Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1991, Blaðsíða 12

Roald Amundsen og fé-
lagar á Suðurpólnum
skömmu fyrir jól árið
1911.

var á ísnum komust þeir ekki
ýkja langt en uröu aö snúa viö
og tóku þá stefnuna á Franz
Jósefsland. Þangað komu þeir
sumarið 1895 og höfðu þar vet-
ursetu. Voriö 1896 lögðu þeir
upp í tveimur samanreyröum
kajökum. Ekki höföu þeir lengi
siglt þegar þeir mættu enska
skipinu Windward sem tók þá
um borö og flutti þá til Vardo.
12 VÍKINGUR
Til Grænlands
Nansen og félögum var tekiö
sem þjóöhetjum í Noregi enda
höfðu þeir sannanlega drýgt
mikla dáö og komið Norð-
mönnum aftur í fremstu röð
siglingaþjóða. Að auki haföi
leiðangurinn ótvírætt vísinda-
legt gildi og jók þekkingu
manna á Norðurheimskautinu
til muna.
Það var því mikil stemmning
fyrir því að senda Fram í annan
leiðangur. Að þessu sinni var
leiðangursstjóri Otto N. Sver-
drup sem hafði verið skipstjóri í
fyrstu ferðinni, auk þess sem
hann hafði verið með Nansen í
skíðaferðinni þvert yfir Græn-
landsjökul árið 1888.
Sverdrup ákvað að sigla upp
með Grænlandi vestanverðu
og freista þess að komast
norður fyrir eyna. Það gekk
ekki og í staðinn voru könnuð
ónumin lönd við norðvestur-
odda Grænlands og þar fyrir
vestan. Leiðangurinn kortlagði
óþekkt landsvæði sem voru
eins og þrjú íslönd að flatarmáli
og safnaði meiru af steingerv-
ingum, bergtegundum og jurt-
um en nokkur annar heim-
skautaleiðangur hafði gert
fram að því. Enn jókst þekking-
in á Norðurheimskautinu fyrir
tilverknað norskra sæfara.
Kapphlaup
Amundsens og
Scotts
Þriðja og síðasta ferð Fram
er sennilega sú sögulegasta,
eða a.m.k. sú dramatískasta.
Þá var Roald Amundsen kom-
inn til skjalanna. Hann hafði í
hugaaðendurtakatilraun Nan-
sens með að láta hafstraum-
ana bera sig til Norðurpólsins.
Þá bárust fregnir af því að
Bandaríkjamaðurinn Robert E.
Peary hefði komist á Norður-
pólinn þann 6. apríl 1909.
Amundsen ákvað þá að
venda kvæði sínu í kross og
leggja til atlögu við Suðurpól-
inn, en þangað hafði enginn
maður komist. Hann hélt
ákvörðun sinni leyndri og sagði
ekki áhöfninni frá því fyrr en
þeir komu til Madeira á suður-