Morgunblaðið - 20.11.2007, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. NÓVEMBER 2007 23
di. Þeir
Bush
rygg-
rst fréttin
forseti
uðning
mandi
vin Rudd
sins að
eim frá
erði hann
erra
rlega á
legur
úkrunar-
það bil
fa í Ástr-
rahúsum
rá fara í
ukerfi áð-
m finnst
Asíu og
nn meiri
mi hér frá
mast til
istan og
a Bangla-
ninum
og olli
var ásak-
og að-
ð sem fór
eð því að
tið sitt.
isvist og
ærur
r heim.
rra inn-
ömm í
il starfa
r sér
num
þetta
fólk orðið
æknanna,
slæma
við-
n sá slapp
Drottn-
seldan
gengur
ekki.
erfisins
á sviði
W eru
l að kom-
r mikið til
að borga
a að
ru að læra
tannlækningar við háskóla. Af þeim
sem nú eru að læra til tannlæknis
er mikill meiri hluti stúlkur og um
90% er af asískum eða mið-
austurlenskum uppruna.
Tölur eins og að fjórði hver ung-
lingur í Ástralíu þjáist nú af offitu
og 400 sjálfsvíg á ári verði meðal
ungs fólks, fylla menn óhug og vilja
til að grípa til aðgerða. Frásagnir af
málum á sviði geðlækninga eru ef
til vill verri en tannlækningarnar
og verður þeim sleppt hér ásamt
sögunni um kakkalakkann á skurð-
arborðinu. En þegar eitthvað fer
úrskeiðis ganga ásakanir stöðugt á
milli alríkisstjórnarinnar í Can-
berra og svo fylkisstjórnanna, rifist
er um hver eigi að borga hvað og
það er erfitt fyrir almenning að átta
sig á hver beri í raun ábyrgðina í
hverju tilfelli.
Í frumskógarþykkni
hryðjuverkalaga
Alríkisstjórnin hefur eytt um 20
milljörðum dala í aðgerðir á móti
hryðjuverkum og sett heilan frum-
skóg af lagasetningum þar að lút-
andi. Hingað til hefur árangurinn
þó aðeins orðið stjórnmálalegt
klúður á klúður ofan. Nýjasta sag-
an er um ungan læknastúdent, Izar
Ul Hague, 21 árs, sem var handtek-
inn og ásakaður um að hafa æft
með hryðjuverkamönnum í Pak-
istan árið 2003. Nýlega kvað dóm-
arinn, Michael Adams, upp þann
úrskurð að stúdentinn væri laus
allra mála, að ASIO (ástralska
leyniþjónustan) hefði margbrotið
reglur, notað hneykslanlega og
ólöglega yfirheyrslutækni og tveir
þeirra jafnvel framið glæpsamlegt
athæfi með mannráni er þeir hand-
tóku Izar. Hefur nú verið fyr-
irskipuð rannsókn á starfsháttum
ASIO.
Kosningar 24. nóvember nk.
Um fátt hefur verið meira talað
undanfarnar vikur hér í Ástralíu en
vatnsskortinn og svo komandi
kosningar. Hvorutveggja snertir
hvert einasta heimili í álfunni. Eftir
langa mæðu leysti John Howard
forsætisráðherra (sem einn
ákveður kosningadaginn) úr
óþreyju manna og ákvað daginn.
Skoðanakannanir sýna enn stað-
fastlega (hafa gert sl. níu mánuði)
að Verkamannaflokkurinn muni
sigra glæsilega og að sæti forsætis-
ráðherra sjálfs sé jafnvel í hættu.
Sæti hans er í Sydney (Bennelong)
og á hann þar í höggi við frambjóð-
anda Verkamannaflokksins, Max-
ine McKew, áður vel þekkta frétta-
þulu sjónvarps. Skoðanakannanir
sýna hana með aðeins meira fylgi
(52% á móti 48%) en forsætisráð-
herra. Verður Howard nú að eyða
meiri tíma í Bennelong-kjördæm-
inu en hann gjarnan kysi því helst
vill hann ferðast vítt og breitt um
ríki sitt.
Dýrtíðardraugurinn
Sennilega setti John Howard
kosningadaginn svo seint í þeirri
von að eitthvert hneyksli eða annað
ræki á fjörur flokks hans og tryggði
samsteypuflokkunum sigur. Með
því tók hann líka þá áhættu að Re-
serve-bankinn hækkaði vexti með-
an á kosningaslagnum stæði. Eitt af
loforðum Howards fyrir síðustu
kosningar var einmitt að hann
myndi halda vöxtum lágum, en nú
hafa þeir hækkað fimm sinnum á
síðasta kjörtímabili. Svo gerðist
það sem aldrei hefur gerst áður,
John Howard og fjármálaráðherra
hans, Peter Costello, til mikillar
skelfingar, að bankinn hækkaði
vextina í sjötta sinn, einmitt í
miðjum kosningaslagnum. Banki
þessi er pólitískt hlutlaus og er ein-
ráður um vaxtahækkun.
Engar kanínur virðast eftir í
töfrahatti forsætisráðherra – ekki
þegar þetta er ritað, einungis doll-
arar. Sjónvarpsþátturinn „Stríð á
hendur öllu“ gerði Howard gramt í
geði með því að meðlimir hans birt-
ust í hvítum kanínubúningum á
morgungöngu forsætisráðherra og
stukku allt í kringum hann. Þessar
morgungöngur Howards hafa verið
í sviðsljósinu svo til hvern dag og
auk öryggisvarða fylgir honum
hópur fréttamanna, ýmissa mót-
mælanda og stuðningsmanna í von
um einhver gullkorn úr munni
hans.
Fögur orð og fyrirheit
Ástralar eru mjög varkárir í því
að skipta um alríkisstjórnir, slíkt
hefur aðeins gerst fjórum sinnum
af 23 tækifærum frá árinu 1949. Nú
þegar kosningadagurinn er á
hreinu hafa stóru flokkarnir tveir
hafið sölu á loforðum sínum. Stjórn-
in hefur lofað alls 65 milljörðum
dala í skattalækkanir, vegaumbæt-
ur, nýja tækniskóla, stuðning við
foreldra með börn á skólaaldri og
svo framvegis. Á sama hátt hefur
Verkamannaflokkurinn heitið 55
milljörðum til svipaðra mála. Re-
serve-bankinn segir að þetta muni
örva verðbólguna og er ekki hrifinn.
Þegar skattalækkunin kemur til
framkvæmda í júlí mun fólk hafa
meiri peninga og vill eyða þeim.
Bankinn vill halda verðbólgunni
milli 2-3% en það er erfitt þegar
bensín og olía hækka, og allir eyða
og spenna sem geta.
Það sem helst ber á milli stóru
flokkanna eru annars vegar um-
hverfis-, mennta- og heilbrigðismál,
þar sem almenningur treystir
Verkamannaflokknum miklu betur
og hins vegar efnahags- og öryggis-
mál, þar sem fólk treystir á hand-
leiðslu Frjálslynda flokksins.
Kjörorð Verkamannaflokksins
er: Nýjan leiðtoga eða Nýja leið-
sögn (New leadership). Slíkt kjör-
orð getur Frjálslyndi flokkurinn
ekki leyft sér því Howard hefur
sagt að verði hann endurkosinn þá
muni hann sitja áfram við völd í 18
mánuði eða tvö ár en láta síðan Pet-
er Costello taka við. Þannig að fólk
er í rauninni að kjósa eitthvað
óákveðið því gera má ráð fyrir að
sumir vilji keppa við Costello um
embættið. Og hvernig getur How-
ard lofað og lofað þegar hann verð-
ur ekki í stjórninni til að sjá um að
loforðin verði efnd? Þannig spyrja
a.m.k. margir.
Fjölmargir vilja breytingu.
Finnst nóg komið af íhaldsstjórn í
11 ár. „Þið hafið aldrei haft það svo
gott,“ segir Howard, en þetta er
ekki alveg rétt. Margt vinnandi fólk
á í erfiðleikum með að greiða af-
borganir húsnæðislána og greiðslu-
korta-skuldir auk þess sem sjöundi
hver Ástrali á erfitt með að eiga fyr-
ir einni góðri máltíð á dag. Howard
er maður gærdagsins og er ekki í
nægum tengslum við unga fólkið.
Kevin Rudd hefur vakið athygli fyr-
ir áherslu sína á menntun fyrir
hvert einasta barn en ekki bara fáa
útvalda. Hann heimsækir skóla
þessa daga. Hvers vegna – ekki
kjósa unglingarnir? En hann er að
undirbúa framtíðina eða svokallaða
„byltingu í menntamálum“. Rudd
lofar m.a. hröðu og góðu breiðbandi
um alla álfuna, en Ástralar eru enn
á einhvers konar steinald-
artölvustigi.
Verkamannaflokkurinn þarf að
vinna 16 þingsæti til þess að geta
stjórnað á eigin spýtur og líkti Ke-
vin Rudd því við að klífa Everest.
Nokkrir reyndir blaðamenn spá því
að Verkamannaflokkurinn fái 20-25
sæti, aðrir eru varkárari og enginn
vill útiloka að John Howard geti
marið sigur. Þá skiptir skipun öld-
ungadeildarinnar miklu máli en þar
hefur sambandsstjórnin meirihluta
sem situr til júnímánaðar.
Kevin Rudd hefur verið líkt við
tannlækni. Hann er varkár dipló-
mat, yfirvegaður og traustvekjandi.
Utanríkisráðherra, Alexander
Downer, kvartaði yfir því í sjón-
varpi, að Rudd væri að sýna sig
þegar hann talaði kínversku við for-
seta Kína, en þá sátu Howard og
Downer hjá eins og illa gerðir hlutir
og skildu ekki neitt.
Minni flokkar njóta lítils sviðs-
ljóss, allt snýst um þessa tvo stóru.
Bændaflokkurinn á helst fylgi að
fagna í sveitum landsins, „Hinir
grænu“ njóta vinsælda og dáist fólk
að einarðri afstöðu þeirra í um-
hverfismálum. Demókrataflokk-
urinn á litla von um þingsæti og spá
margir að hann muni hverfa alveg
af þingi. Hann hefur aldrei beðið
þess bætur að styðja íhaldsflokk-
ana í að koma á söluskatti. Pauline
Hanson vill enn reyna að komast á
þing og er talsvert um óháða fram-
bjóðendur sem margir hverjir hafa
getið sér góðan orðstír.
Ástralar eru haldnir mikilli spila-
fíkn og frægir fyrir að veðja á hvað
sem er, jafnvel flugur á vegg. Auð-
vitað eru í gangi veðmál þar sem
veðjað er á stóru flokkana tvo eins
og þeir væru tveir kappreiðafákar.
Samkvæmt síðustu niðurstöðum
vinnur verkamannajórinn þar gull-
inn sigur.
Bandítar og bófar á ferð
Harkan í kosningabaráttunni fer
nú dagvaxandi og ráðherrar þeys-
ast milli kjördæma og þá helst
þeirra þar sem munurinn milli
flokkanna er hvað mjóstur. Ráðast
úrslit ekki síst í Drottningarlandi.
Frjálslyndi flokkurinn hamrar á
því að Verkamannaflokknum sé
ekki treystandi fyrir efnahagsmál-
unum eða öðru sakir reynsluleysis.
Verkamannaflokkurinn hamrar
hins vegar á því að engar framtíð-
aráætlanir séu fyrirliggjandi hjá
Frjálslynda flokknum, ekkert hafi
verið aðhafst í takmörkun gróð-
urhúsalofttegunda sl. ellefu ár,
geigvænlegur skortur sé á sér-
menntuðum starfskröftum,
menntamál, barnagæslumál og
heilbrigðismálin öll séu í algjörum
ólestri.
Stjórnin eyðir hundruðum millj-
óna dala í sjónvarpsauglýsingar og
áróður til að hræða kjósendur frá
því að kjósa Verkamannaflokkinn.
Ein er „Don’t risk Rudd“ eða ekki
hætta á Rudd. Aðalpúðrið fer þó í
að skjóta á verkalýðsleiðtoga og þá
sem unnið hafa fyrir þá og gætu
orðið ráðherrar í stjórn Kevins
Rudd. Þeir eru stimplaðir sem fant-
ar og bófar, svo vægt sé til orða
tekið. Þetta verkamanna-
félagagengi muni taka ráðin af
Verkamannaflokknum ef þeir sigra
og sé efnahag þjóðarinnar þar með
stýrt í hreinan voða. Rudd megi sín
lítils á móti slíkum föntum. At-
vinnuleysi verði aftur ríkjandi
o.s.frv. en stjórninni hefur tekist að
minnka atvinnuleysið niður fyrir
4%, alla vega á pappírnum.
Hin nýja Vinnukostalöggjöf
(„Work choises“) alríkisstjórnar-
innar er afar óvinsæl meðal hinna
vinnandi stétta og Verka-
mannaflokkurinn vill afnema hana.
Verkafólki gengur illa að semja við
yfirmann í einkasamningum og
missir yfirvinnukaups, frídaga og
fleiri réttinda er algengur. Yfirleitt
hefur atvinnurekandi þann háttinn
á að fyrirfram tilbúinn samningur
er réttur verkamanni og kosturinn
er sá einn að undirrita eða verða af
vinnunni. Kemur þetta sérstaklega
illa niður á ungu fólki.
Ormurinn langi
Hið skemmtilega í þessari kosn-
ingabaráttu hefur ekki aðeins verið
sjónvarpsdagskráin fyrrnefnda og
uppátæki þeirra heldur einnig orm-
urinn langi. Þessi ormur hefur birst
í sjónvarpskappræðum leiðtog-
anna, fyrst John Howard á móti
Kevin Rudd og síðan Peter Cos-
tello fjármálaráðherra á móti
Wayne Swann (Verkamannaflokk-
urinn). Ormurinn mælir mat ca 90
áheyrenda sem eru valdir sér-
staklega með tilliti til þess að þeir
hafa enn ekki ákveðið hvaða flokk
þeir ætla að kjósa. Ormurinn
hlykkjast upp og niður eftir því
hvernig viðkomanda mælist að
mati hópsins. Niðurstöður ormsins
um kappræðurnar urðu þær að Ke-
vin Rudd bar sigur úr býtum (69%
á móti 24%) og ormurinn kvað einn-
ig upp úr um að W. Swann væri
sigurvegari þótt þar mætti vart á
milli sjá. Howard virtist þreyttur
og gramur, minntist ekki á framtíð-
ina frekar en hún væri ekki til. Til
að vinna kosningasigur í fimmta
sinn hefði Howard þurft að leggja
framtíðarlínuna fyrir a.m.k. ári.
Þessar umræður vöktu mikla at-
hygli enda sjónvarpað samtímis á
þremur sjónvarpsstöðvum. Orminn
mátti þó aðeins sjá á einni þeirra.
Milljónir manna horfðu á umræð-
urnar og áhorfendum annarra póli-
tískra þátta hefur fjölgað um tug-
þúsundir. Í því sambandi mætti
nefna stjórnmálaþáttinn „Insiders“
á ABC á sunnudagsmorgnum þar
sem m.a. bestu skopteikningar vik-
unnar eru skoðaðar og ræddar.
Að „Chaser“ birtist í búningi
orms á næstu morgungöngu Johns
Howards eftir kappræðuna við Ke-
vin Rudd þarf ekki að undra neinn.
Sagt var að ráðherra hefði ekki vilj-
að hafa orminn í gangi og gerðar
voru tilraunir til að kveða hann nið-
ur meðan á sendingu stóð. Þær til-
raunir voru til einskis enda eiga
stjórnmálamenn ekki að geta sagt
fréttamönnum fyrir verkum.
Kevin 07
Ýmsar furðulegar uppákomur
hafa orðið sl. vikur. Tony Abbott
heilbrigðisráðherra átti að mæta til
kappræðna í sjónvarpi við fram-
bjóðanda Verkamannaflokksins,
Nicolu Roxon, en kom hálftíma of
seint. Baðst hann mikillega afsök-
unar. Eftir kappræðuna áttu þau
stutt samtal og var ráðherra grip-
inn í að bölva. Varð hann að biðja
afsökunar á ný. Ekki nóg með það,
því fyrr um daginn hafði hann í tví-
gang beðist fyrirgefningar vegna
fljótfærni og hroka svo hann átti af-
ar slæman dag. Nafn Nicolu Roxon
varð hins vegar þekkt um alla Ástr-
alíu vegna skemmtilegrar fram-
komu í sjónvarpinu, en fáir vissu
hver þessi kona var áður.
Stuðningsmenn Kevins Rudds
klæðast nú bolum með áletruninni
Kevin 07 en Howard hefur enn ekki
reynt neitt slíkt enda erfitt þótt
hann gæti skartað Howard 68. Ald-
ur hans er honum viss fjötur um fót
og flokkur hans hefur tapað hinni
pólitísku umræðu. Samt hefur
gamli maðurinn ekki gefist upp og
segist vera bjartsýnn. Missi alrík-
isstjórnin völdin verður Costello
sennilega jafnfljótur til að hverfa af
vettvangi stjórnmálanna og á vit
risafyrirtækjanna eins og refur inn
í greni sitt.
Bókaormur
Fátt er eins dásamlegt og að fá
bók með póstinum þegar dvalið er í
útlegð enda sendibréf svo að segja
liðin tíð. Verða tímarit og Lesbók
Morgunblaðsins að koma í staðinn
fyrir þau að miklu leyti. Bækur
berast annað slagið og þá má sjá
stjörnur í regnleysisdrunganum.
Barnabækur eru einna efstar á
vinsældalista útilegumannsins og
vissulega fróðlegt að fylgjast með
fjölbreyttri útgáfu barnabóka á Ís-
landi. Þá barst greinarhöfundi bók
Guðjóns Sveinssonar „Saltkeimur“
austan af fjörðum en hún var gefin
út í tilefni af merkisafmæli höf-
undar. Einstaklega fallegur gripur,
skreyttur myndlistaverkum og með
úrvali úr ljóðum og verkum höf-
undar.
Þá er um nokkuð auðugan garð
að gresja í bókmenntum Ástralíu.
Mætti nefna bókina „Veðurgerðar-
mennirnir“ (The Weather makers)
eftir Tim Flannery, mann ársins í
Ástralíu árið 2007. Fjallar hún um
hnatthlýnunina og umhverf-
isverndina. Maður sem vert er að
hlusta á, enda hefur bókin selst í
stórum stíl. Frekari bókatíðindi
verða að bíða betri tíma og þá er
bara að snúa sér að því horfa til
himins, setja Þór á stall, og hefja
regndansinn á ný…
Narrabri, NSW, í nóvember
2007.
Heimildir:
„Time to walk away“ grein Peters
Hartcher og Matts Wade í Sydney Morning
Herald 29.-30. september 2007.
„Election campaign largesse comes to
Narrabri Shire – $130.000 for Shire water
saving projects,“ The Courier, 25. október
2007.
„On The Brink“ grein eftir Paul Daley í
Bulletin 13. Nóvember 2007.
„PM’s gun may explode in his face“ grein
eftir Peter Hartcher í SMH 12. nóv. 2007.
Reuters
lsar
ð sigri í
Reuters
Þurrkur Skrælnuð jörð við vatnsból í austanverðri Ástralíu. Þurrkar hafa
valdið geysimiklum vanda í landinu undanfarin ár, margir bændur geta
ekki lengur framfleytt sér og hafa sumir fyrirfarið sér.
, dollaraflóð og ormurinn langi
»Nokkrir reyndir
blaðamenn spá því að
Verkamannaflokkurinn
fái 20-25 sæti, aðrir eru
varkárari og enginn vill
útiloka að John Howard
geti marið sigur. Þá
skiptir skipun öld-
ungadeildarinnar miklu
máli en þar hefur sam-
bandsstjórnin meiri-
hluta sem situr til júní-
mánaðar.
solveig.einarsdottir@gmail.com