Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1978, Blaðsíða 17

Einar Jónsson, fiskifrœðingur:
Nýjar lendur, könnun
þeirra og nýtíng
Fyrir skömmu urðu um það
nokkrar umræður í fjölmiðlum,
að send hefði verið 11 manna
sendinefnd á hafréttarráðstefn-
una í New York. Fannst sumum
sem hér hefði verið bruðlað með
fé af litlu tilefni. Ekki skal lagður á
það dómur hér, hvort sendi-
Einar Jónsson fiskifræðingur
hjá Hafrannsóknarstofnun-
inni er Dýrfirðingur. Hann
lauk prófi í fiskifræði frá Kiel-
arháskóla 1975, og fjallaði
lokaritgerð hans um þorskinn,
hrygningu hans sunnanlands
og sveiflur hennar samfara
hitastigi sjávar.
nefndin var of fjölmenn eða ekki.
Hitt virðist augljóst, að tilefnið var
ærið.
Menn eru almennt ekki farnir
að gera sér grein fyrir því, að ís-
land hefur raunverulega verið að
stækka all verulega með öllum
þeim landhelgisútfærslum, sem
átt hafa sér stað undanfarin ár, og
fengið hafa alþjóða viðurkenn-
ingu. Hér hefur þó eingöngu verið
um útfærslu fiskveiðilögsögu að
ræða, en nú eru þjóðir heims
farnar að ræða um eignaskiptingu
sjálfs hafsbotns úthafanna. Það er
staðreynd að við erum þegar
farnir að gera tilkall til botn-
lendna langt suður og norður í
höfum, ef svo má að orði komast.
Fáa hefði grunað fyrir nokkrum
árum, að við ættum eftir að lenda í
raunverulegum landamæradeil-
um við Breta, en sú virðist nú
orðin raunin á, þegar við munum
hugsanlega gera tilkall til hluta
landgrunns eyðiskersins Rockals,
en þann klett hafa Engilsaxar
þegar eignað sér, og ætla sér nú
undirstöðu hans alla. Sama er
uppi á teningnum með Jan Mayen
og Norðmenn.
Sumum hefur fundist þær
landvinningahugmyndir, sem
hafréttarfulltrúar okkar hafa gælt
við, bera nokkurn keim af græðgi.
Þegar maður sér uppdrætti af
þeim „ný“-lendum, er hugsanlega
gætu lent í okkar eign, og spanna
meginhlutann af Norður-Atlants-
hafinu, liggur við að maður fari
hjá sér af þeirri hugsun einni, að
við, þessi litla þjóð, ætlum að slá
eign okkar á svo víðfeðm haf-
svæði.
Svo er að sjá, sem nú sé hafið
nýtt nýlendukapphlaup um hin
ónumdu landsvæði undirdjúp-
anna, og virðast þar sumir ætla sér
drjúgan skerf. í hungruðum
heimi. þar sem fjöldi manna býr
við skort. sýnist sumum, sem hin-
um ónýttu auðæfum úthafanna
ætti að skipta jafnt milli jarðar-
búa. Þótt slíkur hugsanagangur sé
að sönnu göfugur. er hann víst enn
óraunhæfur. Það virðist því ekki
annað fyrir okkur að gera, en taka
þátt í kapphlaupinu, á þeim for-
sendum að annars sölsi ná-
grannaþjóðirnar undir sig Norð-
ur-Atlantshafssvæðin.
Enn eru þessar nýju botnlendur
ekki orðnar okkar. Það væri því
ekki úr vegi að staldra við á þess-
um tímamótum og ígrunda stjórn
okkar og nýtingu á þeim auði og
lendum, sem við þegar eigum, en
það er lífríkið innan 200 míln-
anna. Sá auður er mikill og lend-
urnar víðfeðmar um það geta
menn verið sammála. Um núver-
andi nýtingu og væntanlega hafa
menn og verið sammála í orði, þ.e.
að hún skyldi vera sem skynsam-
legust. Eðlileg og rétt nýting út-
hafanna kallar á staðgóða þekk-
ingu á þessum svæðum, auði
þeirra og eðli, sem ekki verður
fengin öðruvísi en með rannsókn-
um. Við íslendingar höfum á síð-
ustu 20—30 árum veitt stöðugt
meira fé til hafrannsókna. Skip og
VÍKINGUR
17