Mánudagsblaðið - 24.06.1968, Page 4

4
Mánudagsblaðið
Mánudagiur 24. j-úmi 19G3
BlaáJynr alla
VikublaS um helgar.
Ritstjóri og ábyrgðarmaSur: Agnar Bogason.
VerS í lausasölu kr. 15,00. — Áskriftargjald kr. 600,00 á ári
Símar ritstjórnar: 13496 og 13975. Auglýsingasími: 13496.
PrentsmiSja ÞjóSviljans.
Þegnskylduvinna „á fullu kaupi“.
Dagblaðið Vísir hefur nú um skeið birt dálk, sem
kallaður er „spuming dagsins" og fjallar venjulega
um eitthvert májefni, sem er á döfinni hverju sinni.
Þannig hefur blaðið kannað að nokkru hug almenn-
ings og er oft fróðlegt að lesa afstöðu þess sem
spurður er og athugasemdir hans viðkomandi ólík-
ustu málum. < "
Fyrir skömmu spurði blaðið hóp manna um af-
stöðu þeirra til þegnskylduvinnu, sem nokkuð hef-
ur verið rædd undanfarin ár, en þó mest nú, þegar
æskan er í atvinnuleit og útlitið ekki eins gott og
bezt yrði á kosið. Við lestur svaranna kveður þó við
einkennilegan tón og sýnir glöggt, að mörgum al-
þýðumanni er algjörlega framandi hvað þegn-
skylduvinna er, og við hverju er að búast af þeim
hópi, sem kvaddur er til þess að fóma einhverju af
tíma sínum, nokkra mánuði, eða hálfu ári í þágu
föðurlandsins.
!
KAKALI SKRIFAR:
í hreinskilni sagt
Iíom of seint — Vinstri
Áróðursmöguleikar —
Mótmæli fréttamanna — fvar og Margrét -
öfl á fréttastofunni — Rykfallin stofnun
Ferskt loft — Hættuleg þróun — Hollusta eða skoðanabræður — Lit-
laust og sviplítið —
Þá má skilja, sem í svörum sínum reyndust al-
gjörlega mótfallnir þegnskylduvinnu sem slíkri.
Það er afstaða, sem margir hafa. En skrítnara var ^
!
!
að heyra þá skoðun ríkjandi hjá fólki, að allt væri
í Iagi með þegnskylduvinnu „en" eins og einn sagði
„auðvitað yrði að greiða hátt kaup fyrir slíka
vinnu”. Þarna er mörlandanum bezt lýst. Hann er
til leigu fyrir ættjörðina, „ef hann fær nægilega
vel greitt". Þessi hugsunarháttur er hótfyndni kot-
búans, sama hugarfarið og gildir hjá þeim, sem
skjóta á girðingarstaura og skemma eigur manna að
þeim fjarverandi.
Að vísu er átt við með þegnskylduvinnu að þeir
sem kallaðir eru fái einhverja umbun verka sinna.
En alls ekki er um að ræða einhverja nauðungar-
samninga á Dagsbrúnarvísu eða álíka kjör. Þessi ^
vinna er fyrst og fremst hugsuð sem dálítill skyldu J
og þakklætisvottur; nauðsyn í garð íslands, þroska.|(
þess og þarfa. Nú þegar þúsundir æskufólks er at-
vinnulítið, þá má bæía það ástand með gagnlegri
vinnu á vegum hins opinbera, vinnu, sem ungling-
ar eru skyldaðir til að inna af hendi og fá eitthvað
en ekki fullt vinnumannskaup greitt. Það er eitur
í beinum þjóðarinnar þegar nefnt er að við störid-
um í þakkarskuld við hana að einhverju leyti. Þá
rísa upp boðberar og spámenn ýmsir og telja lög-
brot framin og árás á lýðveldið. Það væri gaman
að sjá hermenn erlendis bregðast svona við áneyð-
arstund bjóðarinnar. Þetta er á vissan hátt okkar
neyðarstund, bótt til mannvíga komi ekki. Við er- |
um á þróunarstigi- aflabrestur og markaðshrun hafa |
skapað vandræði. Ríkið getur ekki greitt eins hátt |
kaup fyrir vinnu og skyldi, og því er æskan of góð q
til að rétta hjálparhönd'-1 Æskunni hér á landi hef- |
ur ekki verið úthýst, og hún er alls ekki á nokkum b
hátt of góð til að vinna þegnskylduvinnu nokkurn |
tíma. |
En orð lubbans, sem æpir þjóðhollusta á götu- |
hornum, en aftekur með öllu að hjálpa þróun þjóð- j
arinnar „nema á fullu kaupi" minnir okkur enn á J
það, að þeir eru margir íslendingarnir, sem sízt |
allra eiga skilið þetta nafn.
Það stóð ekki á fréttamönn-
um útvarpsins, að mótmáila
stöðuveitmgu ívars Guðmunds-
sonar, og lýsa yfir, að þeir ósk-
uðu að ráðherra tæki skipun
sína aftur, ræki ívar en setti í
stöðuna frú Margréti Indriða-
dóttur, fréttakonu og staðgengil
Jóns heitins Magnússonar síðari
árin.
Nú má svo vera, aS frétta-
mennirnir vildu þannig lýsa
hollustu sinni við Margréti, eða
stolti stófnunarinnar, en víðar
var þó niður drepið í þessum
mótmœlum. í rauninni er ekkert
við það að athuga, þótt sam-
starfsmenn vilji veg og vegtyll-
ur til handa „einum sinna" og
• ■ - -• - V *»- -- ■• fi <K '.-■ •
frá því sjónarmiði er ósköp
skiljanlegt, að mótmœli eða til-
mceli um að frú Margréti skyldi
veitt staðan kcemu fram. En
þau áttu að koma fram
AÐUR en til veitingarinn-
ar kom, því það var á allra vit-
orði að ívar myndi fá stöðuria
eða a.m.k. miklar líkur til þess
enda har margt til. Þessvegna
hefði verið æskilegt að starfs-
menn fréttastofunnar — eða
stofnunarinnar allrar — hefðu í
tíma lýst vilja sínum í stað
þeirrar fáránlegu afstöðu sinnar
að ÆTLAST til að ráðherra aft-
urkalli skipun sína án þess, að
maðurinn, sem fyrir vali varð
hefði nokkuð brotið af sér í
starfi.
ívar hefur ekki aðeins þekk-
ingu Margrétar á alþjóðamálum
og fréttamálum alpiennt, heldur
hefur hann og miklu meiri inn-
sýn í alþjóðleg störf, ráðstafanir
á alþjóðafundum hvar örlög alls
heimsins eru ákveðin. Hann
hlýtur og að búa yfir meiri víð-
sýni, reynslu og betri grundvall-
arþekkingu á heimstíðindum en
kona, sem aðeins hefur starfað
í þýðingum frétta, endurritað
það sem fréttamenn annarsstað-
ar hafa ritað eða sagt. Sjálfur
gjörþekkir ívar íslenzk viðhorf,
enda einn snjallasti fréttamaður •
íslenzkur þegar hann vann hér
heima.
En þó er sá liður ótalinn, sem
skiptir mestu máli varðandi
þessa stöðuveitingu og mótmceli
fréttamanna. í yfirlýsingu þeirra
kemur skýrt fram, að þeir eiga
sér ekki smáan hóp aðdáenda
innan starfsmannabandalags
stofnunarinnar. Yfirlýsingin er
plagg, sem eiginlega
cetti að heita „yfirlýsing um
gagnkvcema . hrifningu". Þar
lýsa sjálfir fréttamennirnir, og
kohur því yfir, að að þeirra viti
hafi fréttastofan verið einskonar
réttlcetis- og hlutleysisblossi og
slík afbragðs fréttastofnun, að
nálega finnist þess h'vergi dcemi
á byggðu bóli. Talsverður hluti
yfirlýsingarinnar er því einskon-
ar lofsöngur um eigið ágceti, eig-
in hcefileika óg skelfilega á-
byrgðartilfinningu í starfi. Það
má vel vera að þessi ágceti hóp-
ur trúi þessu virkilega um sjálf-
an sig, en þar skýtur þó dálitlu
skökku við þegar leitað er til
þeirra sem hlusta verða á út- ■
varpsfréttir og fylgjast með
heimsviðburðum — í túlkun
fréttamanna þar — frá degi til
dags. Þó ofsagt kunni að vera að
það þjóni einungis kommúnist-
um, þá er ekki ofsagt, að þar
séu vinstri öflin ráðandi, og þau
hafi oft, að dómi almennings,
of oft litað fréttir þessum
grundvallarskoðunum sínum í
pólitík. Má þar og frcegast
nefna hið sífellda þus fréttaþul-
anna um Viet Nam, og nokkur
dcemi um hlutdrcegni, voru
nefnd í t.d. dálkum Morgun-
blaðsins, í fréttamati. þá er
og ekkert leyndarmál, að starf-
andi við fréttir útvarpsins hafa
verið yfirlýstir kommúnistar,
sem ekki drógu neina dul á
skoðanir sínar.
Menn virðast ekki gera sér
Ijóst, að það að stjórna fréttastof-
unni er alls ekki hið sama og að
stjórna fréttaflutningi pólitísks
blaðs. Frettastofa útvarpsins er
hlutlaus, að vera hlutlaus, en
getur, í höndum óvandaðra,
orðið cegileg áróðursmiðstöð og
skoðanavaldur í þjóðfélagi, líkt
og sjónvarpið. Þá ber þess að
gceta, að „prívat-skoðun" ein-
staklinga þar, sem befjast til
virðingar verður ekki ieynt né
farið með í felur. Það er cetlan
okkar, að frú Margrét sé máske
alls ekki kommúnisti, enþó gef-
in til vinstri, og vitað er að eig-
inmaður hennar er meðlimur í
ncer öllum vinstri-samtökum, og
aktívur — á fátceklega vísu — í
andstöðu við allt andkommún-
ískt. Aðrir starfsmenn eru upp
og ofan, en vart má afsanna
hið gamla, að eftir höfði hoppa
limir.
m
\
öllum flutningi, líflaust og til- sinna. í fyrsta lagi. VISSU flest- K
breytingarsnautt og litlaust al- ir hvað til stóð eða grunaði að ?
ALLAR líkur vceru á því, að ■
ívar fengl starfið. í öðru lagi er b
hér ráðizt fyrirfram á starfs-
i
Þá hefur þess orðið vart, að
margir innan útvarpsins, ein-
mitt í mestu áróðursdeildum
þess, leiklistardeild og frétta-
stofu, eru farnir að Iíta á sig sem
einskonar heilagar kýr, sem
ekki má blaka hendi við frem-
ur en nöfnum þeirra í Indlandi.
Er það einkar táknrænt, að
kannast ekki við eigið flagg, og
hóta illu ef einhver þar er kall-
aður kommúnisti eða vinstri
maður. Er þessi afstaða með ó-
líkindum, því í heiminum í dag
munu kommar og vinstri menn
skipa algjöran meirihluta, og því
ætti orðið ekki, að dæmi frjáls-
lyndra, að vera skámmaryrði eða
níð.
Það má telja, að enn komi
til, að frú Margrét, eftir langa
og dygga þjónustu hjá frétta-
stofunni sé orðin svo samdauna
andrúmsloftinu þar, að verk
hennar sé nú meira automat-
iskt en hitt, að hún, ef væri hún
fréttastjóri, myndi innleiða hið
ferska loft, sem fréttastofan í
heild er í sárlegri þörf fyrir.
Margrét er gáfuð, skarpvitur,
vel Iesin, ákveðin og ber tals
verð skil á alþjóðamál. Hún
er lærð fréttakona og hefur yfir
20 ára reynslu í útvarpi og blöð-
um. Engan furðar í rauninni
þótt samstarfsfólkið vilji henni
vel og óski eftir því, að henni
veitist þessi tign. Hins vegar má
telja, að allur almenningur ósk-
ar eftir fersku lofti í fréttaþjón-
grceskulausum athugasemdum
og upplýsingum um músíkina og
tónlistina, lýsir veðrinu o.s.frv.
segir brandara. Þessi viðleitni
Jóns er svo vel þegin, að margir,
morgunsvcefir jafnvel, vakna til
að láta hann hýrga sig upp.
Sýnir þessi litli vottur hve sá/r-
lega almenning þyrstir í eitt-
hvað mannlegt, einhverja til-
raun til að lyfta þoku þungans
og „spekinnar" af þessari stofn-
un. Og er þó Jón ekki kallaður
kapítalisti.
Einokun, eins og útvarpið,
hlýtur að missa gceði strax og
nýjabrumið er horfið. Það verð-
ur kcerulaust, einkum og aðal-
lega vegna þess, að það á ekki
j/fp ’* >1 .'ÍJf'f
i samkeppni. Þetta er staðreynd,
sem ekki tjáir móti að mcela.
Þáð ligur því í augum uppi, að
starfsfólk við slíka stofnun verð-
ur sljótt og kcerulaust um gceði
vinnu sinnar. Það er staðreynd,
að útvarpið launar seint góða
vinnu og hvetur lítt til endur-
bóta eða þrifa í starfi. Ef svo
vceri, þá myndu cdlir þeir snill-
ingar sem þar starfa og hafa
starfað, vera miklu betur þekkt-
ir og dagskráin glcesilegri en sú,
sem við,. saklausir, höfum búið
við síðustu á/atugina.
En allt þetta er ekki annað en
spegilmynd af yfirlýsingu þeirra,
sem nú mótmcela skipun tvars
Guðmundssonar. Hún er van-
hugsuð vegna þess, að mótmcel-
in hefðu átt. að koma fyrr.
ustu útvarpsins. Þótt þar séu % Snjallir og sjálfskipaðir vitring-
ágætir liðir, þá er, því miður, ar munu segja, að slíkt hefði
ríkjandi þar staðnað form frétta- veríð útilokað, ÁÐUR en mað-
flutnings., gamaldags aðferð á urinn var skipaður. Þetta er fá-
mennt. Von er til, að maður eins
og ívar Guðmundsson, sem
fylgzt hefur starfs síns vegna
ytra skiljanlega með öllum nýj-
ungum fréttaflutnings í útvarpi
og sjónvarpi og er ekki „tam-
inn" eftir áratuga beizlun í sömu
stofnun, muni smátt og smátt
draga brott dulu deyfðar og
hefðbundins grámygluháttar
hleypa inn nýju og fersku lofti,
gera starfsemina alla léttari og
liprari.
Aðeins einn daglegur liður í
starfsemi útvarpsins hefur veríð
gceddur smávegis lífi en það er
morgunrabb þulsins Jóns Múla
Árnasonar, sem þar lífgar upp á
þcettina með , skemmtilegum
mann sem ekkert hefur af sér
gert og þannig sköpuð óvild að
óþörfu. Starfsaldur Margrétar e-
veigamikill, en fleiri hafa þarna
veríð starfandi en hún og cettu
að vera eins kunnir frétta-
mennsku almennt.
Enginn vill kannast við að
hafa komið þessu á framfceri
fyrstur, &a allir undkrituðu. Hér
er sízt verið að rceða kosti ívars
heldur aðeins hitt, að það er
mikil bót vcentanlega, að eitt-
hvað nýtt og ferskt heldur nú
innreið sína í þessa rykföllnu
stofnun.