Sunnudagsblaðið - 27.04.1958, Blaðsíða 12

232
SUNNUDAGSBLAÐIÐ
ltenndi börnum Stalíns, hefur
nefnilega skýrt frá því, að í þess-
um s-amkvæmum hafi það einkan-
lega verið Ukraniumaður einn,
sem mjög hafi slegið um sig. Sá
dansaði mjög vel — oft einsamall
— söng laglega, og sagði mergjað-
ar sögur, sem meira að segja
Stalíq gat hlegið að, þótt. alvarleg-
ur væri. Og þeim sem maður hlær
að, fellur manni við — enda var
það svo að Stalín féll mætavel
við Nikita, því að sá var maður-
inn.
I lok ársins 1934 varð Krústjov
annar ritari konnnúnistaflokksins
í Moskvu, en þá kom fyrir atvik,
sem reyndi á hæfileika hans og
hollustu.
Ungur liðforingi, Nikolajev,
myrti einn af vinum Stahns,
Kirov, sem var meðlimur lögreglu
ráðsins. Nikolajev hafði komið
óvænt heim til sín, og fundið
Kirov í rúminu hjá konu sinni, og
skaut hann friðilinn á stundinni.
Stalín sá strax, að þarna fékk
hann ákjósanlegt tækifæri til
nýrra hreinsana, og nú ætlaði
hann að koma hinum síðustu
pólitísku andstæðingum sínum
fyrir kattarnef. En lögregluráðið
stakk við fótum og aðeins Molotov
og Kaganovitsj studdu Stalín.
En einræðisherrann þyrsti í
hefnd, og nú vildi hann einnig
hreirisa til í lögregluráðinu. Molo-
tov og Kaganovitsj fengu fyrir-
skipun um að gera tillögur um
menn, sem þeir treystu til þess
að hækka skjótlega í tign, og á
lista þeirra voru Malenkov, Bería
og Krústjov.
Árið 1935 varð Krústjov aðal-
ritari flokksins í Moskvu. Á fimm
árum hafði hann stigið í tigninni
frá því að vera þýðingarlítill og
lítt þekktur deiidarritarj í mikil-
vægari samstarfsmarin hins vold-
uga Kágariovilsj, . og var þetla
mesti hraði á frámabrautiririi,
senx fram að þeim tíma þekktist í
Sovétsamveldinu. Lánið hafði
ieikið við hann, en þar kom líka
fleira til.
KKÚSTJOV OG KVENFÓLKIÐ
Nikita vann . þýðingarmikið
starf þegar neðanjarðarbrautin í
Moskvu var byggð, Stalín hafði
ákveðið að þetta rnikla mannvirki
skyldi byggt, en mætti andstöðu
hjá Kubysjev, einum mest metna
fjármáiaspeking landsins, sem
þótti þetta gáleysislegá farið með
fé. En StaJín leið af sairia sjúk-
dómi og flestir einræðisherrar:
Hann vildi skapa. eitthvað, sem
standa mætti um aha framtíð. Og
neðanjarðarbrautin skyldj, verða
stolt höfðuborgarinnar.
Kaganovitsj var meSti trúnað-
arvinur Stalíns, og var settur yfir
framkvæmdi'rnar, en Krústjov var
liinn stjórrimálalegi fulltrúi. Aðal-
framkvæmdarstjóri varð hin stíg-
andi stjarna á Sovéthimninum:
Nikolaj Bulganin.
Og hér var það, sem nafn Bulg-
anins var í fyrsta sinn nefnt í
sambandi við Krutsjov. Bulganin
var þá borgarstjóri í Moskvu.
Báðir unnu þeir ötullega að fram-
kvæmd neðanjarðarbraútarinnar,
og þau þrjú ár, sem verkið stóð
yfir, varð aldrei viart neinnar mis-
klíðar milli þeirra. Þeir urðu vin-
ir — einnig utan skrifstofunnar.
Krústjov hafði keypt sér hið feg-
ursta hús við veginn til Razan.
Það var með rauðu þaki og vind-
hana og var kallað „Leleka“, sem
þýðir storkur.
Bulgánín var séríráxðingur í
drykkjarvörum, og vissi hvernig
hæfði bezt að neyta þeirrá. Hann
og Krústjov urðu brátt perluvin-
ir og drykkjubræður í stork-hús-
inu. En vinátta þeirra var líka
byggð á annarri — og ekki veiga-
minni ástæðu: Var þar um að ræða
Nadja, systir Bulganins, en hún
var læknir. Og Krústjov — hinn
annars ágaéti fjölskyldufaðir —
var enganvoginn ómótltækilegur
íyrir yndisþokka Nadja.
Nadja Bulganin hafði allt frá
æskuárunum verið náin vinkona
Rósu Kaganovitsj, síðari konu
Stalíns. Þær höfðu svo líkar skoð-
anir á öllum málum að þær voru
nefndar ,,tvíbura-sálirnar“. Án efa
hafa þessar tvær konur haft meiri
áhrif í sögu Sovétríkjanna en
flesta grunar.
Vinátta Rósu og Nadja varð
þess valdandi að Bulganin og
Kaganovitsj urðu miklir vinir, og'
þegar Rósa giftist Stalín, krafðist
hún hærri stöðu fyrir Bulganfn
bróður vinkonu sinnar — og síð-
ar varð það hlutverk „tvíbura-
sálnanna" að upphefja Krústjov.
Frú Krústjov var að sjálfsögðu
ekkert. gefið um hliðarspor manns
síns. Hún varð náin vinkona frú
Bulganins, og var náið fjölskyldu-
líf meðal þessa íólks. Frúrnar sátu
og saumuðu í við tedrykkjuboðin,
meðan eigirimenriirnir skemmtu
sér í íélagsskap Rósu og Nadja.
Þetta var hamingjuríkt líf á tím-
um hinna frjálsu ásta í Rússlandi.
AFTÖKURNAR NÁ HÁMARKI.
En þessir rómantísku dagar
tóku brátt enda. Árið 1937 óx tor-
tryggni Stalíns svo að nærri stapp
aði hreinu brjálæði. Og vald hans
sem einræðisherra náði til rneira
en 200 milljóna manna. Nú ákvað
hann að gera upp reikningina við
gömlu bolsivikana: Rykov, Buck-
arin, Tomski, Tuchasjevski, og
þúsundir aðrir voru ýmist líflátn-
ir eða flæmdir í útlegð. í árslok
1938 voru aðeins'eftir þeir Stalin
og Trosky, og — ekki leið á löngu
þar til Trosky féll fyfir morð-
ingjahendi.
Nú var skipaðuf nýr yfirmaður
NKXD (hina leynilegu lögreglu-
samsteypu, sem að mestu var
skipuð GUP-mönrium), og varð
þar fyrir valinu hinn kaldrifjaði
og dvergvakrii Nikolas Ivanovitsj