Morgunblaðið - 17.02.2007, Blaðsíða 65

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 2007 65
menning
annað fyrir valinu. Við getum sagt
sem svo að betra er að vera nokk-
uð sáttur í mörgum tilfellum en
stórkostlega ánægður sjaldan sem
væri líklegra að yrði raunin léti
maður hendingu ráða hvað maður
læsi. Þetta hefur hamlað þekkingu
minni á listrænni og jaðartengdari
myndasögum. Ég reyni þó að
halda haus í þessum málum með
því að kynna mér það helsta sam-
kvæmt ábendingum góðra manna
og er tilbúinn að hampa því sem
mest kemur mér til hverju sinni,
hasar eða fullorðins.
  
Í nýársyfirferðinni kom í ljós aðsú bók sem hlotið hafði mest
lof í fullorðinsgeiranum á síðasta
ári var Fun Home eftir Alison
Bechdel. Ekki nóg með að hún
toppaði marga myndasögulista
heldur var hún valin besta bók
ársins af gagnrýnanda Time Ma-
gasine og er hér átt við gagnrýn-
anda sem fjallar iðulega um bækur
af textagerðinni. Þessi áhersla mín
er lögð fram í ljósi þess að harla
Mín uppáhaldsiðja við upp-haf hvers árs, og dæminú hver um afþreying-
argildi þess, er að skoða hversu
vel árslisti minn um bestu mynda-
sögur síðasta árs samræmist mati
annarra skríbenta og spekúlanta.
Með hjálp Netsins er auðvelt að
nálgast upplýsingar um þetta frá
fjöldamörgum álitsgjöfum. Í gegn-
um árin hafa mér orðið ljós nokk-
ur einkenni þessarar umræðu sem
ég vil reifa stuttlega hér auk þess
að fjalla um það besta að annarra
mati.
  
Oftar en ekki falla árslistar íeinn þriggja hópa. Í fyrsta
lagi eru þeir sem ræða aðallega
um ofurhetjuheiminn og meg-
instraum myndasagna (poppið svo
að segja). Í öðru lagi eru það þeir
sem einfaldlega sleppa öllum skír-
skotunum til hasarblaðanna eða
gera það því miður með lítt duld-
um yfirlætistón. Í þriðja hópnum
er að finna þá sem fjalla um það
sem er gott (eða slæmt) burtséð
frá merkimiðum og vona ég að
mínar greinar falli í þennan hóp
frekar en annan hinna.
Þetta er að mörgu leyti skilj-
anleg skipting. Viðhorf fjöldans til
myndasögunnar á Vesturlöndum
eru enn þá mjög lituð af þeim
sterku ímyndartengslum sem hún
hefur við hasarblaðið og það þótt
framboðið á öðru efni hafi verið
mikið í gegnum tíðina og aukist
með hverju ári. Sá neikvæði stimp-
ill sem hasarblaðið hefur sem und-
irmálsafþreying og forheimskandi
bókmenntir gerir það að verkum
að margir vilja fjarlægja umfjöllun
sína frá þessum fordómavaldi. Þeir
vilja þannig ýta undir umfjöllun
um myndasöguna á breiðari og
vonandi, frá þeim séð, jákvæðari
grundvelli. Þessir skríbentar virð-
ast því telja að framgangi mynda-
sögunnar sé best borgið með því
að einskorða umfjöllunin við annað
en hasarblaðið.
Önnur rökin eru þau sem snúa
að persónu álitsgjafans og hans
aðkomu að myndasögunni. Hvað
vekur helst áhuga hans og vekur
jákvæð viðbrögð. Því er ekki að
neita að margir myndasögules-
endur hafa einfaldlega engan
áhuga á hasarblöðum í hvaða
formi sem þau nú eru og því skilj-
anlegt að slíkar sögur komist ekki
á árslista hjá þeim aðilum. Aðrir
hafa megnasta ímugust á öllu sem
kallast gæti ,,artí“ og sleppa því
slíkri umfjöllun.
Þriðju rökin eru keimlík þeim
sem ég hef notað í mínum árs-
listum og þau snúa að takmörkuðu
aðgengi og tíma til að kynna sér
allt það mikla efni sem stendur til
boða. Það er óvinnandi vegur að
lesa allt það sem kemur út og því
verður oftast það sem við teljum
að veiti okkur ánægju frekar en
sjaldgæft þykir að bækur og
myndasögur séu metnar samhliða
hvað þá að myndasögur þyki skara
fram úr bókum eins og hér varð
raunin.
Fun Home segir sögu stúlku sem
elst upp á heimili með mjög tilfinn-
ingalega fjarlægum og heftum for-
eldrum. Sérstaklega er faðirinn að
því er virðist gersamleg ófær um
að veita börnum sínum þá hlýju
sem þau sækjast eftir. Hann er
laumuhommi sem sækir út fyrir
heimilið eftir ástúð ungra manna.
Þegar svo í ljós kemur að stúlkan
er sjálf lesbísk virðist sem faðir og
dóttir nái loks saman af ein-
hverjum veikum mætti í hlut-
verkum sínum sem utangátta sálir.
Sagan er að mestu leyti sjálfs-
ævisöguleg og það er mikið þrek-
virki að birta jafnítarlegar lýs-
ingar á kolómögulegu
fjölskyldulífi og eigin persónu og
lesendum er boðið upp á. Sér-
staklega er sjálfsgreining Bechtel
mjög áhugaverð og gefur sögunni
mikla dýpt. Miklar textapælingar
og bókmenntafræðistúdíur eru
sögunni hins vegar ekki til fram-
dráttar að mínu mati og auk þess
gætir nokkurrar flatneskju í
myndmáli sem hefði gert það að
verkum að bókin hefði ekki lent á
mínum árslista.
  
X-Men hafa loks risið úr ösku-stónni eftir brotthvarf Grant
Morrison frá titlinum fyrir 3 árum.
Serían The Astonishing X-Men eft-
ir Joss Whedon og John Cassady
kveikti í ofurhetjuáhugamönnum
svo um munar enda mjög góð.
Whedon er þekktastur fyrir að
vera höfundur vampírubanans
Buffy úr samnefndum sjónvarps-
þáttum. Hann nær að gera X-Men
aftur að þeirri mannlegu sápu-
óperu með ofurmanneskjulegum
áherslum sem gerði seríuna að
þeirri vinsælustu í heiminum í
meðförum Claremont og Byrne
snemma á 9. áratugnum. Cassady,
sem er hvað þekktastur fyrir að
hafa teiknað Planetary, gerir
myndunum góð skil en er full-
hægur í framleiðslu þannig að
aðdáendur þurfa oft að sýna mikla
biðlund milli tölublaða. Frábær
hasarblöð og miðlinum til mikils
sóma en hefði ekki megnað á minn
síðasta lista þrátt fyrir góða til-
burði.
  
Sú bók sem náði hvað best aðbrúa bilið milli menningarvit-
anna og nördanna á síðasta ári var
Scott Pilgrim vs. the world eftir
Bryan Lee O’Malley. Þessa bók
hafði ekki rekið áður á fjörur mín-
ar þótt ég hefði heyrt nokkuð mik-
ið af henni látið og eftir lesturinn
get ég vel skilið hrifninguna sem
hún hefur vakið. Pilgrim er sam-
suða værukærrar fantasíu, sjálfs-
rýni, poppmenningar og húmors
með sérstaka áherslu á flókin sam-
skipti kynjanna. Svo líkist stíllinn
mikið þeim sem notaður er í jap-
önskum myndasögum, manga, sem
tröllriðið hafa vestrænum markaði
undanfarin ár og gerir það sam-
suðulíkinguna enn nærtækari.
Scott Pilgrim er skrifuð með mjög
áreynslulausum hætti og teikning-
arnar eru afslappaðar en frábær-
lega lýsandi. Allt gerir þetta að
verkum að erfitt hefði verið að líta
fram hjá þessari bók á síðasta árs-
lista ef ég hefði verið búinn að lesa
hana. Sem svo aftur styrkir þá von
mína að ég fari hina diplómatísku
leið víðsýnarinnar í mínum skrif-
um. Best að vona að það sé rétt.
Skiptar skoðanir
Myndasögur „The Astonishing X-Men eftir Joss Whedon og John Cassady kveikti í ofurhetjuáhugamönnum.“
AF LISTUM
Heimir Snorrason
» Sú bók sem náðihvað best að brúa bil-
ið milli menningarvitana
og nördanna á síðasta
ári var Scott Pilgrim vs.
the world eftir Bryan
Lee O’Malley
EYÞÓR Ingi Jónsson organisti við
Akureyrarkirkju fékk þá hugmynd
fyrir nokkru að auglýsa eftir óska-
lögum til að spila á orgeltónleikum í
kirkjunni sem fara fram í dag. Hon-
um bárust yfir fjörutíu óskalög og
valdi hann nokkur þeirra á tón-
leikana. Efnisskráin er því nokkuð
óvenjuleg fyrir orgeltónleika en á
henni má m.a. finna lög eftir Björg-
vin Halldórsson, Stairways to hea-
ven, íslensk þjóðlög, Tokkatta og
fúga í d-moll eftir Bach, Dallas-lagið,
Theme from Starwars og Take five.
Morgunblaðið spurði Eyþór út í
þessa óvenjulegu tónleika.
Hvernig varð hugmyndin að óska-
lagatónleikunum til?
Ég fékk hugmyndina þegar ég var
að æfa mig, hugurinn reikaði og allt í
einu kom þessi hugmynd. Ætli ein-
beitingin hafi ekki verið frekar tak-
mörkuð í þeirri æfingatörn.
Hverju var fólk að óska eftir, öðru
en því sem þú ætlar að spila?
Ég fékk óskir um nokkur þunga-
rokkslög, íslenskar og erlendar ball-
öður, kvikmyndatónlist, frumsamin
orgelverk og orgelverk eftir Olivier
Messiaen, svo eitthvað sé nefnt.
Var erfitt að mæta kröfum fólks
um að spila verk sem ekki eru
hefðbundin orgelverk eða samin
fyrir orgel?
Sum lögin er tiltölulega auðvelt að
flytja á orgel en önnur þurfa mikla
meðhöndlun. Eitt diskólag er á
tónleikunum og það var ansi krefj-
andi að gera almennilega útsetningu
að því. Ég er alls ekki að reyna að
láta lögin hljóma eins og upp-
runalegu útsetningarnar, heldur
geri ég orgelútsetningar viðlögin.
Óskalagatónleikarnir fara fram í
Akureyrarkirkju í dag, laugardag,
kl. 16 og aðgangseyrir er 1.000 kr.
Óskalagatónleik-
ar organista
Morgunblaðið/Sverrir
Óskalög Eyþór Ingi organisti fékk hugmyndina að þessum óvenjulegu tón-
leikum þegar hann var að æfa sig á orgelið og hugurinn reikaði.
Diskó og Dallas-lagið munu hljóma
á kirkjuorgeli á Akureyri í dag
Áhrifa dauðaÖnnu Nicole
Smith virðist
ætla að gæta
víða.
Þegar hefur
orðið vart sam-
dráttar í sölu ým-
iskonar megr-
unarpilla í kjölfar
dauða bandarísku fyrirsætunnar,
sem var 39 ára er hún lést, en hún
var yfirlýstur notandi megrunar-
efna.
Dánarorsök hennar liggur enn
ekki fyrir en margir telja að dauði
hennar tengist neyslu slíkra lyfja
sem og annarra lyfja.
Þetta kemur fram á danska frétta-
vefnum Erhverv på Nettet.
Anna Nicole var talskona megr-
unarduftsins Trimspa og nýlega
kvaðst hún hafa misst 30 kg með
notkun þess. Sala á því mun þó ekki
einungis hafa minnkað verulega í
kjölfar dauða hennar heldur sala
allra megrunarlyfja í Bandaríkj-
unum.
Bandaríkjamenn verja að tæplega
1.000 milljörðum íslenskra króna í
megrunarlyf á ári.
Fólk folk@mbl.is