Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. APRÍL 2007 39
Evrópusambandið?
Sögu Evrópusambandsins má
rekja aftur til áranna eftir seinni
heimsstyrjöld og hét áður Evrópu-
bandalagið. Starfsemi þess hefur
víkkað mjög og aðildarríkin eru nú
27 talsins. Höfuðstöðvar ESB eru í
Brussel. Ísland er ekki aðili að Evr-
ópusambandinu. Flesti ríki Evrópu-
sambandsins eru með sameiginlegan
gjaldmiðil, evru.
EFTA?
EFTA, fríverslunarsamtök Evr-
ópu, var stofnað árið 1960 undir for-
ystu Breta sem vildu ekki taka þátt í
ESB á þeim tíma. Nú eru aðeins
fjögur ríki eftir í EFTA en það eru
Ísland, Liechtenstein, Noregur og
Sviss.
EES-samningurinn?
EES-samningurinn (sem kallast
EEA upp á enska tungu) er samn-
ingur EFTA-ríkjanna þriggja, Ís-
lands, Liechtenstein og Noregs, við
Evrópusambandið. Samningurinn
kveður á um frjáls vöruviðskipti,
sameiginlega samkeppnisreglur,
samstarf um umhverfis-, neytenda-,
og félagsmál og sameiginlegar regl-
ur um heilbrigðis- og upprunavottun
matvæla, svo dæmi séu tekin. Sviss
stendur utan EES og er með eigin
tvíhliða samning við ESB.
Schengen-samningurinn?
Schengen-samstarfið hófst árið
1985 en sáttmálinn sjálfur var und-
irritaður árið 1990 og samstarfið
hefur víkkað út síðan. Ísland gerðist
aðili árið 2001. Samningurinn felur
m.a. í sér frjálsa för fólks innan
svæðisins sem þýðir að ekki er nauð-
synlegt að sýna vegabréf þegar
ferðast er milli Schengen-landa. Um
þrjátíu lönd eiga aðild að Schengen,
öll EFTA-ríkin nema Liechtenstein
og flest Evrópusambandsríkin.
Schengen felur einnig í sér sam-
eiginlegar reglur um vegabréfsárit-
anir, réttarsamstarf, sameiginlega
stefnu í málefnum hælisleitenda og
sameiginlegan gagnagrunn með
lögregluupplýsingum.
Öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna?
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
ber ábyrgð á því að viðhalda friði og
öryggi í heiminum. Fimmtán ríki
sitja í ráðinu hverju sinni og hafa at-
kvæðisrétt. Fimm ríki eiga fast sæti
í ráðinu og hafa neitunarvald en það
eru Kína, Frakkland, Rússland,
Bretland og Bandaríkin. Á tveggja
ára fresti er kosið um hvaða ríki
vermi hin sætin tíu í ráðinu.
Helstu heimildir:
Ísland og Evrópusambandið: EES,
ESB-aðild eða „svissnesk lausn“ eftir
Auðun Arnórsson o.fl.
Vefsíða Félags Sameinuðu þjóðanna
á Íslandi. www.un.is.
Hvað er?
BÆTUM KJÖRIN
BURT MEÐ FÁTÆKT
BARÁTTUDAGUR VERKALÝÐSINS 1. MAÍ
VG Í REYKJAVÍK Á NASA
Dagskrá byrjar 15:00
Katrín Jakobsdóttir flytur barátturæðu
Steinunn Þóra Árnadóttir flytur ávarp
Sigríður Kristinsdóttir flytur ávarp
Einar Már Guðmundsson rithöfundur les
Kvartettin Krummafótur með alþjóðlega tóna
VG Í KÓPAVOGI, KOSNINGAMIÐSTÖÐINNI HAMRABORG 1-3
Dagskrá byrjar 15:00
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir flytur barátturæðu
Hljómsveitin Bardukha leikur af alkunnri snilld
"Við brún nýs dags" Þorleifur Friðriksson fjallar um verkalýðsbaráttuna
Aðalsteinn Ásberg rithöfundur les ljóð
Leikararnir Hjálmar Hjálmarsson og Valgeir Skagfjörð flytja leiklestur
Guðrún Gunnarsdóttir og Tryggvi Hubner flytja nokkur lög
ALLIR VELKOMNIR
BARÁTTUTÓNLEIKAR Á NASA
KL: 21:00
Pörupiltarnir Hannes og Smári kynna af alkunnri snilld
Guðrún Gunnars syngur Ellý Vilhjálms
Einar Már flytur skáldskap
Toggi - Puppy
Dóri DNA
Nýstirnin í Johnny and the rest heiðra okkur með nærveru sinni
Heiða í Unun með sig heilann sinn
Didda Jóns og rakasta sinua Elvis, Didda elskar Elvis
ALLT ANNAÐ LÍF! - með vinstri grænum
Forðast hernaðarbandalög
„KJARNINN í íslenskum alþjóða-
samskiptum á að mínu mati áfram
að vera vestnorræn og norræn
samvinna,“ segir Steingrímur J.
Sigfússon, formaður Vinstri
grænna, en vill jafnframt að Ísland
hafi fullan metnað til að taka þátt í
lýðræðislegri alþjóðasamvinnu. Í
því samhengi nefnir hann Samein-
uðu þjóðirnar, Norðurlandaráð,
ÖSE og Evrópuráðið en vill forðast
„hernaðarbandalög og þrönga
hagsmunahópa.“ Hernaðarbanda-
lög séu afsprengi hernaðar-
hugsunar sem ekki hafi gefist
mannkyninu vel. „Ísland sem smá-
ríki á auðvitað að leggja áherslu á
að alþjóðasamvinna byggi á lög-
mætum og lýðræðislegum sjón-
armiðum og þar sé ekki beitt valdi
og hnefarétti hins sterka,“ segir
Steingrímur en bætir við að hann
átti sig á að VG sé í minnihluta
hvað varðar kröfu um að Íslands
segi sig úr Atlantshafsbandalaginu
(NATO).
Krónan byggði ekki virkjun
Steingrímur segir aðild að
Evrópusambandinu ekki þjóna
hagsmunum Íslands og að mistök
núverandi ríkisstjórnar í hagstjórn
séu engin rök fyrir því taka upp
Evru. „Það er ekki við krónuna að
sakast. Hún ákvað ekki að byggja
Kárahnjúkavirkjun,“ tekur Stein-
grímur sem
dæmi og er
hrifnari af tví-
hliðasamn-
ingum.
Steingrímur
segir Vinstri
græn vera tals-
menn fé-
lagslegrar
alþjóðahyggju
sem feli í sér
að hið al-
þjóðlega reglu-
verk taki ekki aðeins tillit til við-
skipta heldur einnig til hins
félagslega og menningarlega og
ekki síst umhverfismála. Þetta sé
hluti af öryggismálum í sinni víð-
ustu mynd enda sé uppspretta
ófriðar, ofbeldis og hryðjuverka yf-
irleitt fátækt og vonleysi.
Steingrímur styður öfluga lög-
gæslu, landamæraeftirlit og eflingu
Landhelgisgæslunnar og björg-
unarsveita en segist enga þörf sjá
fyrir hervarnir. Þá fagnar hann því
að tillaga stjórnarandstöðunnar um
að áhersla friðargæslunnar sé á
borgarleg verkefni hafi verið sam-
þykkt. „Við erum alfarið andvíg því
að grauta saman borgaralegum og
hernaðarlegum þáttum.“
Hvað framboð Íslands til Örygg-
isráðs Sameinuðu þjóðanna varðar
lýsir Steingrímur yfir áhyggjum af
því hvernig Ísland ætli að haga sér
í flóknum deilumálum þar sem
miklir hagsmunir takast á. „Það er
til lítils farið inn í Öryggisráðið ef
ekki verður fullur sómi af þátttöku
okkar þar,“ segir Steingrímur.
Steingrímur J.
Sigfússon