Náttúrufræðingurinn - 1949, Blaðsíða 27

PAPPÍR
73
efni, en steinefni má einnig nota, bæði jarðlit og aðra málningar-
liti.
Þegar öllum þeim efnum, sem hverju sinni eru notuð í pappírinn,
hefur verið Ijlanclað nægilega vel saman og trefjagrauturinn er
nógu þunnur, er þeim liellt í þunnu lagi á síu og hrist þar nokkra
stund. Við það sígur nokkuð af vatni úr trefjagrautnum, en hitt er
þó aðalatriðið, að trefjarnar, sem svífa í trefjagrautnum, flækjast nú
saman og leggjast ekki hver við hliðina á annarri, heldur alla vega
á misvíxl, stefna þeirra verður ekki liin sama, lreldur liggja þær í
allar áttir. Eír lítið eða ekki er hrist, leggjast trefjarnar flestar í sömu
átt, og verður pappírinn þá mjög haldlítill.
Sía sú, sem notuð er til að móta pappírinn, er oftast úr málmi.
Fyrrum var pappírinn tekinn upp á tiltölulega litla síu og hún
hrist í höndunum. Gátu arkirnar þá aldrei orðið stórar. Enn er
dálítið framleitt af slíkum handgerðum pappir, en sú framleiðsla er
ærið kostnaðarsöm. Eru ekki notuð nerna liin beztu hráefni í slíkan
pappír, svo að hann taki öðrurn pappírstegundum frarn um end-
ingu og aðra kosti, því að kostnaðurinn við liráefnið er ekki nerna
lítill hluti af verðmæti hans. Samblandi efnanna, sem nota á í
pappírinn, er komið fyrir í sérstakri byttu, senr hægt er að lrræra í,
og dregur pappírinn víða nafn af Jienni og er nefndur byttupappir.
Mótið fyrir pappírinn er úr fíngerðu messingvírneti, sem fest er á
ramma, og er ramminn hafður svo liár, að pappírinn verði liæfilega
þykkur, ef nrótið er fyllt með pappírsgrautnunr. Þegar það er fyllt,
er mótinu annaðlrvort dýft niður í grautinn í byttunni eða ausið
er upp úr lrenni í nrótið, unz það er orðið fullt. Er nrótið nú lrrist,
unz mestallt vatn er sigið úr grautnunr. Þá er vot pappírsörkin tekin
af netinu og lögð á milli flókastykkja, en flókastykkjunum nreð
pappírsörkunum á milli er staflað upp, unz konrnar eru t. d. 200
arkir, og er þá pressað. Að því búnu eru pappírsarkirnar lrengdar
upp til þurrkunar. Oft er lrandgerður pappír ekki línrdur með
íblöndun límsins í pappírsgrautinn, lieldur er borin þunn upplausn
af beinalínri á pappírsarkirnar, þegar þær eru fullþurrar, þær síðan
pressaðar að nýju og þurrkaðar. Handgerður pappír þekkist bezt á
jöðrunum. Allt í kring um örkina eru þeir óreglulegir, með alla
vega löguðum flipum og skörðum og yfirleitt þynnri en pappírinn
er annars.
Eins og nærri má geta, er langmestur hluti alls pappírs frarn-
leiddur í vélurn, en í aðalatriðunr eru aðferðirnar hinar sömu.