Tíminn - 08.09.1988, Blaðsíða 2
C nnirn: í'
2 Tíminn
títíííi 'fC'.W'.'YSi .‘j vjg£c-i'-!'rifiti”i
FlrtúfiWdS^úr' 8* fefeþtémber* 1 ðð8
Alþingi gaf hófsömum heildsölum byr undir báða vængi:
Heildsöluálagning
hækkuð með lögum
Ný lög um vörugjald, sem Alþingi samþykkti s.l. haust
hafa leitt til þess aö margir þeir heildsalar sem áður kunnu
sér nokkurt hóf í álagningu hafa nu hækkað hana verulega,
að áliti starfsmanna Verðlagsstofnunar og heildsala sem
Tíminn hefur talað við.
Vörugjald (7% cöa 17%) var
áður lagt á tollverö innfluttra vara
eða verksmiðjuverð þeirra seni
franileiddar voru innanlands. Nýja
vörugjaldið er 14% en gjaldstoln
þess er:...tollvérð þcirra... , auk
25% áætlaðrar heildsöluálagning-
ar“ eða af innlendum vörum: „...
heildsöluverð þeirra". Fyrir ríkis-
sjóð yrði niðurstaðan nákværnlega
sú sama af 17,5% vörugjaldi á
tollverð og verksmiðjuverð eins og
af 14% vörugjaldi ofan á gcfna
25% heildsöiuálagningu, þannigað
vörugjaldið er í raun 17,5% miðað
viö eldri reikningsaðferðina.
Áhrifin af þessunt „skollaleik"
með vörugjaldsprósentuna eru
hins vegar þau, að þeir hcildsalar
sem áður létu sér nægja kannski
15%-17%- eða 20% heildsölu-
álagningu sjá nú enga ástæðu til
þess lengur þegar sjálft hið háa
Alþingi er búið að samþykkja áætl-
aða 25% heildsöluálagningu með
lögum.
f samtölum viðstarfsmenn Verð-
lagsstofnunar hefur komið fram að
mörg dæmi séu þess að heildsalar
sem áður lctu sér nægja lægri
heildsöluálagningu hafi nú hækkað
hana upp í 25% eftir lagasctning-
una. Þetta hefur sömulciðis verið
staðfest f viðtölum viö heildsala.
sem segjast ekki lengur sjá ástæðu
til lægri álagningar heldur en lög-
gjafinn hafi áætlað þeim í nelndum
lögum.
1 raun hcfur Alþingi því (kannski
til þess að geta státað af sem lægstri
vörugjaldsprósentu?) beint eða
óbeint, lögfest 25% heildsö-
luálagningu sem nokkurskonar lág-
marksprósentu og þar mcð í mörg-
um tilfellum potað vöruverði upp
um jafnvel 5-10% frá því sem ella
hefði verið.
Vörugjald á m.a. að greiða af
sælgæti og öðrum sætindum, kexi
og kökum, ávaxtasafa og öðrum
drykkjarvörum. Sömuleiðis virðist
hrcinlæti talinn góöur gjaldstofn
því vörugjald leggst á ilm og snyrti-
vörur, öll hreinlætistæki á heirnil-
um og síðan flest önnur tæki og tól
sem heimilisfólki eru til gagns og
skemmtunar heima hjá scr. Af
öðru má svo nefna steypustyrktar-
járn, einangrun og gaddavír og
fjölmargt annað. Samtals eru það
vörur í um 220 tollskrárnúmcrum
sem gjaldið skal lagt á. -HEI
Marel hf.
með umboð
fyrir Berkel
Nýlega var undirritaður samning-
ur milli Marel hf. ogBerkel Internat-
ional 13.V. í Rotterdam, Hollandi,
um að Marel hf. yfirtaki sölu og
þjónustuumboð fyrir allar Berkel
vörur á íslandi með söluleyfi til
sjávarútvcgs annarstaðar í Evrópu.
Bcrkel International er þekkt
fyrirtæki sem hefur um áraraðir haft
leiöandi markaðsstöðu fyrir margar
af framleiðsluvörum sínum. Helst
má þar nefna kjötskurðarvélar, kjöt-
sagir, kjötmarningsvélar, hakkavél-
ar, brauðskurðarhnífa, iðnaðarvog-
ir, afgreiðslukassa og ýmis konar
verðmerkingarvogir fyrir verslanir.
Marel hf. er íslenskt fyrirtæki sem
framleiðir rafeindavogir og fram-
leiðslustýringarkerfi fyrir fiskiðnað.
Fyrirtækið var stofnað 1983, og hef-
ur síðan verið í örum vexti. í dag er
útflutningur orðinn um 70-80% af
framleiðslunni, sem gert hefur fyrir-
tækið að stærsta útflytjanda hátækni-
vöru frá íslandi.
Þórólfur Árnason, markaðsstjóri Marel, Jupp Kleijwegt, aðstoðarframkvæmdastjóri Berkel, Geir A. Gunnlaugsson,
framkvæmdastjóri Marel, W.F. Bloemcndaal, forstjóri Berkel, og Jón Geirsson, sölustjóri Marel.
Listahátíð haldin
á vitlausum tíma?
Er septembermánuður heppilegri
tími fyrir Listahátíð á íslandi en
júníntánuður? Þessi spurningog aðr-
ar voru ræddar á blaðamannafundi
sem framkvæmdastjórn Listahátíðar
stóð fyrir í gær.
Jón Þórarinsson, fráfarandi for-
maður framkvæmdastjórnar Lista-
hátíðar, taldi fólk yfirleitt vera orðið
mettað í júní eftir mikla tónleika-
bunu apríl- og matmánaða en í
september væri fólk frekar orðið
þyrst í menninguna eftir sumarleyf-
in.
Þá taldi hann enga ástæðu til að
ríki og borg væru að keppa við
einkaaðila um flutning popptónlistar
eins og málum á því sviði er nú
háttað. Framboð á slíkum viðburð-
um væri nú mun meira en þegar
Listahátíð tók upp á því að flytja inn
erlenda poppara fyrstir manna.
Ljóst er að dræm aðsókn á popp-
tónleikana í sumar hefur verið um-
hugsunarefni manna og sagði Jón að
ef ekki hefði komið til halli á popp-
tónleikunum, sérstaklega 16. júní
þegar the Christians spilaði, hefði
Listahátíð sennilega komið út á
sléttu fjárhagslega. Fjárhagslegu
uppgjöri er hins vegar ekki lokið en
Ijóst er að útkoman verður heldur
neikvæð en þó ekki langt frá fjár-
hagsáætlun frá því desember.
Jón benti einnig á að nauðsyn væri
á öruggara samhengi í starfseminni
þannig að unnt verði að undirbúa og
taka ákvarðanir um dagskrá Lista-
hátíðar lengra fram í tímann en nú
er gert. Listamenn eru nú bókaðir
lengra fram í tímann en áður og
sagði Jón það heppni ef tækist að ná
saman góðu efni með þeim fyrirvara
sem nú er viðhafður.
Þá taldi hann slæmt að kasta
reynslu og samböndum við erlenda
listamenn og umboðsmenn þeirra
frá sér eftir hverja Listahátíð og
byrja svo upp á nýtt fyrir þá næstu.
Hingað til hefur það ekki tíðkast að
formaður framkvæmdanefndar
Listahátíðar bindi hendur eftir-
manns síns sem hefur næstu hátíð til
meðferðar. Jón taldi það vera til
bóta ef ákveðið yrði að vara-formað-
ur nefndarinnar hverju sinni yrði
ákveðinn formaður nefndar næstu
hátíðar. Þannig yrði hægt að auka
samræmi og nýta betur þau tengsl
sem skapast við undirbúningsstörfin.
Jón sagði menn yfirleitt ánægða
með hvernig til tókst með Listahátíð
í sumar og að hún hafi gengið
áfallalaust fyrir sig, ef frá er talin
gengisbreytingin í vor. Hefði hún
kostað Listahátíð á fjórðu milljón
króna ef ekki hefði verið gripið til
þess að hækka miðaverðið um 10%.
Heildaraðsókn að Listahátíð var
rúmlega 27 þúsund manns en sagði
Karla Kristjánsdóttir. framkvæmda-
stjórnarmeðlimur, að ef með væru
taldir þeir viðburðir sem haldnir
voru í tengslum við hátíðina en ekki
undir stjórn framkvæmdanefndar,
mætti telja aðsóknina hátt í 50
þúsund manns. Aðsóknin var mest á
sýningu á verkum Marcs Chagall en
hana sóttu um 11.500 manns.
Þá gat Jón þess nýnæmis að leitað
var til fyrirtækja um stuðning við
einstök atriði Listahátíðar og gekk
vel. Sagði hann að ný kynslóð fram-
sýnna menntaðra manna, sem meta
menningarleg verðmæti, væri að
ryðja sér til rúms innan íslensks
atvinnulífs og að þeir sæju sér hag í
því að styðja við íslenska menning-
arstarfsemi.
Blaðamannafundinn sat auk Jóns
og Körlu einnig Rut Magnússon,
framkvæmdastjóri Listahátíðar.
JIH
Tvo síöustu daga hafa færri
hringt til Verðlagsstofnunar
meö kvartanir:
Neytendur
að sofna?
„Við höfum nú ekki talið beint
hversu margar ábendingar, kvartan-
ir eða fyrirspurnir, tengdar verð-
stöðvuninni hafa komið inn á borð
hjá okkur, en höfum það á tilfinning-
unni að 60 til 80 inanns hafi samband
við okkur á degi hverjum," sagði
Jóhannes Gunnarsson starfsmaður
Verðlagsstofnunar í samtali við
Tímann.
Jóhannes sagði að í fyrradag og í
gær hafi heldur minna verið hringt
til þeirra, en undanfarið og sagðist
hann vonast til þess að þetta væri
ekki merki um að neytendur hefðu
sofnað á verðinum.
Verðlagsstofnun átti í fyrradag
fund með þrem stærstu forlögum í
bókaútgáfu á íslandi, vegna fyrir-
spurna og kvartana um hátt verð á
námsbókum. Jóhannes sagði að
niðurstaða þess fundar hefði verið
sú að aðhafast ekkert.
Verðlagsráð telur að þær skýring-
ar sem þar komu fram, auk þess sem
stofnunin hefur sannreynt. benda til
þess að ekkert sé athugavert við
verð á námsbókum. Bókaforlögin
innkalla allar kennslubækur þegar
námsvetri lýkur, síðan ákvarða þeir
hækkun um mitt sumar, þannig að
ákvörðun um verðhækkun á bókum
var tekin löngu áður en vcrðstöðvun
kom til sögunnar. Síðan kemur það
til viðbótar að bókabúðir eru búnar
að fá námsbækurnar á hækkuðu
verði áður en formleg verðstöðvun
tekur gildi, enda byrja skólarnir
flestir fyrsta september. Út frá þess-
um ástæðum, telur Verðlagsstofnun
ekki að um brot á ákvæðum verð-
stöðvunarlaga sé að ræða.
Ekki hefur komið til málssóknar á
hendur þeim sem brjóta verðstöðv-
unarlögin.
-ABÓ
Tilraun
með eldi
sæsnigla í
Grindavík
Hingað til lands komu um 1000
lifandi sæsniglar, sem nefndireru
sæeyru. frá Kalilorníu í Banda-
ríkjunum um síðustu helgi. Til-
raun er nú í gangi undir vfsinda-
legu eftirliti í hinni nýju rann-
sóknaeldisstöð Hafrannsóknar-
stofnunar í Grindavík, með að
ala sæeyrun á íslenskum þara við
íslenskan jarðhita og er meining-
in að selja þá sfðan til Japans.
Sæeyrað er cftirsótt. einkum í
Austurlöndum fjær, vegna
kjötsins. Það má því hafa gott
upp úr því að flytja dýrin út því
að sögn Ingvars Nielssonar, verk-
fræðings, sem haft hefur veg og
vanda af tilrauninni, eru Japanir
tilbúnir til að greiða 3-6.000 krón-
ur fyrir kílóið af lifandi sæsnigl-
um. Sæeyrað er hryggleysingi og
lifir t fullsöltum sjó við 15 gráðu
kjörhita og nærist á þara.
Tilraunadýrin eru sem stendur
að ná sér eftir langa og erfiða ferð
en tilraunin er gerð í sameigin-
legu átaki af Abalona Unlimited
Inc. í Guadalupe, Kaliforntu,
íslenska álfélaginu hf. og Ingvari
Níelssyni. Rannsóknaráð ríkisins
styður tilraunina. Niðurstöður
hennar munu ráða framtíð sæeyr-
ans á fslandi. JIH