Tíminn - 16.11.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur 16. nóvember 1975.
40—60 MILL-
JARÐA EFNA-
HAGSBATI —
EDA FÁTÆKT
Rætt við Kristján Friðriksson, iðnrekanda,
sem flutt hefur byltingarkennda fyrirlestra
um efnahagsmálin
Þvi er oft haldift fram, að
stjórnmálamenn skorti frumleika
og ný úrræði, og þótt aukin sam-
neyzla og mannúðarstefna
stjórnmáiaflokkanna séu þakkar-
verð, þá komi i rauninni fátt nýtt
fram. Ef til vill er þetta rétt, og ef
undan er skilið landhelgismálið,
þá er tiltölulega fátt um nýjungar
á stjórnmálasviðinu.
Það er ef til vill þess vegna,
sem það hefur vakið töluverða at-
hygli, að Kristján Friðriksson
iðnrekandi hefur flutt fyrirlestra
viöa um landið, og hefur rætt þar
um byltingarkenndar leiðir i
efnahagsmálum og atvinnumál-
um og sýnt ýms merkileg linurit
máli sinu til sönnunar.
Fyrirlestrar
Fyrirlestrar Kristjáns Frið-
rikssonar hafa ekki einasta vakið
athygli hér á landi, heldur lika
erlendis, og má það vera til
marks um það, að norska
sjónvarpið sá ástæðu til þess að
eig£ vrð hann itarlegt við tal um
málið.
Kristján hefur áður vakið at-
hygli fyrir frumlegar skoðanir
sinar og hefur tekið þátt i
stjórnmálastarfilengi,hefur m.a.
átt sæti á alþingi. Hann er lika
þjóðkunnur iðnrekandi i vefnaði
og fatagerð, enda stundum
kenndur við fyrirtæki sitt.últimu.
Það vekur athygli, að Kristján
fer nýja — en þó gamalkunna —
leið til þess að flytja mönnum
þessi nýju tiðindi. Hann notar
ekki fjölmiðlana, útvarp og sjón-
varp, eða dagblöðin, til þess að
flytja mál sitt, heldur ferðast
hann um landið og heldur fyrir-
lestra.
— Við hittum Kristján að máli
og spurðum hann fyrst, hvers
vegna hann notaði þessa aðferð til
þess að flytja mál sitt?
Hann svaraði á þessa leið:
— Til þess eru tvær ástæður
aðallega. önnur er sú, að ég tel
mikilvægt að heyra undirtektir
manna og hlusta á gagnrýni i hin-
um ýmsu landshlutum. Meðal
annars er það vegna þess að til-
lögugerð min gerir ráð fyrir nýrri
verkaskiptingu i landshlutunum,
og þess vegna hljóta viðhorf
manna að verða misjöfn eftir
búsetu.
Hin ástæðan er sú, að mér
finnst málið vera svo mikilvægt,
að ekki sé hættandi á að láta það
kafna i þeirri fjölmiðlamengun,
sem hér er nú rikjandi.
Ef þér sýnist náungi þinn vera
að fara sér að voða, væri það
afsakanlegt, að þú hrópaðir hátt.
ísland á leið
til fátæktar?
— Ber þá að skilja þetta svo, að
þú teljir islenzku þjóðina vera að
fara sér að voða — efnahagslega?
— Ja. 6g sé ekki betur en að
stefnt sé inn i fátækt með sama
áframhaldi. Ég held, að lifskjör-
in hljóti að versna um 10-15% á
næstu 5-8 árum —ef haldið verður
i nústefnu.sem ég reyndar leyfi
Hér er Kristján Friðriksson, iðnrekandi méð eina af skýringarmynd-
um sinum, en myndin skýrir að hans sögn, til fulinustu það sem henni
er ætlað, en þá aðeins i tengslum viö erindi hans. Alls hefur hann látið
gera 15 skýringamyndir og linurit sem hann notar við fyrirlestrana.
(Timamyndir Gunnar)
mér að nefna þá fátæktarstefnu i
erindi minu. Sú lifskjaraskerðing
verður ekki aðeins sársaukafull,
heldur er hún beinlinis hættuleg
fyrirlandið,þvi að hún mun m.a.
leiða til atgervisflótta. B jörn Frið-
finnsson skaut þessu ágæta orði
að mér á fundi á Húsavik um dag-
inn, en orðið er yfir það, þegar
framtakssamasta fólkið flyzt úr
landi til þess að fá betri lifskjör
— En er ekki einmitt nauðsyn-
legt að skerða lifskjörin um tima
til þess að koma efnahagsstöð-
unni i frainfarahorf?
Að efnahagserfiðleikar okkar
séu aðeins timabundnir?
— Nei, ég tel að til þess þurfi
ekkiaðkoma nema ef til vill rétt
i bili. Ég tel þvert á móti að við
getum með nýstefnu, breyttri
stefnu i efnahagsmálum, náð
miklum efnahagsbata, svo að
segja strax. En ef farið verður að
minum ráðum, geti framvindan
orðið önnur, að batinn geti náð
40-60 milljörðum, eða um 30%
lifskjarabótum á einum áratug,
þvi hluti af efnahagsbafanum
verður að fara i að ná traustari
efnahagsstöðu fyrir þjóðarbúið
almennt.
Ný uppröðun
efnahagsþáttanna
— Hvernig ætlar þú að ná þcss-
um mikla „efnahagsbata”, svo
notuð séu þin orð?
— Með nýrri uppröðun efna-
hagsþáttanna. Ég nefni erindi
mitt „Hagkeðju” til þess að
undirstrika, að þessum mikla
árangri á að ná með þvi að mynda
einskonar orsakakeðju, láta efna-
hagsþættina verka hvern á annan
á nýjan hátt.
— Þú ert þá með öðrum orðum
með „patentlausn” á vandanum?
— Ja, það mætti vel komast svo
að orði. Menn segja oft mjög
spekingslegir, að engin „patent-
lausn” sé til á þessum vanda og
hinum, og þá i niðrandi merk-
ingu. En ef þetta er skoðað niður i
kjölinn, kemur i ljós að það eru
einmitt ýmiss konar „patent-
lausnir”, sem öll velmegun bygg-
ist á.

LAUGAVEGI I
Vill minnka
fiskveiðiflotann
— Ný „uppröðun efnahagsþátt-
anna”. „Hagkeðja”. Hver er
fyrsti hlekkur keðjunnar?
— Fyrsti hlekkur keðjunnar er
minnkun fiskiskipaflotans. Við
temprum stærð flotans með auð-
lindaskatti. 55 þúsund lesta veiði-
floti er nógu stór til að fullnýta
tslandsmið. Ef þetta er gert,
spörum við i útgerðarkostnaði 7-9
milljarða króna á ári. Með þessu
fé á að „koma hagkeðjunni i
gang”.
— Þessu til skýringar getur þú
fengiðaðsjá eina mynd ef þú vilt.
Annars nota ég 15 linurit og
skýringamyndir til stuðnings
þessum málflutningi, en þetta
snertir mest sjávarútveg og iðn-
að. Ein-forsendan er sú, að viö
veiðum okkar fisk of snemma,
smáfiskadrápinu má likja viö
það, að bændur slátruðu lömbum
sinum svo til nýbornum, en biðu
ekki til haustsins.
Annars ætla ég ekki að fara að
halda fyrirlesturinn yfir þér.
Þetta er mikið mál, og fundirnir
hafa tekið þrjá tima með umræð-
um og fyrirspurnum.
— Hvernig hefur erindaflutn-
ingi þinum verið tekið?
— Mér hefur verið vel tekið, og
til marks um það hafa á mörgum
fundunum verið samþykktar til-
lögur, þar sem skorað hefur verið
á valdhafa að gefa gaum að þess-
um tillögum. Þessar funda-
ályktanir hafa verið samþykktar
samhljóða, nema á einum fundi,
þar sem einn maður var á móti,