Réttur - 01.04.1988, Blaðsíða 41

gervi. Það tekst ekki að skapa viðunandi
andrúmsloft til endurbóta í Tékkósló-
vakíu án þess að gera upp reikningana við
liðna atburði. Peir sem hafa gagnrýnt
stjórnarfarið bæði heima og erlendis
munu minna á þetta einmitt á þessu ári —
eins og yfirlýsingar Listyhópsins og Charta-
hópsins sýna.
Það er auðskilið að Mikhaíl Gorbastsjof
vilji enn sem komið er fyrst og fremst
halda friði og ró í smáríkjum sovétblakk-
arinnar. En þcgar hann heldur því fram
að „dómurinn um hið liðna komi tékkó-
slóvakískum félögum einum við“, gerir
hann sig sekan um ógeðfellda ósam-
kvæmni. Það var ekki ákveðið í Prag að
grípa til aðgerða gegn Vorinu í Prag
l%8. Það var gert í Moskvu. Það var líka
Leoníd Brésnef, sem eftir á neyddi hinu
ógeðfellda „eðlilega ástandi“ upp á Tékkó-
slóvakíu.
Þess vegna verða ráðamenn í Kreml
fyrr eða síðar að taka afstöðu gegn þessu
ódæði. Þar að auki er stöðnun Brésnefs-
tímabilsins, sem Gorbatsjof ræðst nú á,
einmitt nátengd árásinni á endurbóta-
sinnaða kommúnista í Tékkóslóvakíu
árið 1%8. Til þess að réttlæta þetta ódæði
var sérhver endurbótasinnuð hugsun
rangtúlkuð sem hún væri „í anda endur-
skoðunarstefnu og hægri sinnaðrar tæki-
færisstefnu“, og af þeim sökum bannlýst.
Það er naumast unnt að sigrast á fortíð-
inni án þess að viðurkenna þetta sam-
hengi.
Vissar bendingar eru reyndar til þess
að umræður um „vandamál Tékkósló-
vakíu“ séu byrjaðar í Sovétríkjunum —
þótt það sé enn ekki hjá opinberum aðil-
um. En það kemur að því.
Stokkhólmi í maí 1988
Zdenek Hejzlar er sagnfrœðingur að mennt og var formaður Æskulýðssam-
bands Tékkóslóvakíu um 1950, þegar hann varð fyrir barðinu á pólitískum
hreinsunum þeirra ára. Eftir að hann losnaði úr fangavist starfaði hann lengst af
sem kennari, en var orðinn útvarpsstjóri í Prag árið 1968. Síðan. hefur hann starf-
uð hjá sœnsku utanríkismálastofnuninni.
89