Tíminn - 11.08.1993, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 11. ágúst 1993
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tíminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Krisljánsson ábm.
Aðstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrimsson
Skrifstofur Lynghálsi 9,110 Reykjavtk Sfml: 686300.
Auglýslngasfml: 680001. Kvöldsfmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, fþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1368,- , verð I lausasölu kr. 125,-
Grunnverö auglýsinga kr. 765,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Fullvinnsla í stað
þess að skella í lás
Um þrír fjórðu hlutar af útflutningstekjum landsmanna
eru vegna framleiðsluvara í sjávarútvegi. Þetta er miklu
hærra hlutfall en um getur nokkurs staðar í nálægum
löndum. Þetta gerir það auðvitað að verkum að íslensk
efnahagsmál eru afar háð seviflum í sjávarútvegi og til-
raunir til þess að skjóta fleiri gildum stoðum undir út-
flutningsstarfsemina hafa ekki breytt þessum hlutföllum í
miklum mæli. Þrátt fyrir útflutning framleiðsluvara á
mörgum sviðum hefur þetta hlutfall ekki raskast ýkja mik-
ið á liðnum árum.
Samkvæmt nýútkomnu hefti Hagtíðinda nam útflutning-
ur á síðasta ári liðlega 87 milljörðum króna á f.o.b. verði
en af því voru sjávarafurðir 69,8 milljarðar króna. Af þess-
um 69,8 milljörðum króna er verðmæti botnfiskaflans 53,2
milljarðar króna. Þetta eru hinar köldu staðreyndir um
hlut sjávarútvegarins í útflutningsframleiðslunni og hlut
botnfiskaflans í sjávarvöruútflutningnum en botnfiskafl-
inn er einmitt sá sem við þurfum að skera niður.
Við þessar aðstæður ætti það að vera forgangsverkefni hjá
þjóðinni að fínna leiðir til að gera sem mest verðmæti úr
því hráefni sem dregið er að landi og finna út með hvaða
hætti flestir fengju vinnu við vinnslu sjávarafla. Þessi tvö
markmið þurfa ekki að stangast á þótt svo geti verið í ein-
hverjum tilfellum.
í opinberri umræðu er lögð ofuráhersla á þá stefnu
stjórnvalda að fækka skipum og fiskvinnsluhúsum og er
fjöldi fiskvinnsluhúsa talinn vera undirrót vandans í sjáv-
arútveginum. Það hefur farið minna fyrir umræðum um
þróunarstarf og verðmætaaukningu. Hún hefur verið mjög
mikil í sjávarútveginum og satt að segja er það furða hvað
gert hefur verið á þessu sviði miðað við þá afkomu sem er
í atvinnugreininni. Hins vegar er vandinn sá að afkoma
sjávarútvegsfyrirtækjanna er þannig nú að þau eiga erfitt
með að leggja fé til þróunarstarfs og markaðsmála sem þó
er afar brýn þörf á.
Fullvinnsla afurða hérlendis skapar bæði atvinnu og auk-
ið famleiðsluverðmæti. Til þess að hún megi þróast verður
að vera greiður og hindrunarlaus aðgangur að mörkuðum.
Fullvinnsla getur verið með ýmsum hætti. Hún er í stuttu
máli þess eðlis að ganga þannig frá vörunni að hún sé til-
búin í eldhús neytandans og hægt sér að matreiða hana
með sem minnstum tilfæringum.
Stjórnvöld eru tilbúin til þess þótt framkvæmdin bögglist
fyrir þeim að koma upp þróunarsjóði til þess að úrelda
fiskvinnslustöðvar.
Það hefur ekki heyrst að nein áform séu um að veita fjár-
munum í markaðsstarfsemi og frekari fullvinnslu sjávaraf-
urða, þótt verið sé að veita opinberu fé til atvinnuaukning-
ar í viðhald bygginga, vegagerð og fleira. Sannleikurinn er
sá að afar hljótt er um sjávarútveginn í þessum umræðum
og möguleika hans til að veita aukna atvinnu við full-
vinnslu afurða, ekki í nokkra mánuði, eitt misseri eða eitt
ár, heldur til frambúðar.
Það er af ýmsu að taka. Hvað um það hráefni sem hent er
og ekki er nýtt? Er hægt að pakka meira hérlendis fyrir
neytendamarkað og útbúa vöruna beint á disk neytandans
í auknum mæli? Hvað um mögleikann á að vinna afia
frystiskipanna áfram í landi? Að dómi Tímans eru þetta
brýnar spurningar sem þarfnast athygli ekki síður en
spurningin um hve mörgum vinnslustöðvum hægt sé að
skella í lás til þess að nýta aðrar betur, jafnvel til þess að
hálfvinna hráefni til frekari vinnslu hérlendis.
Þá er Alþýöublaöið komíð í heilagt
stn'ð við Stöð2 og Elínu Hirst vegna
kjötmáls utanríkisráðherrahjón-
anna. Dálkahöfundur úr forystu Al-
þýðuflokksins opnaði umræðuna
um þetta mál í blaði sínu í gær,
svona um það bil sem aðrir voru að
taka málið endanlega af dagskrá.
Flestir töldu að kjötmáiið væri orðið
útrætt, en svo virðist þó ekki vera ef
tnarka má hið opinbera andsvar Al-
þýðuflokksins fyrir formann sinn f
ritsjómarpistli í ieiðaraopnu í mál-
gagni sínu. Dálkahöfúndur Aiþýðu-
flokksins gengur margfalt iengra en
áður hefur verið gert í því að verja
kjötinnflutningstilraun ráðherra-
hjónanna, og fullyrðir að málið snú-
ist í raun ekki um svínakjötið í flug-
stöðinni heldur pólitfskar ofsóknir
manna í Landbúnaðarráðuneytinu á
hendur utanríkisráöherra.
Ofsóknir
Þeir sem eru að ofeækja ráðherrann
eru samkvæmt Alþýðublaðinu nafh-
greindir menn í landbúnaðarráðu-
neytinu, sem telji sig eiga pólitískra
og persónuiegra harma að hefna.
Samkvæmt málsvöminni telur Al-
þýðuflokkurinn tíl dæmis að einn
þessara ráðuneytismanna hljóö að
vilja koma höggi á ráðherra vegna
þess að ráðherrann hafi ekki veitt
fyrirtæki, sem ráðuneytismaðurinn
áttí hlut í, sorphirðuleyfi á flugvallar-
svæðinu fyrir nokkrum árum. Raun-
ar kemur þessi ákveðni maður ekk-
ert við sögu kiötmálsins á neinu stigi
þess og hefur aldreí verið nefndur í
tengslum við það fyrr og er það alveg
dæmalaust hugmyndaríki að blanda
þessu sorphirðukiái inn í umræð-
una. Hinu er ekki að neita að maður-
inn starfar í landbúnaðarráðuneyt-
inu og í huga krata virðist það þýða
að hannsé sekur um eitthvað! Nið-
urstaða Alþýðuflokksins er því sú að
öfugt við það sem fúllyrt hefur verið,
eru utanríkisráðherrahiónín ekki
gerendur í þessu máli heldur þol-
endur. Þau eru fómarlömb útsmog-
innar og hefnigjamar Iandbúnaðar-
kliku og vinnukonu hennar, Eh'nar
Hirst á Stöð 2. Raunar er sjaldgjæft
að sjá á prenti jafh ósmekklegar og
persónulegar athugasemdir um fólk
eins og fram koma um Elínu Hirst í
þessum pistli frá forustu Alþýðu-
flokksins í gær. Ekki nóg með að
hún sé sögð dómgreindarlaus og Játi
nota sig, heldur er hún sögð forhert
og ósvffin og reynt að gera hana tor-
tryggilega með einhveijum tilbún-
ingi um það hvemig hún kynni við
sig f útlondum!
Margur heldur mig sig
Þessi viðbrögð úr forustusveit AI-
þýðuflokksins em lærdómsrík fyrir
ýmissa hluta sakir. í stað þess ein-
faldlega að viðurkenna að ráðherra-
hjónunum hafi orðið á leið mistök
þegar þau ætluðu inn í landið með
ósoðið kjöt, á að halda áfram hinni
hrokafullu réttlætingu á smygltil-
rauninni. Sérstaklega er þó athyglis-
vert að velta fyrir sér því siðferði og
þeim hugsanagangi sem kemur
fram í þessari málsvöm. Þar er ekki
spurt „hvað er verið að gagnrýna f
kjötmálinu?" heldur Jiver sagði frá
kjötmálinu?" í framhaldi af því em
það Elín Hirst og starfemenn fand-
búnaðarráðunodisins sem em
stimplaðir sökudólgar —„höggvið
sendiboðanrí* em skilaboðin frá for-
ystu Alþýðuflokksins. Furðusagan
um sorpleyfisgjaldið og starfemann-
inn í Iandbúnaðarráðuneytinu sem
skyndilega er dreginn tíl ábyrgðar
þótt honum hafi ekkert komið málið
við, er síöan ótrúlega lýsandi fyrir
lífesýn Alþýðuflokksmanna og þá bit-
lingapólitík sem þessi flokkur er
þekktastur fyrir. Það eina sem for-
ystu Alþýðuflokksins dettur í hug
varðandi þetta mal er að einhver
hljóti að vilja helría fyrir að hafa ekki
fengið eitthvert leyfi eða bitíing sem
kratar höfðu á sínu valdi að veita.
Það er greinilega ekki bara pólitík
flokksins sem snýst um að redda út~
völdum gæðíngum hinu og þessu,
heldur er öll hugsun forustumanna
flokksins föst í þessu hjólfari. Þeir
reyna meira að segja að útskýra
hegðun fólks úti í bæ út frá þessum
forsendum ogskeyta engu um hvort
slíkar útskýringar passa almennt við
staðreyndir tilverunnar. Það þarf því
engan að undra þótt flokkurinn
starfi f póiitfsku tómarúmi, rúinn al-
mennutraustiogfylgi. Garri
Morgunblaðið,- fréttabréf
Sj álfstæðisflokksins
Rangfærslur formanns jgJ
Heimdallar leiðréD _,»
pftir ólaf Þ. „Formanm Heinidallar O-'
gctur ckki hafa v- " /» -r-fj
íhug,aðia-r' f \\
y ^ rt''*- . -J.tn'Jnrno-a ~.;x-
eftir ólaf I>
I Stephenscn
Fomiaður Heinwlallar, Kjartan
Mapnússon. ritar Rivin t sunnu-u
llaip'hlað MoqpinblaAsins^' "c
l-ið grein a*'1'
)v^ v' ^ í>v\V

okkur
^mJorögð stjómar
<n^v“' þau i algjöru ós
'e"?Ví.'rí> . ‘ 'ir™ . Vlð yúríýsingar fonna
7, frl" 'ir I nw. Vk! a,
I hlftrta- »»
Hafi það farið framhjá einhverj-
um, þá stendur fyrir dyrum for-
mannskjör í Sambandi ungra sjálf-
stæðismanna. Formannskjöri í
þessum samtökum fylgir jafnan
mikil spenna og hatrammar og
gagnkvæmar ásakanir fylkinga um
smölun og óheiðarleg vinnubrögð.
Kosningabaráttan að þessu sinni
virðist ekki ætla að verða nein
undantekning frá þessari reglu og
logar nú allt í illdeildum og
ágreiningi meðal sjálfstæðisæsku
landsins. Ekkert virðist þó vitað
um raunveruleg styrkleikahlutföll,
en hins vegar er ljóst að skráðum
ungum sjálfstæðismönnum fjölg-
ar ört þessa dagana og berast jafn-
vel fréttir af flokksbundnum
kommúnistum og framsóknar-
mönnum sem búið er að skrá sem
meðlimi í sjálfstæðisfélögum út
um land - allt til að viðkomandi fé-
lög fái sem flesta fulltrúa á SUS
þingið.
Blað allra lands-
manna?
En það merkilegasta við aðdrag-
anda og undirbúning þessa þing-
halds og formannskjörs er þó ekki
innbyrðis ágreiningur ungliðanna
og vafasamar starfsaðferðir þeirra.
Það er mun merkilegra að fylgjast
með því hvemig stærsta dagblað
landsins, sem gjaman hefúr kallað
sig „blað allra landsmanna“ hefur
á skömmum tíma afklæðst hlut-
leysiskápunni og aðlagað sig þeirri
staðreynd að til tíðinda sé að draga
hjá stjórnmálaflokknum sem blað-
ið styður. Dag eftir dag hafa síður
Morgunblaðsins staðið opnar fyrir
ungliðunum, sem virðast komast
beint inn í blaðið með slíkum for-
gangi að einungis ráðherrar og
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
hafa átt slíku aðgengi að blaðinu
að fagna. Aðrir hafa orðið að sætta
sig við að bíða, í daga og vikur, þar
til röðin kemur að þeim með birt-
ingu greina í blaðinu. Morgun-
blaðið í gær er gott dæmi um það
hvemig „blað allra landsmanna"
er orðið að eins konar innanflokks

[Wítt o 9 broittj
fréttabréfi í Sjálfstæðisflokknum.
Á blaðsíðu 13 skrifar Ólafur Þ.
Stephenssen, fyrrum formaður
Heimdallar, grein þar sem hann er
að leiðrétta „rangfærslur for-
manns Heimdallar.“ Á næstu síðu
er birt í heild sinni ítarleg greinar-
gerð frá stjóm Heimdallar en í því
félagi er Kjartan Magnússon for-
maður. Kjartan þessi fær síðan í
þessu sama Morgunblaði opið bréf
frá nokkmm félögum í FUS í
Reykjavík þar sem líka er verið að
fárast yfir vinnubrögðum við þing-
haldsundirbúning og formanns-
kjör.
Pólitísk ritstjóm
Augljóst er að Morgunblaðið
hefði aldrei tekið í mál að leggja
svo stóran hluta af plássi sínu und-
ir þrætubók ungliðahreyfinga
nokkurs annars stjómmálaflokks.
Hins vegar skýrir það e.Lv. nokkuð
þá áherslu sem lögð er á málið á
ritstjóm Morgunblaðsins að þeir
ungliðar sem í þrætunni standa,
em ekki einasta í valdabaráttu hjá
Heimdalli og SUS heldur starfa
þeir um leið sem blaðamenn á
Morgunblaðinu. Þannig eru þeir
að skrifast á, á milli skrifborða í
nýju Morgunblaðshöllinni, blaða-
mennimir Ólafur Stephensen fyrr-
um formaður Heimdallar og
blaðamaðurinn Kjartan Magnús-
son núverandi formaður Heim-
dallar. Bréfaskriftir þessara blaða-
manna virðast eiga sérstaklega
greiðan aðgang að síðum Moggans
og þar sem þeir, eins og flestir aðr-
ir á blaðinu, tengjast beinum og
óbeinum flokksböndum þeirri
rimmu sem nú ríkir innan SUS, er
eðlilegt að innanflokksmál Sjálf-
stæðisflokksins séu talin til stór-
tíðinda þar á bæ.
Fyrir okkur hin, sem höfum til-
hneigingu til að gleyma flokkseðli
Morgunblaðsins milli þess sem
eitthvað er að gerast í Sjálfstæðis-
flokknum, er formannsslagurinn í
SUS ágætt tilefni til að rifja upp
þessa grundvallarstaðreynd um ís-
lenska blaðamennsku.
- BG