Frjáls þjóð - 16.12.1961, Side 6

'fscr
iyýýx-;! ý
DAG SKAL AÐ KVELDI LOFA er fram-
hald skáldsögunnar Sól í hádegisstaö,
sem kom út í fyrra og vakti mikla
athygli. Töldu ritdómarar aö sú saga
væri snjallasta skáldrit Elínborgar Lárús-
dóttur, en hún hefur um langt skeið
veriö í hcpi afkastaméstu og viðlesnustu
rithöfunda samtíðarinnar.
DAG SKAL AÐ KVELDI LOFA er sögu-
leg skáldsaga og gerist á æskuslóðum
höfundar. Persónur sögunnar eru marg-
ar sánnsögulegar, þótt nófnum sé breytt,
og atburðir flestir af sama toga spunnir.
Fer ekki milii mála, að’ sögufróðir menn
um 17. öldina, fólk hennar og viðburði,
kenni í sögunni svið og örlög þess tíma.
Bók þessa má tvímælalaust telja í
röð fremstu sögulegra skáldsagna. sem
ritaðar hafa verið á íslenzku. Sagan er
gefin út á sjötugsafmæli skáldkonunnar,
12. nóvember.
VVavel-kastali.
og svo fór, að yngri bróðir-
inn varð banamaður hins.
eldri. En samvizkan beit og
sló, og þegar hann hafði full-
gert turn sinn, sem var
stærri og fallegri en turn
hins bróðurins, fleygði hanr.
sér úr honum með hníf i
hjartastað.
Hvort sem sagan er sönn
eða ekki, þá er það víst, að
ekki eru turnar kirkjunnar
eins, eins og bezt sézt af
myndinni, sem hér fylgir,
í Maríukirkjunni er geysi-
lega fögur og fræg altaris-
tafla. Hún er skorin úr tré af
Wit Stowsz, frægum tré-
skurðarmeistara, sem uppi
var á fimmtándu öld. Mvndin
sýnir himnaför Maríu. —
Ef mynd sú, sem hér fylgir
prentast vel, geta lesendur
Maríukirkjan í Kraká. Turnar bræöranna eru ólíkir
og bcrsýnilegt, að öðrum hefur aldrei verid lokið.
sjálfur Kópernikus. Þegar
höfuðborgin var ílutt frá
Kraká tu Warsjá’’. iór ves.ur
skólans minnkandi, eins og
borgarinnar, en óx síðan áft-
ur, eins og áður var sagt.
♦ — ♦
TT'n Kraká er .fræg fyrir
fleira en háskóla sinn.
í borginni er frægasta og feg-
ursta kirkja PólJands í gotn-
eskum stíl, Maríukirkjan.
Um byggingu hennar er til
sorgleg þjóðsaga. Bræður
tveir sáu um byggingu henn-
ar. En í stað þess að starfa
í bróðerni, ein.s og góðum
bræðrum sæmir, kom upp
mikill metnaður milli þeirra,
Nokkrar svipmyndir frá
KRAKÁ
fegurstu borg Póllands
T>orgin Kraká, sem stend-
ur á bökkum árinnar
Vislu, er þriðja stærsta borg
Póllands. Borgin er forn og
fræg, enda liggur hún á
krossgötum fornra og sögu-
íegra vei'zlunarleiða, þar
skárust verzlunarleiðii'nar
írá Svartahafi til Flandurs
og frá Rutheníu til Vestui'-
landa.
Fremur litlar sögur fara af
borginni fi'atn til tíundu ald-
ar, en þá varð hún aðseturs-
staður fyrir kii’kjuhöfðingja
og prinsa.
Á tólftu öld varð Kraká
höfuðboi’g Póllands. Árið
1257, eftir að Tartarar höfðu
farið eyðandi hendi um borg-
ina, var hún skipulögð að
nýju og segja má, að síðan
yrðu fremur litlar grund-
vallarbreytingar á henni um
aldaraðir. Hún var höfuð-
borg þar til í lok sextándu
aldarinnar, að Warstjá varð
höfuðborg. Eftir það fór veg-
ur borgarinnar minnkandi,
j allt þar til á 19. öld, þeg-
ay vegur hennar fór aftur að
vaxa, ekki hvað sízt vegna
þess, að þá varð hinn aldni
og frægi háskóli borgarinn-
ar að nýju miðstöð alls vís-
indastarfs í landinu, og hef-
ur verið það síðan.
[ TTáskólinn í Kraká var
f stofnaður árið 1364 af
Kasimir mikla en það var
fyi'st og fremst Jagello kon-
ungur, sem tryggði framtíð
hans með því að veita honum
ýmiss konar fríðindi. Hagur
skólans stóð með mestum
blóma á fimmtándu öld, og
hann sótti fólk úr öllum. hér-
uðum Póllands, og erlendir
námsmenn stunduðu þar
nám. Meðal frægra manna,
sem sóttu vizku sína til þessa
aldna skóla, sem mun annar
elzti háskóli heimsins, var
\
6
Frjáis þjóð
Laugardaginn 10. des. 1961