Morgunblaðið - 11.12.2004, Blaðsíða 60

60 LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sjálfskipting óskast!
Óska eftir sjálfskiptingu í Nissan
Terrano, árg. 1991. Upplýsingar
í símum 894 0952 og 557 9952 eftir
kl. 17.00 á kvöldin.
FJARLÆGJUM STÍFLUR
VALUR HELGASON ehf.
Sími 896 1100 - 568 8806
Röramyndavél til að skoða og
staðsetja skemmdir í frárennslislögnum
DÆLUBÍLL
úr vöskum, wc-lagnir, baðkerum,
niðurföllum, þak- og drenlögnum
Til sölu lítið notaðir 4 vetrarhjól-
barðar á felgum með koppum
195/65. 5 þús. stk. 4 álfelgur 157/
13 7 þús. stk. Uppl. í s. 586 2082
og 693 6764.Góð vetrardekk til sölu
Mjög lítið notuð. Stærð 185/65
R15 88 T. Verð 15 þús, 4 stk.
Upplýsingar í s. 865-5071.
Kawasaki KX85 B.Wheel '01 -
Lítið notað. Einn eig. Orðinn stór.
Topp viðhald, allt original. Fyrstur
fær á 270 þ. Uppl. 824 6093.
mbl.is
ÓBYGGÐANEFND hafnaði kröfu-
línu ríkisins að stórum hluta í gær
þegar úrskurðað var um mörk þjóð-
lendna og eignarlands á níu svæðum
í Rangárvallasýslu og Vestur-
Skaftafellssýslu. Einkum eru það
kröfulínur í Fljótshverfi, um Síðu og
undir Mýrdals- og Eyjafjallajökli
sem er hafnað. Hins vegar eru land-
eigendur á vissum svæðum ósáttir
við úrskurðina, m.a. vegna Rangár-
valla og Þórsmerkur, og íhuga þeir
ásamt lögmönnum hvort höfðað
verði dómsmál til að fá úrskurðunum
hnekkt. Hafa þeir sex mánaða frest
til þess.
Samkvæmt niðurstöðu óbyggða-
nefndar teljast afréttir og jöklar á
svæðinu til þjóðlendna, sem og Þórs-
mörk. Þannig eru Eyjafjallajökull,
Mýrdalsjökull og vestasti hluti
Vatnajökuls þjóðlendur, ásamt fjöll-
um, klettum og öðru innan jökuljað-
ars sem telst utan landamerkja og
ekki var sýnt fram á eignarland.
Landamerki við jökuljaðar eru mið-
uð við stöðu jökuls eins og hann var
við gildistöku þjóðlendulaganna í júlí
árið 1998. Smájöklar utan meginjök-
uls tilheyra viðkomandi eignarlandi.
Einnig teljast nú til þjóðlendna
Landmannaafréttur, Holtamannaaf-
réttur, Rangárvallaafréttur, Skaft-
ártunguafréttur, Álftaversafréttur,
Síðumannaafréttur, Fljótshlíðaraf-
réttur og Emstrur. Sömu landsvæði
eru afréttir jarða í tilteknum hrepp-
um en kröfum jarðeigenda og sveit-
arfélaga um beinan eignarrétt að
þessum svæðum var hafnað.
Þá teljast þjóðlendur landsvæði
eins og Almenningar, Teigstungur,
Múlatungur, Þórsmörk, Goðaland,
Merkurtungur, Stakkholt, Steins-
holt, Borgartungur, Hólatungur,
Skógafjall, Hvítmaga og Stórhöfði.
Teljast þessi svæði vera í afréttar-
eign tiltekinna jarða en kröfum land-
eigenda um beinan eignarrétt var
hafnað.
Landsvirkjun ekki eigandi
vatnsréttinda og lands
Óbyggðanefnd telur að allar jarðir
í Rangárvallasýslu og V-Skaftafells-
sýslu teljist til eignarlanda, eins og
þær eru afmarkaðar í landamerkja-
bréfum viðkomandi jarða og að jök-
uljaðri, í þeim tilvikum sem það á við,
er miðað við gildistöku þjóðlendulag-
anna. Því er kröfum ríkisins um
þjóðlendur innan merkja þessara
jarða hafnað.
Nefndin skildi eftir svæði á Skeið-
arársandi og upp að Skeiðarárjökli
til úrskurðar síðar vegna deilna
landeigenda um landamerki og
stjórnsýslumörk Vestur- og Austur-
Skaftafellssýslu.
Óbyggðanefnd skar hins vegar úr
um það, líkt og í fyrri úrskurðum sín-
um, að Landsvirkjun teljist ekki eig-
andi vatnsréttinda og lands á virkj-
unarsvæðum sínum í sýslunum. Fer
Landsvirkjun með eignarrétt á
mannvirkjum og framkvæmdum
sem fyrirtækið hefur reist og nýtur
lögvarins réttar til nýtingar þessara
mannvirkja. Um er að ræða mann-
virki eins og stíflur í Þórisvatni og
Þórisós, Sigölduvirkjun, Hrauneyja-
fossvirkjun, Kvíslarveitu, Sultar-
tangavirkjun, Vatnsfellsvirkjun og
Hágöngumiðlun og -lón. Þessi réttur
nær einnig til fyrirhugaðra mann-
virkja eins og Búðarhálsvirkjunar,
Norðlingaölduveitu og Sultartanga-
línu 4.
Jarðir viðurkenndar
sem eignarlönd
Ólafur Björnsson hrl. flutti mál
nokkurra landeigenda í báðum sýsl-
unum. Hann telur meginniðurstöðu
óbyggðanefndar í gær hafa verið þá
að jarðir hafi almennt verið viður-
kenndar sem eignarlönd, að undan-
skildum vissum svæðum sem greint
sé á um, eins og í Mýrdal og undir
Eyjafjöllum, en afréttir teljist til
þjóðlendna.
Ólafur segir nefndina greinilega
hafa tekið mið af nýlegum dómi
Hæstaréttar um uppsveitir Árnes-
sýslu, þar sem jarðir þeirra landeig-
enda voru viðurkenndar sem gátu
sýnt fram á landamerkjabréf, afsöl
og eldri heimildir um landnám.
Sömu sjónarmið liggi til grundvallar.
Varðandi samnot á afréttum hafi
ekki verið fallist á að þeir hafi verið
numdir með sama hætti og jarðirnar,
af þeim sökum séu afréttirnir úr-
skurðaðir þjóðlendur.
Ólafur var m.a. lögmaður landeig-
enda á Síðu. Hann segir ágreining
hafa verið þar uppi um mörk jarða
og afréttar. Mörkin hafi verið óskýr
en í megindráttum hafi verið fallist á
kröfur landeigenda. Undanskilin er
jörðin Mörtunga, sem tapar nokkru
landi. Ólafur segist ætla að fara yfir
úrskurðinn betur með sínum um-
bjóðendum, með tilliti til þess hvort
höfðað verði einkamál fyrir dómi.
Vonbrigði með
Þórsmörk
Þá var Ólafur lögmaður Prest-
setrasjóðs vegna jarðanna Odda á
Rangárvöllum og Breiðabólstaðar í
Fljótshlíð. Þar voru gerðar kröfur
um eignarland í Þórsmörk og Goða-
landi sem óbyggðanefnd úrskurðaði
sem þjóðlendur. Bendir Ólafur á að
gamlar og glöggar heimildir séu til
um landnám í Þórsmörk, þar hafi
lengi verið búið og síðast um árið
1800. Óbyggðanefnd hafi hins vegar
fallist á kröfur kirkjunnar um afrétt-
areign á þessu svæði.
Af öðrum svæðum segir Ólafur
það athyglisvert að fallist sé á kröfur
landeigenda í Fljótshverfi, m.a.
Rauðabergs og Núpsstaðar. Það
staðfesti að hin gömlu málsskjöl
gilda og jarðir því að meginstefnu
viðurkenndar sem eignarland.
Bragi Björnsson var lögmaður
nokkurra landeigenda á þessum
svæðum, m.a. á Eyjafjallasvæðinu.
Óbyggðanefnd úrskurðar í níu málum í Rangárvallasýslu og V-Skaftafellssýslu
Kröfum ríkisins hafnað
að stórum hluta
 Landeigendur á Rangárvöllum og við Þórsmörk ósáttir við úrskurðinn og
íhuga dómsmál  Úrskurðaður málskostnaður upp á 13 milljónir dugar ekki
 !"
#$# % %
&'()*
+! (,)"* -)
 





 




 

  
  

 

!  
 

"# 

$ %

-.%.!

#
/  '
0' 
%



 
     & '



   
 

   $% 
"


 %
 

'(
! ) * 
#+ ,-$ * 
















 
 









 

  


    
 


   
 




  
 


 !"     #$
ÓBYGGÐANEFND hefur nú til
meðferðar sex mál er varða sveit-
arfélög Gullbringu- og Kjósarsýslu
ásamt þeim landsvæðum í Árnes-
sýslu sem nefndin hefur ekki þegar
úrskurðað um. Kröfur málsaðila
liggja fyrir og hafa verið kynntar.
Þá hefur óbyggðanefnd til með-
ferðar landsvæði á Norðaust-
urlandi. Kröfur íslenska ríkins um
þjóðlendur á því svæði hafa borist
óbyggðanefnd og á næstunni verða
þær kynntar opinberlega og kallað
eftir kröfum landeigenda.
Úrskurði óbyggðanefndar má
nálgast á vef hennar, www.o-
byggdanefnd.is. Nefndin er skipuð
þeim Kristjáni Torfasyni, sem er
formaður, Karl Axelssyni hrl., sem
var formaður í tveimur málanna
nú, Allan Vagn Magnússyni héraðs-
dómara, Benedikt Bogasyni dóms-
stjóra, Halldóri Jónssyni hrl. og
Ragnheiði Bragadóttur hdl.
Næstu mál
óbyggðanefndar