Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 113

4. mynd. Hraungos í Kröflu. Myndin er tekin úr flugvél yfir gosstöðvunum, rúmlega
klukkustund eftir að gosið hófst seint að kvöldi hins 19. okt. 1980. Þetta er að mestu
dœmigert flæðigos. Sprungan er nánast öll virk i upphafi gossins og frá henni flœða
þunnfljótandi hraunbreiður og taumar eftir þvi sem landslagið leyfir en til himins stíga
gufu- og gasbólstrar. Hraunið hér rennur út á snœviþakið land og því myndast gufumekkir
við jaðra þess. - A basaltic lava flow at Krafla, Oct. 19th 1980 seen from an aeroplane
about an hour after the eruption started. This is afluid lava, spreading fast over a rela-
tively flat land. This is the eruption type most likely to take place near Straumsvík. Ljósm./
photo: Páll Imsland.
norðanverðri sem er líkleg til að ógna Straums-
víkursvæðinu með hraunrennsli. Gosstöðvar
em líklegastar í Undirhlíðum eða vestanundir
þeim. Eftir Krísuvíkurelda á 13. öld hafa ekki
komið upp hraun í nágrenni Straums-
víkursvæðisins. Landslagi er þannig háttað að
hraun sem koma upp vestanundir Undir-
hlíðum eiga ekki annarra kosta völ en að renna
út á hraunflákana til vesturs og norðurs og
leita undan halla og þrýstingi frá kvikunni sem
flæðir úr gígunum í átt til strandar, í átt að
Straumsvrk. Áðuren að álverinu sjálfu kemur
eru raflagnir, spennuvirki, þjóðvegur og íleira
slíkt í rennslisleiðum hrauna; mannvirki sem
skipta verulegu máli, bæði fyrir starfrækslu
álversins og alla byggð sunnar á skaganum.
Það er því ljóst að hraunflóðahætta er þama til
staðar, en ekkert er þekkt sem bendir til yfir-
vofandi hæltu. Náttúran á svæðinu hefur ekki
sýnt nein þekkjanleg merki þess að þarna séu
eldgos í uppsiglingu. Á hitt ber samt að líta að
þetta er afkastamikið, virkt eldgosasvæði þar
sem ekki hefur gosið í um 850 ár, og til eru
vísbendingar um að virknin á Reykja-
nesskaganum gangi í hrinum með nokkurra
alda aðgerðalitlum hléum. Hrinur þessar
einkennast af jarðskjálftum, spmngumyndun
og eldgosum.
271