Morgunblaðið - 06.11.2007, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 2007 11
FRÉTTIR
RÍKISSJÓÐUR hefur verið rekinn
með góðum tekjuafgangi undanfarin
ár en sveitarfélögin með halla og þau
hafa stöðugt aukið skuldir sínar.
Þetta kom fram í setningarræðu
Halldórs Halldórssonar, formanns
Sambands íslenskra sveitarfélaga, á
árlegri fjármálaráðstefnu sam-
bandsins sem hófst í gær.
Halldór nefndi fjármagnstekju-
skatt sem skilar sífellt meira í ríkis-
sjóð en engu beint til sveitarfélag-
anna. Mikil fjölgun einkahlutafélaga
hafi og valdið því að sveitarfélögin
hafi orðið af tekjum. „Kröfum okkar
um hlutdeild í fjármagnstekjuskatt-
inum hefur verið misjafnlega vel
tekið og því m.a. haldið fram að hlut-
deild í fjármagnstekjuskattinum
hentaði ekki sveitarfélögunum. Við
erum á annarri skoðun en höfum
lýst því yfir að ef hægt væri að
benda á aðrar leiðir til að styrkja
tekjustofna sveitarfélaga værum við
að sjálfsögðu tilbúin til að ræða
það,“ sagði Halldór.
Þá benti Halldór á að sveitar-
félögin hefðu ekki löggjafarvald en
tekjustofnum þeirra og verkefnum
væri flestum skipað með lögum.
Samræmi þyrfti að vera milli tekna
og lögskyldra og venjubundinna
verkefna en hallarekstur og skulda-
söfnun sveitarfélaga sýndi að skort
hefði á þetta samræmi. „Við ætlumst
til þess að nýskipað Alþingi og ný
ríkisstjórn taki á þessum málum. Að
þau búi öllum sveitarfélögum í land-
inu, hvar sem þau eru niður komin,
aðstæður til að sinna sínum skyldum
og þjónustu við íbúana með sam-
bærilegum hætti.“
Fjármálaráðherra
Árni M. Mathiesen fjármálaráð-
herra benti m.a. á að miklar skatta-
lækkanir undanfarin ár hefðu ekki
dregið úr útsvarstekjum sveitarfé-
laganna. Prósentustig útsvars hefði
hækkað nokkuð á sama tímabili sem
endurspeglaði aukin verkefni sveit-
arfélaganna. Hann sagði að rekstur
ríkissjóðs hefði skilað umtalsverðum
afgangi á síðustu árum og jafnframt
hefðu sveitarfélögin í heild skilað af-
gangi. Afgangur sveitarfélaga nam
þannig ríflega einum milljarði 2005,
tæpum fjórum milljörðum í fyrra og
gert er ráð fyrir tæplega sex millj-
arða afgangi á þessu ári. Árni sagði
ólíka rekstrarstöðu einstakra sveit-
arfélaga vandamál, því sum skiluðu
miklum afgangi en önnur töpuðu fé.
Hvað varðar einstaklinga sem
breytt hafa úr einkarekstri í einka-
hlutafélög sagði Árni að þessi breyt-
ing hefði leitt til aukinna umsvifa og
hagnaðar þessara fyrirtækja. At-
hugun á þróun launagreiðslna og
arðgreiðslna hjá einstaklingum sem
bæði voru eigendur og launþegar í
einkafélögum sýndu að milli áranna
2003 og 2005 jukust launagreiðslur
um rúmlega 18 milljarða en arð-
greiðslur um rúma 7 milljarða.
Stærri hluti vaxtarins komi því fram
í launagreiðslum sem skili útsvari til
sveitarfélaga.
Árni helgaði kafla ræðu sinnar
fjármagnstekjuskatti og vék að kröf-
um um að sveitarfélögin fengju hlut í
honum. Hann sagði ljóst að fjár-
magnstekjur hefðu jákvæðari áhrif á
fjárhag sveitarfélaga á höfuðborg-
arsvæðinu en þeirra á landsbyggð-
inni. Árni benti á miklar sveiflur í
fjármagnstekjuskatti á mann milli
ára og eftir landsvæðum. „Ég fæ
ekki séð hvaða röksemdafærsla gæti
verið að baki því að sveitarfélög eigi
að hafa hlutdeild í skattstofni sem
gefur hæsta sveitarfélaginu ekki tíu
sinnum heldur hundrað sinnum
meiri tekjur á íbúa en lægsta sveit-
arfélaginu auk þess að búa við skatt-
stofn sem sveiflast svo gríðarlega
mikið frá einu ári til annars. Er þá
ekki betra að ráðstafa tekjum í Jöfn-
unarsjóðinn, eins og við gerum í dag,
og skipta framlagi úr honum eftir
reglum sem taka mið af þörfinni,“
spurði fjármálaráðherrann.
Fjármálaráðstefnan er haldin á
Hilton Reykjavík Nordica og eru
skráðir þátttakendur 330 frá 68
sveitarfélögum auk ýmissa stofnana
og fyrirtækja. Í gær var fjallað um
fjármál sveitarfélaga en í dag verður
framtíð velferðarkerfisins og al-
mannaþjónustan til umræðu. Ráð-
stefnunni lýkur síðdegis í dag.
Sveitarfélögin vilja að tekjustofnar
verði efldir til samræmis við skyldur
Fjármálaráðherra spyr
hvort ekki sé æskilegra
að ráðstafa tekjum í
Jöfnunarsjóð sveitarfé-
laga en að þau fái hlut-
deild í sveiflukenndum
fjármagnstekjuskatti.
Morgunblaðið/Frikki
Tilfærsla Um áramót færast málefni sveitarfélaganna frá félagsmálaráðuneyti til samgönguráðuneytisins. Krist-
ján Möller samgönguráðherra var því mættur á ráðstefnuna, auk Jóhönnu Sigurðardóttur félagsmálaráðherra.
GUÐMUNDUR Þóroddsson, for-
stjóri REI, segist ekki líta á bókanir
borgarráðs og stjórnar Orkuveit-
unnar um að hætta við samruna
Geysis Green og REI, sem áfellis-
dóm yfir sér. „Þetta samrunamál er
eigendamál, það eru eigendurnir
sem sjá um þetta ferli. Þetta er ekki
eitthvað sem var unnið af REI eða
mér, heldur eigendunum. Þannig
að ég get ekki séð að það sé einhver
áfellisdómur yfir mér að þeir töldu
sig svo ekki hafa nægar upplýs-
ingar.“
Undarlegt ferli
Um þá ákvörðun borgarráðs að
láta gera stjórnsýsluúttekt á Orku-
veitunni segir Guðmundur: „Ég sé
ekkert að því að menn geri stjórn-
sýsluúttekt. Þetta er kannski dálítið
undarlegt ferli, ég hef hingað til
haldið að Orkuveitan væri í eigu
fleiri en borgarinnar og ákvörðun
eigendafundar að fara í slíka út-
tekt.“
Guðmundur segir stöðu REI vera
erfiðari nú en áður en samruni fé-
lagsins og Geysis Green var sam-
þykktur. „Eftir að samruninn var
samþykktur seldi Landsvirkjun
Geysi Green hlut sinn í Enex og þar
með varð Geysir Green meirihluta
eigandi að Enex og Kína- og Am-
eríkuverkefnunum okkar í gegnum
það félag. Þannig að þeirra staða
varð miklu sterkari eftir að sam-
runinn var samþykktur en áður.“
Geysir Green
sterkari
en áður
AFKOMA sveitarfélaganna var jákvæð um 3,8 milljarða í fyrra en var
jákvæð um 5 milljarða árið áður, að því er fram kom í erindi Gunn-
laugs A. Júlíussonar, sviðsstjóra hag- og upplýsingasviðs Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga. Hann fjallaði um afkomu sveitarfélaganna og
hvert stefnir. Gunnlaugur benti m.a. á að lífeyrisskuldbindingar eru sí-
vaxandi liður hjá sveitarfélögunum og námu þær 10,2 milljörðum í
fyrra.
Gunnlaugur vakti einnig athygli á alvarlegum þætti íbúaþróunar.
Hann bar saman þróun á fjölda 6-15 ára barna við heildaríbúafjölda
áranna 1995-2005. Ungviðinu sem á að taka við fækkaði hlutfallslega
umtalsvert meira en heildarþróun íbúafjölda á fækkunarsvæðum gaf
til kynna.
Í fyrra skiluðu 49 sveitarfélög jákvæðri afkomu upp á samtals 9,1
milljarð en 28 sveitarfélög voru rekin með samtals 5,5 milljarða halla.
Útsvar var 58% tekna sveitarfélaga yfir landið, þjónustutekjur 20%,
fasteignaskattur 11%, Jöfnunarsjóður 9% og skattaígildi 1%.
Afkoman jákvæð í fyrra
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
ÞAÐ kemur í ljós í lok mánaðarins
hvort Reykjavík Energy Invest
(REI) í samstarfi við Geysir Green
Energy og filippseyska orkufyrir-
tækið First Gen kaupi 40% hlut fil-
ippseyska ríkisins í PNOC-EDC,
stærsta jarðvarmafyrirtækis Fil-
ippseyja sem nú er í einkavæð-
ingarferli. Að minnsta kosti fimm
aðilar eru nú um hituna, þeirra á
meðal fjárfestingafélagið Filinvest
Development Corp. (FDC) ásamt al-
þjóðlega fyrirtækinu International
Power. REI og Geysir Green standa
saman að 40% hlut á móti 60% hlut
First Gen í kauptilboði á 40% hlut fil-
ippseyska ríkisins.
Guðmundur Þóroddsson, forstjóri
REI, telur fyrirtækið eiga góða
möguleika á að eignast hlutinn.
Spurður um hvort ákvörðun borg-
arráðs og stjórnar Orkuveitu
Reykjavíkur, að hætta við samruna
Geysir Green og REI, hafi áhrif á
fyrirhuguð kaup í EDC svarar Guð-
mundur: „Þegar svona samrunaferli
fer af stað eru möguleikar fyrirtækj-
anna takmarkaðir meðan á því
stendur. Allur órói gerir hlutina auð-
vitað erfiðari. Þetta ástand sem hef-
ur verið í kringum REI hefur áhrif á
samstarfsaðila okkar á Filippseyj-
um. Þeir láta þýða fyrir sig fréttir af
stjórnmálaástandinu hér og spyrja
okkur hvað sé eiginlega í gangi.“
Hann segist þó ekki eiga von á að
þetta setji strik í reikninginn hvað
varðar kaupin í EDC, sérstaklega í
ljósi þess að ákveðið hafi verið á
stjórnarfundi OR um helgina að
halda áfram útrás REI.
Miklir útrásarmöguleikar
PNOC-EDC framleiðir um 1.150
MW af jarðvarmaorku á ári. Til sam-
anburðar má geta þess að fram-
leiðslugeta Landsvirkjunar er um
2.000 MW á ári. Heildarmarkaðs-
virði félagsins, sem er á markaði í
Hong Kong, er 155 milljarðar króna
og er markaðsvirði 40% hlutar því
um 61,9 milljarðar króna. Starfsemi
félagsins er þrenns konar, fram-
leiðsla orku, rekstur gufusvæða fyrir
eigin orkuver og annarra og einnig á
félagið borfyrirtæki. Guðmundur
segir því mikla útrásarmöguleika
vera fyrir hendi í félaginu. „Við
sjáum í þessu fyrirtæki, og ekki síð-
ur samstarfsaðila okkar á Filipps-
eyjum, First Gen, mikil tækifæri
bæði á Filippseyjum sem og annars
staðar í Asíu.“
Verði ekki af kaupum á hlutnum í
EDC telur Guðmundur engu að síð-
ur líklegt að REI vinni áfram með
First Gen í verkefnum í Asíu. Komist
REI inn í EDC sé fjárfestingin hugs-
uð til framtíðar, enda séu miklir
vaxtarmöguleikar fyrir hendi í félag-
inu. Meðal annars sé talið að enn séu
nokkur þúsund MW af óvirkjuðum
jarðvarma á eyjunum.
12-15 milljarða kr. fjárfesting
Í bókun sjálfstæðismanna í stjórn
OR, sem lögð var fram á stjórnar-
fundi um helgina, segir m.a. að heild-
arfjármögnun einkavæðingarverk-
efnis REI á Filippseyjum gæti
numið 12-15 milljörðum króna. Guð-
mundur staðfestir að kaupin séu af
þeirri stærðargráðu. Hins vegar yrði
verkefnið fjármagnað „á leiðinni“ og
því sé upphæðin sem kemur í hlut
REI að greiða mun lægri. Á hann
þar m.a. við fjármögnun seljandans
með veðum í bréfum í EDC. Spurður
hvort um áhættufjárfestingu sé að
ræða svarar Guðmundur: „Þetta er
stærsta orkufyrirtæki á Filippseyj-
um og er skráð á markað í Hong
Kong. Ég lít ekki á að þetta sé t.d.
jafn áhættusamt og að bora bor-
holu.“
Miklir möguleikar og minni
áhætta en að „bora borholu“
Kunnuglegt Filippseyjar eru eldfjallaeyjur líkt og Ísland.
Í HNOTSKURN
»REI og Geysir Greenstanda saman að 40% hlut
á móti 60% hlut filippseyska
fyrirtækisins First Gen í kaup-
tilboði á 40% hlut filippseyska
ríkisins í PNOC-EDC.
»Heildarvirði EDC er um155 milljarðar króna og
markaðsvirði 40% hlutar því
um 61,9 milljarðar króna.