Morgunblaðið - 18.06.2008, Blaðsíða 24

„Íssland“ – Já – Ókei
ÞAÐ er alltaf of-
boðslega gaman og
uppbyggjandi að
koma í pílagrímsferð
upp á gamla ætt-
landið. Allir eru
hressir og kátir og
fullir af dugnaði og
fjöri. Þar sem þjóðin er fitu-
sprengd eins og mjólk, hagar fólk-
ið sér á mjög svipaðan hátt, eltir
sama lífsstíl og notar oft sömu
orðatiltæki. Fyrir nokkuð mörgum
árum svöruðu allir, þegar á þá var
yrt, „ekkert mál!“, svo kom „frá-
bært!“ og nú er það „já ókei!“.
Það gerðist margt á þessum 12
dögum. Fyrst kom jarðskjálftinn.
Erla, kona mín, var í heimsókn 17.
júní 2000, þegar stór skjálfti varð
og núna kom þessi. Mágkona mín
sagði nærveru Erlu hafa eitthvað
með þessar hræringar að gera.
Það minnsta, sem ég get gert, er
því að láta viðkomandi yfirvöld
vita, hvenær við komum næst í
heimsókn, svo hægt sé að setja allt
í viðbragðsstöðu.
Næst var það svo hvítabjörninn
í Skagafirði. Það var eins gott að
Ingibjörg Sólrún var búin að koma
varnarmálastofnuninni í gang. Of-
urstinn, Ellisif Tinna, sýndi að hún
var enginn tindáti. Brugðist var
rétt við með skotvopnum og líf
þegnanna vernduð fyrir þessari
innrás. Það var glæsilegur sigur.
Frönsk flugsveit var um þessar
mundir að fylgjast bæði með ís-
lenzku stelpunum og með ferðum
rússnesku sprengjuflugvélanna,
sem einmitt eru kallaðar „birnir“.
Lítill munur á birni í lofti eða á
landi.
Og svo kláraðist Baugsmálið.
Margir voru fegnir að þessu skyldi
loksins ljúka og fjöldinn býsnaðist
yfir ofsalegum kostnaði, næstum
milljarði. Ekki get ég séð að pen-
ingunum hafi verið kastað á glæ.
Þeir fóru í að borga lögfræðingum,
dómurum, lögreglumönnum, skrif-
stofufólki og mörgum öðrum. Allt
þetta fólk notaði féð í alls kyns
eyðslu, sem ríkið skattleggur ríf-
lega. Einhverjir lögfræðingar og
dómarar hafa eflaust
keypt sér svarta lúx-
usjeppa með leð-
ursætum og ríkið fær
sko góða fúlgu af
hverjum þeirra. Það
er slæmt fyrir þjóðfé-
lagið að Baugsmálið
skuli vera til lykta
leitt. Vonandi finna
þeir annað slíkt mál,
léttvægt og skemmti-
legt, sem tekur mörg
ár að klára. Þá geta
kannske fleiri lögfræð-
ingar fengið sér nýja, svarta lúx-
usjeppa.
Mikið var skrifað í blöðin um
það hvernig fólk gæti sparað hið
rándýra benzín og almennt hagað
sér á umhverfisvænan hátt. Var
stungið upp á því að menn ættu að
hjóla í vinnuna einu sinni í viku.
Ég legg til að fólk skrópi í
vinnunni minnst einu sinni í mán-
uði. Það myndi spara mikið elds-
neyti og hjálpa til að minnka
mengun.
Mikil umræða var um vegagerð
því það vantar tilfinnanlega meira
malbik fyrir sívaxandi bílaflota
landsmanna. Ég tók eftir þremur
lykilorðum: Jarðgöng, mislæg
gatnamót og stokkar. Mér sýndist
landarnir eitthvað vera að missa
áhugann á jarðgöngum. Þeir hættu
við göngin undir Skólavörðuholt
illu heilli og svo vilja ráðamenn
ekki heldur grafa göng út í Vest-
mannaeyjar, eins og Árni Johnsen
var búinn að biðja um. Það verður
að passa að styggja ekki eyja-
skeggja; þeir gætu bara klofið sig
frá landinu og lýst yfir sjálfstæði
og yrði Árni eflaust fyrsti forseti
lýðveldisins Vestmannaeyja.
Allir eru mjög ánægðir með
fleiri mislæg gatnamót. Hvað eru
annars vanaleg gatnamót kölluð?
Einlæg gatnamót? Það var alltaf
verið að hóta því að setja þessa
eða hina götuna í stokk. Ég er
voða spenntur að vita, hvernig það
virkar.
Svo var hið þráláta tal um að
taka upp evruna. Auðvitað eigum
við að gera það, og ekki bara evr-
una heldur líka pundið og doll-
arann. Maðurinn í Hvíta húsinu
verður ábyggilega hrærður, þegar
hann heyrir, að Íslendingar ætli að
koma dollarnum til hjálpar. Amrík-
anar eru nú einu sinni nýbúnir að
gefa okkur öll þessi mannvirki á
Miðnesheiðinni. Við höfum alltaf
elskað valútuna, og landsmenn eru
ein tölvuvæddasta þjóð í heimi, svo
það verður enginn vandi að reikna
allt út.
Fyrst við ætlum að taka upp
evruna og hina gjaldmiðlana, er
sjálfsagt, að taka líka upp ensk-
una. Íslenzkan hefir orðið fyrir
mörgum gengislækkunum og er
ekkert upp hana meira að púkka
frekar en krónuna. Það er feiki-
lega gaman að sjá hve enskum
orðum fjölgar sífellt, jafnvel í sjálf-
um Mogganum. Þá þyrfti ekki
lengur að vera að troða erfiðri ís-
lenzkri málfræðinni í krakkana og
enskan er svo miklu auðveldari.
Og svo hafa þau líka sjónvarpið og
tölvuna. Þá þarf unga fólkið ekkert
að skammast sín fyrir að bölva
með því að nota ensk klámyrði í
stað helvítis og andskotans. Ís-
lenzkan verður svo bara fræðigrein
við hina mýmörgu háskóla sem er
ágætt.
Eyjan hvíta er mikið í fjölmiðl-
unum úti í heimi. Landið er ber-
sýnilega í tízku. Fréttamenn virð-
ast alltaf finna eitthvað forvitnilegt
á Íslandi til að segja frá. Svo eru
náttúrlega öll heimsmetin sem við
eigum. Landsmenn eru hamingju-
samari en allir aðrir. Þeir eru allt-
af kátir og glaðir á sama tíma og
útlendingurinn bryður þunglynd-
islyfin og grætur í bjórinn sinn.
Líka er Ísland með hæstu vexti í
hinum vestræna heimi. Ekki veit
ég hvort það er nokkurt samhengi
milli þessara meta. Er fólkið ham-
ingjusamt af því að vextirnir eru
svona háir eða eru vextirnir svona
háir af því fólkið er svona ham-
ingjusamt? Það er margt skrítið í
kýrhausnum.
Þórir S. Gröndal
var nýskeð á Fróni
og segir hér frá
sumu sem hann
heyrði og fyrir fyr-
ir augu bar
Þórir S. Gröndal
» Það minnsta, sem ég
get gert er því að
láta viðkomandi yfirvöld
vita, hvenær við komum
næst í heimsókn, svo
hægt sé að setja allt
í viðbragðsstöðu.
Höfundur er ræðismaður Íslands
í Suður-Flórída og
fyrrverandi fisksali.
24 MIÐVIKUDAGUR 18. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Laugardaginn 21. júní mun íslenska
kvennalandsliðið spila á móti Slóv-
eníu í undankeppni Evrópumeist-
aramótsins. Ég sjálfur á heima á Ak-
ureyri en ætla
samt á leikinn og
mér fyndist alveg
meiriháttar ef
sem flestir
myndu mæta og
jafnvel að það
yrði uppselt.
Á síðasta leik
komu 6.000
manns og var
svakalega mikill
stuðningur hjá áhorfendunum. Ef
kvennalandsliðið vinnur þennan leik
og leikinn á móti Grikklandi sem er
26. júní þá nægir þeim jafntefli á
móti Frökkum og þá eru þær komn-
ar á Evrópumeistaramótið.
Mér sjálfum finnst íslenska
kvennalandsliðið búið að ná betri ár-
angri en karlalandsliðið undanfarið
enda held ég að karlalandsliðið hefði
aldrei náð svona langt í Evr-
ópumeistaramótinu. Mér finnst líka
nánast óskiljanlegt að það kemur
alltaf svo ótrúlega lítið í blöðunum
um kvennalandsliðið en meira um
karlalandsliðið, jafnvel ef þeir hafa
verið að spila vináttuleik og tapað
honum, en konunar hafa kannski
unnið í undankeppni Evrópukeppn-
innar.
Í febrúar 2008 var jafnréttisstefna
KSÍ samþykkt en þar er talað um að
gæta jafnræðis og jafnréttis, m.a.
hjá konum og körlum, og finnst mér
ekki alltaf staðið fullkomlega við
það. En ég hlakka alveg ótrúlega
mikið til að sjá stelpurnar spila á
móti Slóveníu og vona að sem flestir
mæti og á ég þá ósk heitasta að það
verði uppselt á leikinn gegn Slóven-
íu.
ÁFRAM ÍSLAND!
Kveðja,
BREKI ARNARSSON
11 ára áhugamaður
um fótbolta,
Akureyri.
Ísland – Slóvenía:
Allir á völlinn!
Frá Breka Arnarssyni
Breki Arnarsson
Móttaka að-
sendra greina
MORGUNBLAÐIÐ birtir alla út-
gáfudaga aðsendar umræðugreinar
frá lesendum. Blaðið áskilur sér rétt
til að hafna greinum, stytta texta í
samráði við höfunda og ákveða hvort
grein birtist í umræðunni, í bréfum
til blaðsins eða á vefnum mbl.is.
Blaðið birtir ekki greinar, sem eru
skrifaðar fyrst og fremst til að
kynna starfsemi einstakra stofnana,
fyrirtækja eða samtaka eða til að
kynna viðburði, svo sem fundi og
ráðstefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðs-
ins. Formið er undir liðnum „Senda
inn efni“ ofarlega á forsíðu mbl.is.
Einnig er hægt að slá inn slóðina
www.mbl.is/sendagrein
Ekki er lengur tekið við greinum
sem sendar eru í tölvupósti.
Í fyrsta skipti sem formið er notað
þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið, en næst þegar kerfið er notað
er nóg að slá inn netfang og lykilorð
og er þá notandasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn lengri
grein en sem nemur þeirri hámarks-
lengd sem gefin er upp fyrir hvern
efnisþátt en boðið er upp á birtingu
lengri greina á vefnum.
Nánari upplýsingar gefur starfs-
fólk greinadeildar.
AÐ undanförnu hefur
farið fram mikil und-
irbúningsvinna af hálfu
umhverfisnefndar Ak-
ureyrar og fram-
kvæmdadeildar bæj-
arins um stefnumörkun í
sorpmálum. Við stönd-
um frammi fyrir því að á
næsta ári rennur út
samningur um notkun
sorphauganna á Gler-
árdal sem til margra ára
hafa tekið við öllu óflokk-
uðu sorpi af Eyjafjarð-
arsvæðinu. Við þetta
verður ekki unað lengur
og því er mikilvægt að
séð verði fram á breyt-
ingar á þessu sviði þegar
téður samningur rennur
út.
Umhverfisdagurinn,
25. apríl, er vel til þess
fallinn að kynna stefnu
bæjarins um sorpmál,
það brýna verkefni sem bíður okkar
á næstu árum. Stefnan er skýr og er
hugsuð með hliðsjón af því að í haust
hefst rekstur Moltu ehf., sem vinna
mun moltu úr öllum lífrænum úr-
gangi sem til fellur á Eyjafjarð-
arsvæðinu, einkum þó frá matvæla-
fyrirtækjum. – En einnig standa
vonir til þess að unnt verði að vinna
um leið úr lífrænum heimilisúrgangi
sem flokkaður yrði með öðrum þeim
lífrænu efnum sem falla munu til. Þá
eru gerðar til okkar kröfur á al-
þjóðavísu á þessu sviði sem okkur
ber að uppfylla.
Umhverfisnefnd Akureyrar legg-
ur til að næsta vor verði öll heimili
komin með tvær tunnur, eða ígildi
þeirra. Fer það að sjálfsögðu eftir
aðstæðum og húsgerðum hvort slíkt
gengur eða aðrar lausnir verða fyrir
valinu, eins og við fjölbýlishús. Enn
er verið að fullkanna þær lausnir
sem álitlegastar eru en mestar líkur
eru á að lífrænn heimilisúrgangur,
dagblöð og pakkningar úr pappa fari
í aðra tunnuna og annars konar
flokkaður úrgangur í hina, þar á
meðal það litla sem færi til urðunar.
Tækifæri í sorpinu
Þetta þýðir að Akureyrarbær, eða
sá aðili sem tæki að sér sorphirðuna,
myndi leggja til tunnurnar tvær eða
þau ílát sem hentuðu eftir aðstæðum.
Gert er ráð fyrir því að hvor tunna
yrði losuð hálfsmánaðarlega.Tunn-
urnar yrðu síðan tæmdar í sérstakri
flokkunarstöð sem reisa þarf í þess-
um tilgangi; þar sem starfsmenn eða
tæknibúnaður flokkuðu hina mis-
munandi poka og kæmu þeim í við-
eigandi farvegi hverjum um sig. Ef
við næðum þessu markmiði er næsta
víst að sá úrgangur sem færi til urð-
unar yrði aðeins lítið brot af því sem
hann er núna. Allur
annar úrgangur yrði
flokkaður og end-
urnýttur; pappír,
plast, málmur og
hvaðeina. Staðreyndin
er sú að stór hluti þess
sem við fleygjum í dag
eða þurfum að losa
okkur við er orðinn að
umtalsverðum verð-
mætum þegar hinir
ýmsu hlutir hafa verið
skildir að.
Líklegt er að rekst-
ur bæði flokk-
unarstöðvar og gáma-
svæðis verði boðinn út
en Akureyrarbær
mun semja við Flokk-
un ehf., sameign-
arfélag sveitarfélaga í
Eyjafirði sem kemur í
stað Sorpsamlagsins
sáluga, um að annast
þann þáttinn. Þá
standa vonir okkar til
þess að Flokkun muni
koma sama skikki á
sorpmálin um allan
fjörð.
Mörgum hefur vaxið í augum
flokkun lífræns úrgangs frá heim-
ilum. Vissulega gæti það orðið snúið
en víða þar sem þetta skref hefur
verið stigið er reynslan góð.
Öllum heimilum verða útvegaðir
sérstakir pokar, úr lífrænu efni sem
leysist upp með úrganginum í moltu-
gerðinni. Eftir sem áður verða
grenndargámar til taks að minnsta
kosti fyrir dagblöð og annan pappír
sem því miður er erfitt að hafa hemil
á – því að tvö þeirra fáum við inn um
bréfalúguna hvort sem okkur líkar
betur eða verr – fyrir svo utan hið
mikla magn auglýsingapósts af öllu
tagi.
Umhverfið í fyrirrúmi
Ég held að allir geri sér grein fyrir
því að hið nýja fyrirkomulag muni
kosta meira en það sem nú er við
lýði. Engu að síður er einnig fólgin í
þessu hagræðing, sem meðal annars
verður fólgin í færri sorphirðudög-
um, sem verða tveir í mánuði í stað
fjögurra.
Stefnan er sú að tunnuvæðingin
verði innleidd um leið og snjóa leysir
næsta vor. Þá verður komin reynsla
á starfsemi Moltu ehf. og gert ráð
fyrir því að fyrirtækið verði reiðubú-
ið til að taka við lífrænu tunnunni frá
heimilunum. Ef sá háttur, einhverra
hluta vegna, mun ekki ganga eins og
við búumst við á þessu stigi málsins
mun pappír frá heimilum fara í hefð-
bundna endurvinnslu og lífrænn úr-
gangur jarðgerður sérstaklega, en til
þess eru ýmsar leiðir.
Því má ekki gleyma að Hrís-
eyingar hafa flokkað í þaula um ára-
bil og er þar lífræni úrgangurinn
ekki undanskilinn. Af reynslu þeirra
getum við margt lært og munu þeir
að sjálfsögðu leggja meðborgurum
sínum á Akureyri lið í þessu sem öðr-
um efnum.
Loks má geta þess að urðun á
sorpi verður ekki sú umhverfisógn
sem hún er í dag. Magnið verður
margfalt minna, það verður að lík-
indum allt baggað og það sem ekki
skiptir minnstu máli – það verður
enginn lífrænn úrgangur í því. Þetta
þýðir m.a. að lyktin verður lítil sem
engin og urðunarstaðurinn ekki mat-
arkista fyrir vargfugl.
Hér er annars vegar um að ræða
stefnumörkun og hins vegar tækni-
leg viðfangsefni. Hvort tveggja er
mjög spennandi og verður sann-
arlega ánægjulegt að eiga þess kost
sem Akureyringur að taka þátt í
þessu mikla og þarfa umhverfisátaki.
Spennandi
tímar í sorpmál-
um á Akureyri
Hjalti Jón Sveinsson
fjallar um sorp-
flokkun og hreinsun
á Akureyri
Hjalti JónSveinsson
»Urðun á
sorpi verður
ekki sú um-
hverfisógn sem
hún er í dag.
Magnið verður
margfalt minna
og það verður
enginn lífrænn
úrgangur í því.
Höfundur er formaður umhverf-
isnefndar Akureyrar.