Tíminn - 18.02.1988, Blaðsíða 10

10 Tíminn
Fimmtudagur 18. febrúar 1988
iPiililllÍlllillll
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
FRIMERKI
Exp>ort Bank í Washington. Hann
dvaldist á fslandi í nokkur ár er hann
fárra. Tvær leiðir væru helst færar.
Önnur væri sú að safna saman og
eða endurrita yfirgripsmikla bók um
sem flest sérsvið íslenskrar frí-
merkjafræði svo að næðist til nær
allra þeirra er safna íslenskum frí-
merkjum, sem væntanlegra kaup-
enda. Hin væri sú að gefa efnið út í
smáheftum á ódýran hátt. T.d. unnið
á tölvu og síðan ljósritað. Var þar
nefnd sem dæmi bók Þórs Þorsteins
um íslensk pósthús og stimpla þá er
hafa verið notaðir á þeim, sem
stjörnudæmi.
Þessu hefur nú þegar verið fylgt
eftir. Út er komið á þennan hátt
hefti yfir öll þau frímerkjakort
(Maximkort), sem gefin hafa verið
út af íslensku póstmálastjóminni.
Eru í heftinu allar helstu uppiýsingar
um þessi kort og tilefni útgáfu þeirra,
hvaða frímerkjaútgáfur em birtar á
þeim, hver vann og teiknaði eða
hannaði. Afbrigði þau sem þekkt
em í kortunum og þá vitanlega
upplög þeirra. Hefti þessi eru gefin
út sem handrit og má fá þau hjá
undirrituðum, Laugarhóli, 510
Hólmavík. Kostar hvert hefti krónur
Jón A. Jónsson ræðir við félaga í
Klúbbi Skandinavíusafnara á jóla-
fundi þeirra í Gerðubergi. Þama eru
morg þekkt andlit en auk þess er vert
að gefa gaum ungu söfnurunum til
vinstri á myndinni.
250,- burðargjaldsfrítt. Þá var áður
komið út á þennan hátt hefti um flug
til og frá og um ísland. Er það
fáanlegt á sama hátt. Loks er svo að
koma út hefti um allar þekktar
dagsettar fjórblokkir úr frönsku
prentuninni, eða Datumfjórblokkir
eins og Svíar kalla þær. Þama verður
um samskonar hefti með samskonar
kjörum að ræða. Geta lesendur
skrifað undirrituðum ef þeir vilja
eignast þessi hefti. Hefur heftið um
flug t.d. selst mjög vel í Bandaríkj-
unum.
Sigurður H. Þorsteinsson.
Á jólum
Kringum jólin er oft mikið um að
vera hjá frímerkjasöfnurum. Það er
orðin föst venja hjá Félagi frt'-
merkjasafnara í Reykjavík að halda
sérstakan hátíðlegan jólafund, þar
sem menn gera sér ýmislegt til
gamans. Þá em oft hvers konar
keppnir og happdrætti er menn fá
tækifæri til að eignast skemmtilega
hluti í safn sitt. Svo var einnig á
þessum jólum.
Klúbbur Skandinavíusafnara hélt
einnig stóran jólafund að þessu
sinni. Var boðið til þessa fundar Jóni
A. Jónssyni fyrrv. formanni L.Í.F.
og sýndi hann og sagði frá safni sínu
afdönskumfrímerkjum. Vargerður
góður rómur að máli hans og mikið
rætt saman á eftir.
En það var víðar en hér á landi,
sem menn hittust til að ræða íslensk
frímerki um síðast liðin jól. í
Washington í Bandaríkjunum hitt-
ust einnig þrír menn gagngert til að
ræða söfnun íslenskra frímerkja og
þá alveg sérstaklega þær bókmenntir
er til em um söfnun þeirra og hvort
eitthvað mætti gera til að auka þær.
Þetta voru Reidar Nörby, deildar-
stjóri póstmáladeildar Smithsonian
Institutc, eða Þjóðminjasafns
Bandaríkjanna. Hefur hann einmitt
með að gera deild þá er safnar
saman frímerkjum og efni tengdu
þeim. Hann gaf út um árabil tímarit-
ið „Scandinavian Scribe", var rit-
stjóri „The Posthorn“, sem er tíma-
rit Scandinavian Collectors Club,
International. Auk þessa hefur hann
setið í fjölda af trúnaðarstöðum í
félögum og samtökum frímerkja-
safnara í Bandaríkjunum. Annar
var svo George Donnegan, fram-
kvæmdastjóri International Import-
Reidar Nörby og George Donnegan
ræðast við vestra um jólin.
var í stöðu yfirmanns hiá bandaríska
flotanum. Er hann Islandssafnari
síðan. Hefur hann gegnt ýmsum
trúnaðarstöðum hjá samtökum og
félögum frímerkjasafnara þar
vestra, auk þess sem hann hefur
meðal annars verið formaður fslend-
ingafélagsins í Washington. Aðal
rannsóknarsvið hans hefur verið
Afríkuríkið Katanga, frímerki þess
og póstsaga. Hefur hann gefið út
handbók um þetta ríki. Sá þriðji var
svo undirritaður.
Niðurstöður þessa fundar voru
svo að erfitt væri að gefa út efni á
bók um íslenska frímerkjafræði.
Fyrst og fremst vegna þess að sala
slíks efnis væri ekki mikil auk þess
sem sérhæft efni höfðaði til mjög
BÓKMENNTIR
lllllllllll

Út úr leiðindum
Gyrðlr Eliasson: Gangandi ikorni, Mál
og menning, 1987.
Þetta er að mörgu leyti sérkenni-
leg og óvanaleg skáldsaga. Eigi að
gera grein fyrir henni í fáum orðum
liggur trúlega einna næst að segja að
hún fjalli um leiðir út úr leiðindum,
eða með öðru orðalagi um það
hvernig fólk geti fundið sér eitthvað
til þess að drepa tímann með þegar
það á við verkefnaleysi að stríða.
Þá mætti einnig styðja það talsvert
gildum rökum að hér sé, a.m.k. að
hluta til, barnabók á ferðinni. Nánar
til tekið er þetta saga um ungan
dreng sem dvelst í sveit, nálægt
þorpi einu, hjá miðaldra hjónum.
Þau eru þrjú ein á bænum, og
tímasetning sögunnar er óljós; helst
er þó að sjá að hún geti átt sér stað
fyrir svona á að giska þrjátíu árum.
Vandamál drengsins er það að
hann hefur allt of lítið að gera. Ekki
er að sjá að honum séu fengin ein
eða nein verkefni við búskapinn, og
leikfélaga á hann enga, utan hundinn
á næsta bæ. Helsti stóratburður
sögunnar er þegar konan á bænum
fer einn daginn með hann til þorpsins
þar sem læknirinn dregur úr honum
tönn.
Aðgerðarleysið hefur svo það í
för með sér að drengurinn leiðist út
í prakkaraskap og óknytti, eftir því
sem á slíku er annars kostur þarna í
einangrun sveitarinnar. Annars les
hann líka talsvert, og kvöld eitt fer
hann að blaða í gömlum dönskum
dýrabókum sem til eru á bænum.
Það hleypir ímyndunarafli hans af
stað, og þar með seinni hluta sögu-
nnar.
Þar segir frá því er hann sest einn
daginn við að teikna á brúnan mask-
ínupappír sem hann breiðir á borð-
stofuborðið heima hjá sér. Á blaðið
teiknar hann síðan lítinn íkorna,
sem stendur við strákofa með garði
og lítilli tjörn við hliðina á. Er svo
skemmst frá að segja að þessi íkorni
holdgast, og það sem eftir er bókar
segir frá ferð hans til borgarinnar,
dvöl hans þar og kynnum af margvís-
legum dýrum, og síðan ferð hans
heim aftur.
Að þessu leyti má því segja að hér
sé á ferðinni saga af þeirri tegund
sem fjalla um hugarheim barna,
ímyndunarafl þeirra og lýsingar á
því á hvern hátt þetta er frábrugðið
hugarheimi hinna fullorðnu. Er slíkt
vitaskuld ekki nýstárlegt í þeim mæli
að til stórtíðinda heyri. En hitt er þó
óvenjulegra í slíkum „barnasögum"
að þau ævintýri, sem bömin spinna
upp í huga sér, séu gerð raunveruleg
í þeim mæli sem hér er og að sjálfu
söguefninu. Hér fer það nefnilega
ekki á milli mála að það er saga
íkornans, sem er aðalatriðið, en
ekki lýsing drengsins. Og að því Ieyti
er þessi saga ólík flestum öðrum
bókum sem við eigum að venjast og
skrifaðar em um böm og fyrir böm.
Veikleiki sögunnar felst hins vegar
í því hvað hún er átakalítil og hvað
fátt gerist innan spjalda hennar. í
borginni kynnist íkorninn ýmsum
dýmm, svo sem sankti Bernharðs-
hundi, skógarbirni, kanínu og ketti,
en maður er þar enginn utan einn
apótekari. Að því er hundurinn
fræðir hann á hafa mennirnir flestir
verið gerðir höfðinu styttri. En nán-
ari skýringar eða lýsingar á þeim
atvikum, sem leitt hafa til valdatöku
dýranna í þessari borg, eru þarná
engar, hvað þá atburða- eða per-
Stefán Snævarr: Hraðar en Ijóðið,
Greifinn af Kaos, Rv. 1987.
Þrátt fyrir það að heiti þessarar
bókar gæti við fyrstu sýn virst vera
skírskotun til verulegs hraða,
kannski fyrst og fremst vegna
hljómlíkingar þess við „hraðar en
hljóðið“, þá sýnist mér samt að það
sem fyrir höfundi vakir sé að leggja
áhersíu á þá kyrrstöðu sem í ljóð-
forminu felst. Þetta má marka af
upphafsljóði bókar hans, sem hún
dregur nafn sitt af og svo hljóðar:
Hraðar en Ijóðið
sverðið sem klýfur
holdið.
Gyrðir Elíasson rithöfundur.
Hraðar en Ijóðið
flaugin sem klýfur
loftið.
Hraðar, hraðar en Ijóðið
steinninn, súlan,
styttan.
Þetta held ég að verði að skilja
þannig að áherslan sé hér á þeirri
kyrrð og þeirri ró sem ríkir innan
ljóðsins, þrátt fyrir allan hraðann
umhverfis, og er það vissulega boð-
skapur sem ávallt er tímabær.
Ánnars eru ljóðin hér flest frekar
smágerð. Það er einkcnni þeirra að
höfundur er opinskár, og víða em
ljóð hans myndræn. Sérstaklega má
sem dæmi nefna tvö örstutt ljóð sem
hann yrkir um Reykjavík og fela í
sér furðu skýrar myndir af borginni,
sónulýsingar af þeirri stærðargráðu
sem lyft gætu sögunni eitthvað um-
talsvert upp fyrir hversdagsleikann.
Þvert á móti er þama á ferðinni
ein saman lýsingin á heldur fábreyti-
legu og daufu borgarlífi. f þessum
efniviði hefði röskur rithöfundur
hins vegar getað fundið sér margs
konar söguefni til þess að lyfta
verkinu, kveikja fon’itni, skapa
spennu og leiða þráðinn síðan áfram
til áhrifameiri sögulausnar en hér er
gert. En þessu hefur ekki verið sinnt
hér, og er það miður. Fyrir vikið er
hér á ferðinni verk sem ber vissulega
vott um áhugaverða formgáfu höf-
undar síns og ríkulegt hugmyndaflug
hans, en hefði eigi að síður þurft að
fá töluvert meiri úrvinnslu.
þrátt fyrir knappt form.
Aftur á móti er efni ljóðanna
yfirleitt öllu fábreyttara en æskilegt
hefði mátt telja. Þótt höfundi sé
greinilega mikið niðri fyrir á köflum
þá fer ekki á milli mála að áhugi hans
á myndmáli og hnitmiðun þess situr
í fyrirrúmi. Af þeim sökum er engu
lfkara en að honum láist á stundum
að gæta þess að gott ljóð þarf jöfnum
höndum að samanstanda af innihaldi
og formi. Frá þessu eru vissulega
undantekningar, svo sem í ljóði sem
þarna er og heitir Kólumbus snýr
aftur, og öðru sem heitir Rokk-
draumar. En í heildina skoðað fer
samt ekki á milli mála að meiri alúð
við efnisval og boðskap hefði hér
getað skilað töluvert markvissari
verkum. -esig
-esig
Myndræn smáljóð