Náttúrufræðingurinn - 1989, Blaðsíða 11

2. mynd. Segulsviðsmælirinn „Móði“ (Flugmóði), upphafleg gerð. Fyrir aftan er sjö rása
segulbandstæki til upptöku á merkinu frá mælinum og ofan á því er klukka með ná-
kvæmum sveifluvaka. Flún var fyrsta tækið með samrásum, sem smíðað var við Raunvís-
indastofnun, og voru þær þá mjög dýrar. Th. Sigurgeirsson’s continuously recording
proton magnetometer for airborne measurements (1967). Ljósm. photo Porbjörn Sigur-
geirsson.
skyni við Eðlisfræðistofnunina, en
tæknilegir örðugleikar komu í veg fyr-
ir að árangur næðist að sinni.
Porbjörn hafði frétt af því 1963-64
að segulsviðsmælingar yfir úthafs-
hryggjum gæfu athyglisverðar niður-
stöður er varpað gætu ljósi á tilurð
hryggjakerfisins. Beið hann ekki boð-
anna, en hóf mælingar yfir Reykjanesi
og Surtsey úr þyrlu 1965. Birtist hluti
niðurstaðna hans af Reykjanesi í riti
Vísindafélags íslendinga 1967, þar
sem hann kynnti það einnig hvernig
hinar nýju segulmælingar voru al-
mennt að breyta skoðunum manna
um jarðsögu úthafssvæða.
Þorbjörn smíðaði síðan segulmæl-
ingatæki af alveg nýrri gerð, sem tók
því eldra að mörgu leyti fram. Þetta
tæki, Móða (2. mynd), setti hann í
málmhólk til þess að hengja neðan í
flugvél, og notaði það við skipulegar
mælingar á segulsviði yfir öllu íslandi,
er hófust vorið 1968. Þorbjörn hafði
aflað sér flugréttinda og sá að miklu
leyti sjálfur um að prófa tækið og
fljúga með það. Margir íslenskir vís-
indamenn, tæknimenn og stúdentar
störfuðu með honum að þessu verk-
efni um lengri og skemmri tíma, og
fengu ýmsir þar sína fyrstu eldskírn í
rannsóknastörfum, stundum við að-
stæður sem gátu virst nokkuð glæfra-
legar. Lauk mælingunum 1980, og
komu þær út á níu kortblöðum
(1:250.000) sem hafa gefið marghátt-
aðar upplýsingar um jarðfræðilega
byggingu og aldur landsins. Síðan
5