Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. APRÍL 2007 49
hverfisverndarsinna er erfiður viðfangs. Ef nefna
ætti eitthvert eitt mál, sem gæti útilokað samstarf
Sjálfstæðisflokks og Vinstri grænna í ríkisstjórn,
er það fyrst og fremst að Vinstri grænir gengju of
langt í kröfugerð í þeim málaflokki.
Á milli Sjálfstæðisflokks og Vinstri grænna er
hins vegar ekki til staðar sú gagnkvæma andúð,
sem er á ferðinni á milli Sjálfstæðisflokks og Sam-
fylkingar.
Allt eru þetta vangaveltur en tímabærar vanga-
veltur, þegar hér er komið sögu í kosningabarátt-
unni. Einn þáttur þessa máls mun verka töluvert á
forystumenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks og hann er sá, að hleypa forseta Íslands,
Ólafi Ragnari Grímssyni, hvergi að í stjórnar-
myndun, sé þess nokkur kostur. Forsetinn bíður
eftir slíku tækifæri og mun vafalaust leggja sína
lóð á vogarskálarnar til þess að hér verði til ný
vinstri stjórn. Þótt sá hópur, sem forsetinn um-
gengst, hafi breytzt í grundvallaratriðum í forseta-
tíð hans er þó ljóst að á milli hans og forystumanna
Samfylkingar og Vinstri grænna eru enn þræðir
frá gamalli tíð, sem verða virkir ef einhverjir
möguleikar opnast.
Það er auðvitað varasamt að vísa um of til fyrri
tíðar. Breytingarnar í samfélagi okkar eru gífur-
legar á skömmum tíma. En þeir sem fylgdust með
stjórnarmynduninni 1971 minnast þess, að for-
ystumenn Samtaka frjálslyndra og vinstri manna
höfðu engan áhuga á, að ganga til stjórnarsam-
starfs við Alþýðubandalag og Framsóknarflokk.
En þeir voru þvingaðir til þess af eigin flokks-
mönnum vegna þess að krafan var svo sterk, að
halda Sjálfstæðisflokki og Alþýðuflokki, sem starf-
að höfðu saman í 12 ár, utan nýrrar ríkisstjórnar.
Og þrátt fyrir hinn mikla sigur svonefndra A-
flokka í þingkosningunum 1978 gátu forystumenn
þeirra ekki hugsað sér að sitja í ríkisstjórn undir
forsæti annars hvors og þess vegna var Fram-
sóknarflokkurinn kallaður til að veita slíkri rík-
isstjórn forstöðu.
Hvort tveggja getur auðveldlega gerzt við
myndun ríkisstjórnar að loknum kosningunum
eftir tvær vikur.
Á útleið
T
elja verður nokkuð víst, að litlu
flokkarnir séu á útleið. Strengurinn
á milli Sverris Hermannssonar,
stofnanda Frjálslynda flokksins, og
flokksins hefur slitnað með afger-
andi hætti. Guðjón A. Kristjánsson,
núverandi formaður flokksins, talar annað tungu-
mál en aðrir þeir, sem þar eru á ferð. Örlög Guð-
jóns geta vel orðið hin sömu og Sverris að þessu
leyti. Kannski eiga þeir báðir eftir að ljúka ferli
sínum í Sjálfstæðisflokknum ásamt Matthíasi
Bjarnasyni?
Það er hugsanlegt að Frjálslyndi flokkurinn nái
einhverjum þingmönnum en það er nokkuð ljóst
að sá flokkur er á útleið úr íslenzkum stjórnmál-
um.
Íslandshreyfingin hefur ekki náð sér á strik.
Margrét Sverrisdóttir er ekki andlit flokksins. Því
hlutverki gegnir Ómar Ragnarsson. Sennilega er
það rétt sem sagt hefur verið að frægð á einu sviði
verður ekki auðveldlega færð yfir á annað. Þótt
þjóðinni þyki vænt um Ómar og meti hann að verð-
leikum í því hlutverki, sem hann hefur gegnt, sýn-
ist það ekki þýða, að hún telji hann eiga erindi á Al-
þingi. Íslandshreyfingin á sér augljóslega ekki
framtíð sem stjórnmálaafl.
Geir H. Haarde, formaður Sjálfstæðisflokksins,
ber augljóslega höfuð og herðar yfir aðra forystu-
menn á sviði stjórnmálanna um þessar mundir.
Hann mun leika lykilhlutverk í þeim átökum, sem
hefjast á kosninganóttina. Þótt skoðanir séu áreið-
anlega skiptar innan Sjálfstæðisflokksins um hvað
við skuli taka eins og raunar er innan allra flokka
er augljóst að stuðningsmenn Sjálfstæðisflokksins
munu fylgja Geir í þeim ákvörðunum, sem hann
kann að taka á næstu vikum. Staða hans innan
Sjálfstæðisflokksins er mjög sterk nú að loknum
landsfundi.
Haft hefur verið orð á því, að grundvallarmunur
hafi verið á landsfundum Sjálfstæðisflokks og
Samfylkingar. Á landsfundi Sjálfstæðisflokks hafi
verið lögð áherzla á, að hinn almenni landsfund-
arfulltrúi gæti tjáð sig og komið sjónarmiðum sín-
um á framfæri, hversu erfitt, sem það kunni að
hafa verið fyrir flokksforystuna á köflum. Hins
vegar hafi landsfundur Samfylkingar augljóslega
verið skipulagður með þeim hætti, að sem minnst-
ur tími væri til almennra umræðna. Þessi sýn á
landsfundi þessara tveggja flokka er í samræmi
við þá athyglisverðu lífsreynslu mbl.is, netútgáfu
Morgunblaðsins, að ritstjórn netútgáfunnar varð
fyrir þrýstingi af hálfu samfylkingarmanna um að
taka út frétt um þær fátæklegu opnu umræður,
sem þó fóru fram á landsfundi Samfylkingar! Und-
an þeim þrýstingi var ekki látið enda tilefnislaus
en segir óneitanlega skrýtna sögu um flokkinn,
sem boðar samræðustjórnmál.
» Þótt þeir sem ráða ferðinni innan Framsóknarflokksinsmundu hneigjast til samstarfs við Sjálfstæðisflokkinn getur
þessi staða freistað Framsóknarflokksins, ekki sízt ef Sjálfstæð-
isflokkurinn setti fram kröfu um að fleiri ráðuneyti kæmu í hans
hlut í hugsanlegu framhaldi stjórnarsamstarfs þessara tveggja
flokka. Framsóknarflokkurinn gæti þá notað þessa vígstöðu til
þess að draga verulega úr þeim hugsanlegu breytingum.
rbréf
Morgunblaðið/Kristinn