Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 30

lífshlaup
30 SUNNUDAGUR 29. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Nýir tímar - á traustum grunni
reynslu og þekkingar
Þjóðin þarfnast
eldri borgara
Sjálfstæðisflokkurinn ætlar að gera
fólki yfir sjötugu kleift að afla sér tekna
án þess að lífeyrir skerðist.
var ég að ljúka lögfræðinámi og fór
á viðamikið námskeið á vegum Lög-
mannasambands Suður-Afríku. Það
var tilraunaverkefni til að reyna að
tengja kynþættina saman. Þetta var
í raun í fyrsta sinn sem ég var innan
um ungt blökkufólk á jafnrétt-
isgrundvelli.“
Og voru það þá ekki mikil við-
brigði?
„Jú, en ég er opin manneskja og
fannst það í raun eðlilegt og átti
ekki erfitt með að mynda vinatengsl
við þetta fólk. Samt var aðstaðan
auðvitað gjörólík. Þarna var einn
blökkumaður, Daníel. Hann stund-
aði lögfræðinámið á daginn en þurfti
síðan að verja fjölskyldu sína með
byssu vegna þeirrar ólgu sem ein-
kennir líf í blökkumannahverfunum.
Mér fannst ótrúlegt að manni sem
bjó við þessar hömlur skyldi takast
að ná lögfræðiprófi rétt eins og mér
með öll mín forréttindi.
Skuggahliðar
lögmannsstarfsins
Það var mikið þrýst á krakka að
ákveða snemma hvað þeir ætluðu að
verða þegar þeir yrðu stórir. Þegar
ég var spurð að því sagði ég lög-
fræðingur. Ég ákvað 12 ára gömul
að ég vildi verða það. Þetta voru
áhrif af þáttum í sjónvarpinu. Þá var
ég reyndar fyrst og fremst að hugsa
um rannsóknir á vettvangi glæpa,
að skoða verksummerki og finna
þann seka. Ég setti á svið heilu
glæpamálin með krökkunum í
hverfinu þegar ég var 12 ára og svo
tóku þeir þátt í að leysa þau með
mér. Svo laganámið varð fyrir val-
inu.
Fyrst eftir laganámið fékk ég
vinnu á lögfræðistofu hjá gyðingi.
Þetta var afar fín lögfræðistofa sem
þjónustaði ríka kúnna. Við sáum um
gjaldþrotamál, að innheimta pen-
inga frá skuldurum, leysa úr skiln-
aðarmálum og samningum. Þarna
fannst mér smám saman sem mér
væri mismunað þar sem ég var ekki
gyðingur. Þegar samningar lærling-
anna runnu út fengu bara gyðing-
arnir ráðningu áfram.
Þá fór ég að vinna hjá breskum
lögmanni. Hann fékkst meira við
„glæpi götunnar“ og hjá honum
vann ég sem glæpalögfræðingur.
Það gat í raun verið hræðileg vinna.
Ég þurfti að verja morðinga, barna-
níðinga og dópsala. Einu sinni þurfti
ég t.d. að fara að hitta einn þeirra í
fangelsi sem var tveimur hæðum
undir jörðinni og aðeins fyrir
blökkumenn. Ég gekk þar inn eftir
löngum dimmum gangi með tvo lög-
regluþjóna við hlið mér. Þegar ég sá
síðan klefann brá mér við að sjá að
þarna var öllum sakborningum
blandað saman í 50 manna klefa.
Þar sátu saman í klefa jafnt full-
orðnir menn sem grunaðir voru um
alvarlega glæpi sem ungar stelpur í
skólapilsum sem sátu inni fyrir smá-
brot. Mér leið mjög illa fyrir hönd
þeirra. Eftir að aðskilnaðarstefnan
var afnumin voru þessi fangelsismál
sem betur fer endurskoðuð.
Á þessum tíma var ég bara að
hugsa um að vinna vel sem lögfræð-
ingur. Og það var skylda mín sem
lögfræðings að verja þá sem vísað
var til mín. Ég velti hlutunum ekki
svo fyrir mér siðferðilega þótt ég
geri það vissulega núna. Ég hugsaði
með mér að það væri ekki mitt hlut-
verk að dæma um rétt eða rangt.
En mér fannst samt að ef ég myndi
halda áfram sem glæpalögfræðingur
myndi það hafa slæm áhrif á mig til
langframa. Stundum réttu menn
mér miklar upphæðir fyrir málsvörn
sína fyrir utan réttarsalinn. Þá
hugsaði ég: „Þetta fólk á varla fyrir
mat, hvernig getur það greitt fyrir
málsvörn?“ Hvernig voru þessir
peningar fengnir? En mér var sagt
að segja bara við þessa umbjóð-
endur stofunnar ef þeir segðust ekki
geta borgað málsvörnina: „Gott og
vel, þá verðurðu bara hengdur.“
Stundum grunaði mig nefnilega að
skjólstæðingar mínir hefðu stolið
peningum til að eiga fyrir máls-
kostnaði.
Það var og er mjög há glæpatíðni
í Jóhannesarborg og þetta er harður
heimur. Pabbi minn rak fyrirtæki í
borginni og eitt sinn er hann var að
sækja laun í bankann var setið fyrir
honum. Hann var stunginn nokkr-
um sinnum og rændur. Sem betur
fór voru stungurnar ekki hættu-
legar. En um sama leyti var brotist
inn hjá systur minni og hún og börn-
in lentu í lífshættu. Eftir þetta var
haldinn fundur í fjölskyldunni. Þar
ákváðum við að nú væri kominn tími
til að flytjast til Íslands. Þetta væri
orðið of hættulegt líf fyrir okkur öll.
Pabbi vildi líka að við kynntumst
föðurlegg fjölskyldunnar áður en
það væri um seinan.
Þorir ekki aftur
til Jóhannesarborgar
Móðurfjölskyldan mín býr í Suð-
ur-Afríku. Ég fór og heimsótti þau
árið 2002 og var þá sem túristi. Það
kom mér á óvart að sjá við hvaða að-
stæður fólk bjó þá þar. Allir gluggar
og hurðir heimavið voru styrkt með
stálrimlum. Síðan var eldhúsið líka
læst af með stálrimlum á nóttunni
svo enginn komst þangað nema fara
fyrst í leynda hirslu með lyklum. Ég
bjó síðan í tvær vikur heima hjá vini
mínum sem er lögfræðingur. Hann
fór til vinnu sinnar á hverjum degi
en sagði mér og vinkonu minni að
vera ekki hræddar. Það voru neyð-
arhnappar út um alla íbúð og ef ein-
hver hætta steðjaði að þá áttum við
bara að ýta á hnappana og þá kæmu
þyrlur að vörmu spori. En ég var
hrædd þarna allan tímann, ég var
ekki „street-wise“ lengur eins og ég
hafði verið þegar ég bjó þar áður.
Þegar við fórum eitthvað í bílnum
var vinur minn alltaf með skamm-
byssu undir sætinu. Við fórum held-
ur aldrei út á kvöldin. Ég held að
fólk, hvar sem það býr, lagi sig sí-
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Skautadans Erlendína hafði aldrei séð snjó áður en hún kom til Íslands og var boðið að þjálfa nemendur í listdansi á skautum.