virðist svo
réttum fótum fetað hafa, að til
farsældar megi telja.
Formaður annars stjórnar-
flokksins taldi sig, - er hann
var yfirheyröur í sjónvarpinu
nýlega, - ekki skilja hvað for-
sætisráðherrann hefði átt við,
er hann talaði um kollsteypu
frá í haust. Hélt maður nú
samt að slíkir hlutir væru ekki
svo torskildir, - þar sem svo
blasti við allra sjónum, að líkja
mætti við brunarústir einar eft-
ir hlöðubruna hjá bónda, - þar
sem heyforði vetrarins liefði
þar upp fuðrað í einni glóð, og
eftir stæði tóftin ein þaklaus og
sótsvört á að líta. Enda stóð
ríkisstjórnin blessuð eins og
glópar niðrí hyldjúpri jökul-
sprungu, þar sem ckki sást til
neinna átta, og rökkur auönar-
innar blasti viö, í sjálfu sér
ráðþrota og áttavillt, sem von
var, þar sem 20-30% verð-
hækkun í einum hnút á vinnu-
afli stórra launahópa í mestan-
part þjónustugerðar í ýmsu
i'ormi, scm svo fjarstætt var
öllu eðli, að aldrei gat gengið
án vandræða á ýmsum sviðum
þjóðlífs okkar, það sáu allir
menn í hcndi sinni, að slík mál
eru ekki ræðandi af nokkru
viti, enda kom á daginn að þar
var mikið unnið fyrir litlum
arði.
Nákvæmlega sama foræðið
er nú yfir gengið, og má þar til
viðbótar nefna þar að auki nær
70% verðhækkun á bílatrygg-
ingum landsmanna, að mánað-
arlaun þarf til að borga trygg-
ingarskatt at'einum bíl fyrir þá
sem ekki eru í bónus, en kr.
12.000.00 rúm hjá þeim sem
50% bónus hafa, en vel að
merkja að ríkissjóðurinn hagn-
ast á þeim um 2.200.00 krónur,
sem svo óheppnir liafa orðið
að missa bónusinn, um fram
hjá hinum sem 50% bónusinn
hafa hlotið. Svona hlutir gerast
ekki nema þar sem brjálæðis-
kenndar og algerlega ábyrgð-
arlausar gerðir manna hafa
þróast í það hyldýpisforæði,
sem teygt og togað hefur verið
í eftirlæti og afskiftaleysi
þeirra, sem falið hefur verið að
sjá þjóð okkar farboða í skjóli
þess frelsis, - sem allir telja þó
þann bjargfasta grunn sem
mannlífið á að byggjast á.
Já, og með hrokafullum ögr-
unartón hóta þeir, sem frelsinu
unna, að nú skuli hrikta í
stoðum þjóðfélagsins, verði
ekki gengið að þeim „sann-
gjörnu" kröfum, sem fram eru
bornar, og sem fiskinum svo
hefur fækkað að ekki má nú úr
sjó draga nema 2 fiska þar sem
áður fengust þrír, - skuli það
bætt með hækkuðu fiskverði,
svo hluturinn verði sá sami
hvað sem aflamarkinu líður.
Nei, slíkir hlutir gerast ekki
nema þar sem máttur öfganna
hefur svo þróast í einræði og
ómæliskennd vitleysunnar, að
hið raungilda lögmál náttúr-
unnar hefur svo frá öllu sínu
gullvæga gildi horfið, að hin
steindauða hönd, og hugsun
leggst þar yfir allar skynsemis-
leiðir til úrbóta.
En það er fleira en launa-
kröfur og allar þeirra öfgar,
sem ekki stenst lögmál tilver-
unnar, þar á meðal sá ólýsan-
legi óskapnaður, að verð-
tryggja húsnæðismálalán og
aðrar skuldir þegar kaupgjald
á að standa í stað. Pað er
líklega ein þeirra djúpstæðasta
dýflissa sem nokkrum mennsk-
um manni hefur verið varpað
í, enda á daginn komið að líkja
má við stórslysafaraldur af-
leiðingar þeirrar gerðar, cnda
þótt aldrei á almannafæri upp
verður gefinn allur sá hrika-
leiki, sem af því leitt hefur.
Já, svona er nú stjórnarfarið
í dag, en var það þá nokkru
betra fyrir tveimur árum, þeg-
ar þá þótti eitt til ráða, að
hengja þann neyðarkross um
allra manna hálsa, sem þar
skyldi dingla í minnst fjögur
ár, þar sem sú neyðarganga
fetuð yrði fótmál fyrir fótmál,
að við hefðum lært eitthvað
það af spjöldum sögunnar, að
ekki væri sá dýrmæti auðnu-
vegur best genginn með fífla-
látum og fyrirhyggjuleysi. En í
allri þessari flóðbylgju hús-
næðislána og húsbyggjenda,
blasir við þeim sú staðreynd að
allt þeirra afl og máttur sem
duga skyldi fyrir venjulegum
afborgunum og vöxtum, dugar
nú ekki fyrir dýrtíðarhækkun-
um á lánum þess, og ef einhver
þeirra hefur nú ekki getað
borgað útsvarið sitt, sem var
100 þúsund krónurás.l. ári, er
það orðið að 150 þúsund króna
skuld núna með aðeins eins árs
vöxtum. Ef að Þorsteinn
Pálsson, minn elskulegi for-
maður Sjálfstæðisflokksins
skilur ekki að þarna hafi verið
um kollsteypu að ræða, og
meira að segja, svo hroðalega,
að ótalið er hvað jafnvel marga
góða drengi liefur lagt í gröf-
ina, já og meira að segja konur
með, þá vildi ég nú meina, að
svo fari bráðlega að birta
skammdegisskugga vetrarins,
svo fari hann bráðum að sjá
inní skuggaskot tilverunnar.
Ég held að hann geri sér þó
öllu betri grein fyrir þeim af-
leiðingum en kannski margur
annar. En það er best jafnan
að skilja hlutina eins og þeir
eru.
En það er með þetta eins og
annað, að það verður annað-
hvort að duga eða drepast.
Það hefur aldrei verið til tignar
metið á stjórnanda skips, að
hlaupa frá stýri þá áhlaupsveð-
ur hefur á skollið, og gefast
upp við að bjarga fleyi sínu og
farmi heilu í höfn. Og það væri
skárri hroðalegheitin ef ríkis-
stjórn landsins hlypi nú svo frá
öllu því umfangi sem fyrir
liggur, skjálfandi af tauga-
spennu frá öllu saman. Róm
var ekki byggð upp á einum
degi, stendur einhversstaðar,
og enginn bjóst við þeim afrek-
um neinnar stjórnar, að allar
þær glæfragildrur sem þjóðin
hefur ratað í undanfarna ára-
tugi, yrðu hreinsaðar útúr öllu
mannlífi á einum til tveimur
árum. En því er ekki að neita,
að vel hefur nokkuð þokast í
vissum hlutum, en vettlinga-
tökin alltof mörg, og svo dýrast
spanna þar inní vaxtaokrið og
óguðlegustu verðhækkanir,
sem svo hafa öllum húsum og
röftum riðið, að engu tali
tekur.
Við erum komin í snarvit-
lausan kreppudans útaf sællífi
og eftirlæti, og þjóð sem komin
er svo í útlendan skuldahaug,
að enginn sér útúr þeim rok-
svörtu skýjabólstrum skuli
ekki skammast sín hreinlega
fyrir að flytja inn hundruð
tonna af súkkulaði og frönskum
kartöflum en henda sinni eigin
framleiðslu í skítinn, og kaupa
svo tugi tonna af méli frá
útlöndum til að ala á endur,
gæsir og kalkúna í stað þess að
éta sitt heilnæma og í alla staði
okkar ágæta lambakjöt.
En því ræði ég þessi mál hér
og nú, að raddir hafa heyrst
um einskonar stjórnarþreytu.
og jafnvel jaðrað við stjórnar-
slit. En sjálfstæðismenn lofuðu
góðum og miklum umskiftum
í síðustu kosningum, fengju
þeir til þess mátt og völd að
betrumbæta það sem úrSkeiðis
gengið hefur, en svo hissa sem
maður er á þeim kröfum laun-
þegaforustunnar að heimta
verðbætur á laun sín, eftir þær
hroðalegu ófarir, sem þær á
allan hátt hafa skapað. ermað-
ur þó enn meira undrandi á
þeim ráðstöfunum ríkisvalds-
ins að afnema það bann, ein-
ungis vegna þess, að verðbæt-
ur, að raungildi nokkru á laun,
er óframkvæmanlegt af neinu
viti, og á engum aðgerðum
hefur launafólkið tapað jafn
hroðalega í hagsmunum
sínum.
En hvað skyldu svo menn
ætla að sækja í nýjar kosning-
ar, nema að sóa peningum og
útmála þann sama blaðursvað-
al, sem allir eru löngu orðnir
leiðir á. Eða halda þeir að
betur hafi þeim svo vaxið fisk-
urinn um hrygginn, sem þá
duttu fyrir borð í síðustu kosn-
ingum, að liðtækari verði í
áratoginu við að rétta þjóðar-
skútuna núna. Nei, mínir kæru
stjórnvaldshafar, þið hafið
ekki mörgum færari á að skipa
en þeim er nú sitja, þótt margt
megi að þeim finna, og sjálf-
sagt gerir enginn svo öllum líki
hvort sem er, en það skulið þið
muna. að láta sem jafnast yfir
alla ganga. Læra af ykkarpólit-
ísku mistökum, og munið
ekki síður, að það er mann-
legra að gangast við yfirsjónum
sínum en að þræta fyrir þær
með einhverjum hætti, - og
þar um sagði Steingrímur hið
rétta orð: Kollsteypa.
Jens í Kaldalóni.
Svona hlutir gerast ekki nema þar sem
brjálæðiskendar og algjörlega ábyrgð-
arlausar gerðir hafa þróast í það hyl-
dýpisforæði sem teygt og togað hefur
verið í eftirlæti og afskiptaleysi þeirra
sem falið hefur verið að sjá þjóð okkar
farborða í skjóli þess frelsis, sem allir
telja þó þann bjartasta grunn sem
mannlífið byggist á.
Markmið okkar eru skýr!
- snjöll ræða formanns Bjargræðisflokksins
■ Það dylst varla neinum að
landsfundur Bjargræðisflokks-
ins var haldinn fyrir skömmu í
íþróttaskemmunni og voru
málin rædd þar af mikilli hrein-
skilni. Landsfundarmenn sem
komnir voru hvaðanæva að af
landinu hlýddu í upphafi fund-
ar á skörulega og tæpitungu-
lausa setningarræðu Hersteins
Sigurpálssonar, formanns
Bjargræðisflokksins. Að lok-
inni ræðunni risu fundarmenn
úr sætum, allir sem einn, og
hylltu formanninn unga með
langvinnu lófataki.
Ræða Hersteins hefur birst í
heild sinni í Árdegisblaðinu,
málgagni Bjargræðisflokksins,
en þó teljum við ekki stætt á
öðru en að birta hér valda
kafla úr ávarpi formannsins:
Góðirbjargræðismenn! Vin-
ir og samherjar!
Veður ræður akri. í öllu lífi
manna skiptast á skin og skúr-
ir.Mönnum munar annað
hvort aftur á bak eða nokkuð
á leið. Hvað getum við gert til
að efla samstöðu þjóðarinnar í
framfarasókn hennar? Jú, við
þurfum að stilla strengina,
auka samheldnina, leita stuðn-
ings við baráttumál okkar á
líðandi stund og grundvallar-
hugsjónir okkar. Verða verkin
látin tala? Markmið okkar eru
skýr. Það er brýnt að lyfta
þjóðinni allri upp úr óvissu og
öryggisleysi. Ég hygg að ekki
sé ofsagt að landsfundur Bjarg-
ræðisflokksins sé eina aflið sem
getur eytt óvissu og snúið vörn
þjóðar til sóknar og bjart-
sýni.Bjargræðisflokkurinn er
tilbúinn til þess að veita forystu
til að sigla þjóðarskútunni úr
öldurótinu. En um leið og við
horfum fram veginn verðum
við nú sem fyrr að meta það
sem gerst hefur í ljósi stefnu
okkar og markmiða og huga
að aðstöðu okkar á taflborði
stjórnmálanna.
Markmiðið var fyrst og
fremst að vinna bug á verð-
bólgudraugnum og treysta
rekstur höfuðatvinnuveganna.
Ekkert skorti þó á hrakspár
stjórnarandstöðunnar, sem
reyndi að sá frækornum efa-
semda í okkar raðir. Byrðunum
verður að jafna sem réttilegast
niður, við höfum sýnt fram á
hvað unnt er aö gera með
santvinnu stjórnvalda og aðila
vinnumarkaðarins. Ég minni
líka á að plægður hefur verið
akur með hugmyndum bjar-
græðismanna um tengsl
heimila og skóla og á hinn
bóginn atvinnulífsins og skól-
anna.
En við megum hvorki mikl-
ast um of né ofmetnast. Við
verðurn líka að gera okkur
grein fyrir því sem úrskeiðis
hefur farið og glöggva okkur á
því hvar hefur ekki tekist sem
skyldi. Það er ljóst að þjóðin
þolir ekki aðra kollsteypu og í
því sambandi er nauðsyn að
ræða málin hispuslaust og af
fullri hreinskilrfi á þessum
fundi. Það er okkar hlutverk
að reisa skorður við óheillaþró-
un af þessu tagi. en um leið
verðum við að gera kröfur til
okkar sjálfra um heilsteyptan
málflutning og vilja til að tak-
ast á við verkefnin.
Þó veður ráði jafnan akri
eigum við á þessum fundi og í
kjölfar hans að láta reyna á
það hvort unnt reynist að tak-
ast á við verkefnin af þeirri
festu, þeirri áræðni, þeirri
bjartsýni og þeirri framsýni,
sem nauðsynleg er til að hefja
þjóðina upp úr öldudal. Ekk-’
ert afl er betur búið til að hafa
forystu þar um en Bjargræðis-
flokkurinn. Styrkleiki bjarg-
ræðisflokksins er öðru fremur
fóglinn í því að hann hefur
verið það trausta afl sem fólkið
í landinu hefur getað reitt sig á
til að tryggja festu og öryggi í
stjórnarháttum. Við megum
ekki bregðast því trausti, en
verði þess þörf þegar á hefur
reynt hikum við ekki við að
leggja mál okkar í dóm kjós-
enda.
Hvað sem líður þeirri óvissu
sem að undanförnu hefur ríkt
hafa komið upp einkar skýrar
línur. Við höfum lagt meiri
áherslu en fyrr á þá hugmynd
sem var kjölfestan í boðskap
þeirra sem stofnuðu til þessar-
ar fylkingar bjargræðismanna
fyrir meira en hálfri öld. Okkar

stefna á rætur í heimspeki
framfaranna. Undir forystu
okkar er róið fyrir aukinni
velmegun og hagsæld fólksins
í landinu. við getum verið
vissir um það, íslendingar, að
við tökumst ekki á við ný
verkefni til að auka hagsæld
okkar og velmegun með
stöðugum innanlandsófriði.
Það er hlutverk okkar á
þessum fundi að þétta raðirn-
ar. Vinna okkar hér verður að
vera svo trúverðug að við fáum
ótvíræðan stuðning til að fylgja
fram hugmyndum okkar. Þar
er ekki síst spurning um .að
nýta hugvit og atgervi sem
fellt er í dróma og halda
áfram að plægja akurinn fyrir
samstarfi til þjóðarsáttar.
Bjargræðisflokkurinn hefur
haft forystu um að varða veg-
inn með þessum hætti. Þetta er
nú að okkar mati eina færa
leiðin út úr þeim örðugleikum
sem íslenska þjóðin býr við.
Eftir þessari braut getum við
gengið á vit framtíðarinnar og
í þessu Ijósi er einmitt mikil-
vægt að við herðum sóknina til
að styrkja þessa málefnalegu
stöðu okkar. Heill þjóðarinar
er sem fyrr í veði.
Það verður lögð á það þung
áhersla að hvergi verði hvikað
frá þeirri stefnu sem Bjarg-
ræðisflokkurinn hefur markað.
Við höfum aldrei vikið okkur
undan ábyrgð, og sú ábyrgð er
ekki síst í því fólgin að fylgja
fast og einarðlega fram þeim
málefnum sem við höfum boð-
ist til að vinna að. Þessum
skyldum okkar við fólkið í
landinu megum við ekki
bregðast. Við verðum á hverj-
um tíma að meta á hvern hátt
við erum f bestri aðstöðu til
þess að vera í sókn fyrir hug-
sjónir okkar og einstök bar-
áttumál.
Þegar erfiðleikar steðja að í
þjóðarbúskapnum mæðir jafn-
an mest á Bjargræðisflokkn-
um. Við slíkar aðstæður hafa
andstæðingarnir alltaf byrjað
sama sönginn. Það er alið á
sundurlyndi og togstreitu.
Slíkt illgresi upprætum við
aðeins með samtakamætti. Því
hugarfari verðum við öll að
vera trú í störfum okkar ef
styrkurinn og aflið á að haldast
óbreytt.
Frumherjarnir sem hófu
verkið slógu á þá sterku strengi
þjóðernishyggju og íslenskrar
menningarsem hefurgert okk-
ur bjargráða þjóð í samfélagi
þjóðanna. Menning þjóðarinn-
ar og bjargræði eru svo sam-