Morgunblaðið - 18.06.2008, Blaðsíða 17

M
aría de Corral hefur
marga fjöruna sop-
ið í myndlist-
arheiminum. Hún
gegndi t.d. stöðu
annars tveggja listrænna stjórn-
enda alþjóðlegu sýningarinnar á
51. Feneyjatvíæringnum árið 2005
og gegnir nú starfi aðalsýning-
arstjóra við Dallas Museum of Art.
Corral er auk þess fyrrum for-
stöðumaður listasafnsins Reina
Sofia í Madrid og sat í dómnefnd
skandinavísku Carnegie-listverð-
launanna í ár. Hún segir þá reynslu
hafa verið áhugaverða og stór-
skemmtilega í senn.
„Mér fannst frábært að sitja í
dómnefndinni, ég lærði margt um
ástandið á Norðurlöndunum. Við
fáum yfirleitt ekki nægar upplýs-
ingar um listalífið þar,“ segir Cor-
ral. Forsetafrú Íslands, Dorrit Mo-
ussaieff, opnar Carnegie-sýninguna
í kvöld og verður Corral viðstödd
opnunina. Corral segir lítið um
skandinavískar myndlistarsýningar
á Spáni en hún hafi hins vegar séð
um skipulagningu myndlistartvíær-
ings í Pontevedra fyrir einum sex
árum þar sem sýnd var myndlist
frá Norðurlöndunum, Spáni og
Portúgal. Þar hafi hún kynnst
ágætlega myndlistarsenunni á
Norðurlöndum.
Teygt málverk
Carnegie-verðlaunin hafa vakið
athygli fyrir það hversu mikið þau
teygja á málverkshugtakinu. Cor-
ral segir það áhugavert út af fyrir
sig að sjá hvernig menn skilgreini
málverkið út frá sínum forsendum.
Listamenn sendi inn skúlptúra,
vídeóverk og ýmislegt annað sem
þeir telji vera málverk og beiti list-
rænum rökum fyrir máli sínu. Mál-
verk séu enda meira en olía á
striga.
„Þetta er staðan um allan heim,“
segir Corral um þennan teygj-
anleika málverksins og hún fagnar
honum. Slíkur teygjanleiki sé alls
ekki slæmur fyrir stöðu málverks-
ins heldur þvert á móti mjög góður
og hollur. „Við höfum séð mörg
vídeóverk, það þýðir að myndlist-
armennirnir telja sig vera að mála í
gegnum aðra miðla.“
Skipulagið hörmung
– Hvað finnst þér um Fen-
eyjatvíæringinn eftir að hafa unnið
að sýningarstjórn þar?
„Ég átti mjög gott samstarf við
fólk þar en skipulagið á þessu var
hrein hörmung,“ svarar Corral.
Tíminn hafi verið mjög lítill til að
skipuleggja sýninguna þegar hún
var ráðin, aðeins fimm mánuðir til
stefnu og peningar af skornum
skammti. Corral segir skipulag
tvíærings krefjast ferðalaga, tíma
og peninga. „Maður verður að
heimsækja fjölda vinnustofa, gall-
ería, tala við listgagnrýnendur og
þess háttar,“ telur Corral upp og
er augljóslega ósátt við framlag
ítalskra stjórnvalda en þó hæst-
ánægð með samstarfsmenn sína.
Fjárframlög ítalska ríkisins til
þessa elsta myndlistartvíærings
heims hafi ekki verið nægilega
rausnarleg.
Myndlistarheimssýn
– Hvað finnst þér um þetta fyr-
irkomulag á tvíæringnum að hver
þjóð sé með sýningarskála? Virkar
þetta ekki dálítið eins og heims-
meistaramót í myndlist?
„Ég veit að margir eru á móti
þessu en ég er því fylgjandi. Mér
finnst þetta stórkostlegt, maður
fær tækifæri til þess að skoða
myndlist á heimsvísu og fá upplýs-
ingar um hana sem maður fær ann-
ars ekki. Stundum er t.d. erfitt að
komast að því hvað er að gerast í
listum í Japan, Kóreu, Tyrklandi
eða Íran. Á tvíæringnum færðu
þessar upplýsingar.“
– Hefurðu komið áður til Ís-
lands?
„Nei, ég er mjög spennt. Ég hef
heyrt að þetta sé eitt fegursta land
heims, ég hef séð myndir Ólafs Elí-
assonar og Roni Horn frá Íslandi,“
svarar Corall en hún er einmitt að
skipuleggja sýningu á verkum
Ólafs í listasafninu í Dallas, Take
Your Time. Sýningin, sem er að
einhverju leyti sú sama og sú sem
hófst í San Francisco og fór þaðan
til New York, hefst 9. nóvember í
Dallas og lýkur í mars á næsta ári.
Víðari sýn á myndlistina
Sýning á verkum verðlaunahafa Carnegie Art
Award verður opnuð í kvöld í Gerðarsafni.
Helgi Snær Sigurðsson ræddi við Maríu de Corr-
al, listgagnrýnanda og sýningarstjóra, sem átti
sæti í dómnefnd keppninnar.
Í HNOTSKURN
» Feneyjatvíæringurinn ár-ið 2005 þótti merkilegur
fyrir að hafa í fyrsta sinn tvo
listræna stjórnendur/
sýningarstjóra yfir alþjóðlegu
sýningunni. Það var einnig í
fyrsta sinn sem tvær konur
skiptu með sér verkum og báð-
ar spænskar. Rosa Martinez
hét hin.
» Listrænn stjórnandi Fen-eyjatvíæringsins 2009
verður Svíinn Daniel Birn-
baum. Hann hefur starfað sem
listrýnir, útgefandi, sjálf-
stæður sýningarstjóri og er
forstöðumaður sýningarhúss-
ins Portikus í Frankfurt, auk
þess að vera rektor Staedel
listaháskólans þar í borg.
Hann hefur auk þess komið að
fjölda myndlistarhátíða.
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. JÚNÍ 2008 17
MENNING
Sextán ár eru síðan Eyjólfur Einarssonlistmálari byggði sér vinnustofu viðVesturgötu. Hann hafði þá í nokkur ár
búið við hliðina á gömlu húsi, sem var að
stofninum frá miðri 19. öld en þegar það var
flutt á Árbæjarsafn nýtti Eyjólfur sér for-
kaupsrétt á lóðinni og kom sér upp þessari
góðu vinnustofu. Þegar ég kom í heimsókn á
dögunum voru tíu eintóna málverk við enda-
vegginn og myndheimurinn allur úr nágrenn-
inu; ferðalag sem hefst í Pósthússtræti og end-
ar úti á Gróttu. Hrafn vísar leiðina og
stemningin er martraðarkennd.
„Ég er eiginlega kominn í hring, 50 ár aftur
í tímann, með þessum eintóna borgarmynd-
um,“ sagði Eyjólfur þegar hann sýndi mér
málverkin sem eru nú komin á sýningu í Gall-
ery Turpentine við Ingólfsstræti. Heiti sýning-
arinnar er Reykjavík 101.
„Sem táningur málaði ég mikið af götumynd-
um. Hérna er ein,“ sagði hann og tók upp ljós-
mynd af verki sem sýnir bakhliðar húsa. „Þetta
eru húsin bak við Týsgötu 1. Ég hef þakkað
þessari mynd að ég komst inn í Listaháskólann í
Kaupmannahöfn á sínum tíma.“
  
Eyjólfur hafði teiknimyndaseríu í hugaþegar hann byrjaði á þessum mál-
verkum. „Þessi hús breytast hratt,“ sagði
hann hugsi um leið og hann færði myndirnar
til og sýndi mér. „Á síðustu tveimur árum hafa
hús á þremur verkanna horfið eða verið
breytt.“
Það er eitthvað martraðarkennt við þennan
mannlausa heim með koldimmum himni, sagði
ég.
„Ég hef alltaf verið á mörkum súrreal-
ismans,“ svaraði Eyjólfur. „Það má segja að
mínir menn séu De Chirico og Edgar Hopper,
sem mér finnst einn mesti málari Bandaríkj-
anna. Ég leita að einhverju leyti í smiðju til
þeirra, það er þessi einmanakennd, þessi
„Palli-var-einn-í-heiminum“-fílingur, sem þeir
hafa náð svo stórkostlega.
Ég upplifði svona stemningu einu sinni, í
Pétursborg. Það var árið 1992, stuttu eftir að
Sovétríkin féllu. Þá var ég að ganga úti og allt
í einu var ég staddur á stórri götu og þar var
enginn maður, engir bílar og engin skilti. Ég
upplifði þetta eins og martröð og það hefur
setið í mér síðan að mála mannlausar götur.“
Þú sýnir arkitektúrnum fullan trúnað, sagði
ég. „Algjörlega. Það gat verið helvíti mikil
handavinna að mála dyr og glugga á réttan
hátt.“
  
Við ræddum um tímann í verkunum, nótteða dag, og Eyjólfur sagðist vera á einsk-
ismannslandi tímalega. Í myndunum væri
bæði sólskin og myrkur.
Eyjólfur vinnur gjarnan í seríum – margir
þekkja myndir hans af dularfullum hring-
ekjum, sumar eru mannlausar, í öðrum svífa
hrafnar. Hann hefur verið að vinna að mynd-
röð sem er skyld hringekjunum. „Ég sýni þær
myndir í Listasafni Reykjanesbæjar í janúar,“
sagði hann og sneri við stórum verkum sem
höfðu snúið upp að vegg. Undir litríkum en
skýjuðum himni á einu verkinu stendur fólk í
röð og bíður þess að komast í parísarhjól.
„Ég byggi á hringekjunum en fer aðeins
lengra. Þetta eru leiðarlok, það er enginn á
leið til baka.
Ég er veikur fyrir að hafa svona horror! Ég
leita hann uppi en hann má ekki vera áber-
andi.
Mér finnst betra að vinna í seríum. Maður
kafar í efnið á meðan og tvístrar sér ekki.“
Eyjólfur sagði mestu áskorunina við nýju
Reykjavíkurmyndirnar hafa verið að vinna
bara með einn lit. Reyna á þanþol eins litar.
Þetta væru svarthvít verk. „Danirnir voru
alltaf að tala um litinn, „stoffet í farven“, en
mér finnst að það hafi aldrei reynt eins mikið
á kólorisma hjá mér og núna, við að glíma við
þennan eina tón, einn lit.“ Eyjólfur sagðist
vera nálægt ljósmyndinni og heimildavinnu í
þessum verkum, en þau kynnu líka að leiða
hann enn nær teiknimyndasögunni.
Við vinnuna við martraðarkennd verkin
kom það honum líka ánægjulega á óvart hvað
miðborg Reykjavíkur er í raun falleg.
efi@mbl.is
Veikur fyrir að hafa horror
Morgunblaðið/Einar Falur
Reykjavíkurmyndir „Það gat verið helvíti mikil handavinna að mála dyr og glugga á réttan
hátt,“ segir Eyjólfur Einarsson um ferðalagið í málverkunum, frá Pósthússtræti út á Gróttu.
AF LISTUM
Einar Falur Ingólfsson
»Danirnir voru alltaf að talaum litinn, „stoffet í farven“,
en mér finnst að það hafi aldrei
reynt eins mikið á kólorisma
hjá mér og núna, við að glíma
við þennan eina tón, einn lit.
Torsten Andersson (f. 1926) er
sænskur og hlýtur hæstu verðlaunin,
eina milljón sænskra, um 13 milljónir ís-
lenskar. Í umsögn Carnegie um hann
segir að hann hafi unnið að því að skapa
sitt eigið myndmál allt frá miðjum ní-
unda áratugnum með því að móta þrívíð
form á tvívíðum fleti málverksins.
Jesper Just (f. 1974) er danskur. Hann
hlýtur verðlaun að upphæð 600.000
sænskar krónur, rúmar 7,8 milljónir ís-
lenskra króna, fyrir kvikmynd sína A Vi-
cious Undertow . Með „seiðandi mynd-
máli rannsakar hann mismunandi
persónugerðir og mannleg samskipti“.
John Kørner (f. 1967) er einnig dansk-
ur. Hann hlýtur verðlaun að upphæð
400.000 sænskar krónur, rúmar 5,2
milljónir íslenskra króna, fyrir sér-
stæðar og merkingarþrungnar myndir. Í
umsögn Carnegie um verk hans segir að
myndirnar rannsaki ýmsar leiðir til að
hafa áhrif á áhorfandann.
Verðlaunahafar
Carnegie 2008
Kørner „1st Floor Museum“
eftir John Körner.
Just Úr verki Jesper Just,
„A vicious Undertow“.
Andersson
„Stick
Sculpture
Personality
as Lang-
uage“.
María de Corral Ánægð með reynsluna af Carnegie og spennt fyrir Íslandi.