Réttur - 01.07.1972, Blaðsíða 26

stjórnkerfi og her hins nýja ríkis voru eink-
um skipaðar mönnum úr röðum jarðeigna-
aðalsins í Vestur-Pakistan. Stórjarðeigendur
ráða enn alls jarðnæðis í Vesmr-Pakistan
og kapítalísk markaðsframleiðsla er sem
óðast að leysa af hólmi hina lénsku búskap-
arhætti. „Græna byltingin" svokallaða á mik-
inn þátt í þessari þróun.
Iðnvæðingin í Vestur-Pakistan hefur gerzt
með þeim hætti, að hún hefur verið á snær-
um fáeinna fjölskyldna Múhameðstrúar-
manna, sem smndað höfðu kaupsýslu og út-
lánastarfsemi í Indlandi, áður en landið fékk
sjálfstæði, en flutmst búferlum til Pakistan
eftir skiptingu landsins í tvö ríki. Ahrifa-
staða þessara fjölskyldna stóð ekki fösmm
fómm í Pakistan og því urðu þær skjótt
háðar náinni samvinnu við ríkisvaldið. Það
gat veitt þeim einkaleyfi, innflutningsleyfi og
önnur forréttindi og verndað hagsmuni
þeirra. Auður og völd þessara fjölskyldna
jukust með næsta skjómm hætti, þannig að
22 fjölskyldur réðu árið 1968 66% af öllu
fjármagni í pakistönskum iðnaði, 70% a£
fjármagni tryggingarfélaganna í landinu og
80% af fjármagni bankakerfisins. Síðan hef-
ur hlutdeild þeirra í tryggingastarfseminni
enn aukizt.*
I Ausmr-Bengal var yfirstéttin jarðeigend-
ur, kaupmenn og fjármálamenn, hindúar (þ.
e. Brahmatrúarmenn), og þeir flutmst nær
allir til Indlands, eftir að Iandinu hafði verið
skipt. Jarðnæðinu, sem þeir áttu, var skipt
milli Ieiguliða og jarðnæðislausra landbúnað-
arverkamanna, en það leiddi til þess, að ekki
var lengur í ausmrhluta ríkisins nein eiginleg
* Ali Bhutto, núverandi forseti Vestur-Pakistans,
hefur i valdatíð sinni gert ýmsar ráðstafanir til að
skerða auð og vöid þessa fámenna hóps, en óvíst
er, hvernig þeim aðgerðum lyktar.
stétt stórjarðeigenda. Þar efldist brátt sér-
stök smáborgarastétt bengalskra múhameðs-
trúarmanna (kennarar, smákaupmenn, hand-
verksmeistarar, starfsmenn hins opinbera og
einkaaðila) og Bengalir fengu einnig vaxandi
ítök innan stjórnkerfisins í austurhlutanum.
Iðnaðurinn var hins vegar í höndum auðjöfr-
anna í Vesmr-Pakistan, en hann var takmark-
aður, því að vesmrpakístönsku kapítalistarnir
og miðstjórn alríkisins voru sammála um að
halda iðnvæðingu Ausmr-Pakistans í lág-
marki.
Austur-Bengal var nýlenda
Vestur-Pakistans
OIl völd í efnahags-, her- og stjórnmálum
vom í höndum fjölskyldnanna 22 og hjá
æðsm leiðtogum hersins og handlöngurum
þessara aðila í ráðherrastólunum. Þessir aðilar
höfðu ýmist aðsemr í Karachi (stærsm borg
ríkisins og miðstöð atvinnulífsins) eða Islama-
bad (stjórnaraðsetrið), en báðar eru þessar
borgir í Vesmr-Pakistan. Vegna þessara að-
stæðna kom arðrán iðnrekenda á bændastétt-
inni einnig fram sem arðrán Vestur-Pakistans
á Ausmr-Bengal (þ.e. Ausmr-Pakistan,
Bangla desh). Jutu-framleiðslan í Ausmr-
Bengal hefur gert það að verkum, að við-
skiptajöfnuður þessa ríkishluta var hagstæður
allt frá upphafi. Þessi viðskiptahagnaður var
svo notaður til að standa undir nokkrum
hluta hallans á viðskiptum Vestur-Pakistans
við umheiminn. Vesmrpakistanar jöfnuðu svo
metin í krafti þeirrar einokunaraðstöðu, sem
iðnaður þeirra hafði á viðskipmm „í austur-
veg", en þau viðskipti færðu þeim ómældar
fúlgur. Fjármagnið hefur streymt frá austri til
vesmrs í formi vaxta og ágóða, en þetta síðan
leitt til vaxandi arðráns á verkalýð og bænd-
um. Rannsóknir sýna, að bændur í Vesmr-
154