Náttúrufræðingurinn - 1944, Blaðsíða 64

NÁTTÚRUFR/EÐING URINN
1()6
voru misjafnlega fengsælir, enda var það að miklu leyti komið undir
áhuga, lagni og þekkingu hvers og eins á háttum selanna sem og
hinu, að liafa gott verkfæri, byssu, og kunna að beita því.
Sem dæmi um góðan afla með þessari aðferð vil ég geta þess, að
vorið 1896 fengust 78 selir á einn bát, en 65 á annan, er báðir voru
úr Kelduhverfi, en margt af þessu var hringanóri, enda er vorið enn-
þá kallað „hringanóravorið", bæði í Kelduhverfi og á Húsavík.
Meiri veiði var það, er nú, fyrir hér um bil 20 árum, fengust 40—65
vöðuselir á bát á einu vori. Var það góð veiði þennan stutta tíma,
sem hún var stunduð.
Veiði þessi fer fram á árabátum, og eru þá 3 menn á hverjum bát,
2 áróðrarmenn og svo skyttan, sem er formaður. Skutulstöng með
skutli og skutulfæri fylgir hverjum bát, og eru selirnir skutlaðir eft-
ir skotið, eins þótt þeir „steinliggi“, sem kallað er, þ. e. eigi sjáist
lífsmark með þeim, því að oft vill það til, að selur, er virðist dauð-
skotinn að fyrsta áliti, raknar við aftur, — hefur aðeins fallið í dá eða
rot um stundarsakir. Geta þeir náungar, sem menn hafa lifandi á
skutli, orðið býsna erfiðir eða óþægir viðfangs stundum. Er þó oftast
hægt að draga særðan vöðusel að borðinu á bátnum og rota hann og
það, þótt aðeins einn skutull standi í honum; eins smærri blöðru- og
kampaseli. En hafi maður fullorðinn blöðrusel eða kampasel á skutli,
lítt særðan, þá er réttast að lauma banaskoti í koll þeim karli við
lyrsta tækifæri, því að þeir hafa sýnt sig í því nokkrum sinnum, —
sérstaklega þó blöðruselir —, að ráðast á bátinn — með kjaptinum
auðvitað. Og þar eru kraftar í kögglum og óþægilegar sviptingar, sem
nærri má geta, þar sem dýr, er geta vegið allt að 800 pundum, þ. e.
400 kg., — öskrandi af reiði og sársauka —, eiga lilut að máli. Hefur
það enda komið fyrir, að blöðruselur, særður af skoti, en alveg laus
og liðugur í sjónum, — ekki á skutli, liafi ráðizt á bátinn og menn
hafi orðið að skjóta hann hangandi á kjaftinum á borðstokki bátsins,
sem hann var í Jaann veginn að brjóta. Og einnig eru jtess dæmi, að
blöðruselur hafi bitið gat á bátinn altarlega, — kjalarhælinn. — Þá
vil ég geta um eitt dæmi enn, er sýnir, hve illvígur blöðruselurinn
getur verið. Á fyrri hluta 19. aldar, var Jaað eitt vor, að Þistilsfjörð
fyllti alveg af hafís, svo að Jaar fraus saman land og sjór, en austan
við Langanes var auður sjór, að minnst kosti með köflum, og sást
j:>á úr Þistilfirði svartmarinn yfir auða sjónum þar, einkurn þó í
gegnum Eyðaskarð, sem er innan við mitt nesið. lllöðruselur var á