Samvinnan - 01.06.1949, Blaðsíða 23

kynngikrafti, fimbulvetur farið yfir landið
og banað hverri kind? Nei, svo er ekki, enda
þótt „heitur blærinn blíði“ andi ekki úti í
dag.
Um það leyti sem bændur höfðu komið ár
sinni svo fyrir borð, að fjármissir af völdum
fóðurleysis var fyrirbyggður, þá sótti þá heim
ill vá og áður óþekkt hér, sem þeir ekki fengu
varizt. Hinn ægilegi sauðfjársjúkdómur,
mæðiveikin, hefur vaðið yfir sveitirnar eina
af annarri, og enginn fengið-rönd við reist,
þrátt fyrir ýmsar varnartilraunir og mikinn
kostnað. Undan henni verður ekki flúið með
féð, hvorki inn til dala né annað. Fóður
skiptir þar engu máli. Eitt, og aðeins eitt er
talið að geti heft för veikinnar til fulls og
útrýmt henni: Alger niðurskurður fjárins.
Og það var framkvæmt í þessum umtöluðu
sveitum á sl. hausti.
Svo kaldrænt getur rás viðburðanna stund-
um skipt sköpum á 50 ára fresti.
Vonandi bera íslenzkir bændur gæfu til að
sigrast að fullu og öllu á þessum geigvænlega
faraldri, eins og þeir unnu bug á fóðurskort-
inum fyrrum. Þá munu hraustar og fríðar
hjarðir aftur breiða sig um og prýða hlíðar
og haga þessa lands.
Á fyrsta sumardag 1949.
Þormóður Sveinsson.
KAUPFÉLAG SKAGFIRÐINGA 60 ÁRA
(Framhald af bls. 20)
Hér var ekki aðeins um að tefla hags-
munalegt atriði, heldur hreina siða-
bót, reglulega ræktun hugarfarsins.
Verzlunarsamtök almennings beittu
sér fyrir flokkun og aðgreirtingu vara
eftir gæðum áratugum áður en nokk-
ur ákvæði um slíka hluti voru tekin í
lög. — í samningi, sem stjórn Grafar-
óssfélagsins gerir við Sigmund Pálsson,
verzlunarstjóra, 1875, er tekið fram,
m. a., að hann skuli „ekki blanda sam-
an góðum og slæmum vörum“. Enn-
fremur skal hann sjá um, að þær (vör-
urnar) mæti góðri meðferð á verzlun-
arstaðnum." — í erindisbréfi, sem
stjórn sama félags sendi öllum um-
boðsmönnum — þ. e. deildarstjórum
— félagsins, eru mjög nákvæm fyrir-
mæli um það, hvernig flokka beri og
aðgreina alla þá ull, er félaginu er ætl-
að að taka við. Og svo heldur þessu
jafnan fram. Markaðshross voru flokk-
uð eftir stærð og útliti. Sauðir voru
flokkaðir eftir vænleika. Og þó var
síður en svo auðgert að taka upp þenn-
an hátt og halda honum. Olli þar
mestu um, að keppinautarnir, kaup-
menn, hirtu ekki ætíð um að verð-
leggja vöruna eftir gæðum. Kemur
þetta skemmtilega fram í fundargerð
frá aðalfundi Kaupfél. Skagf. frá 1891.
Þar segir svo, undir 10. lið:
„Ennfremur kom sami maður með
tillögu um að afnema 1/5 verðmun
þann, sem gerður hefur verið á hverju
pundi í sauðum félagsins, og voru
langar og alvarlegar umræður um mál-
ið. Fundarmenn voru að vísu allir
sannnála um það, að verðmunurinn
væri í sjálfu sér sanngjarn, en vegna
hinnar vitlausu aðferðar kaupmanna
á fjármörkuðum í því falli, hve lítinn
verðmun þeir gera á vænu fé og rýru,
voru nokkrir fundarmenn fastlega á
því, að fyrrnefndur fimmtungs verð-
mnnur mundi draga stórum úr fjárlof-
orðum, en aðrir voru gagnstæðrar
skoðunar um mál þetta. Var svo loks
gengið til atkvæða og tillagan felld
með 4 atkv -gegn 3.“
Þessi fundarbókun er bvsna eftir-
tektarverð, og fer þó fjarri því, að hún
sé einstök í sinni röð. Má finna þess
fjölmörg dæmi í fundargerðarbókum
K. S. ,að bæði fulltrúafundir og stjórn
félagsins hefur frá upphafi lagt á það
megináherzlu, að efla vöruvöndun í
hvívetna. Hafa kaupfélögin haft um
það forgöngu um land allt, og K. S.
enginn eftirbátur verið í þeim efnum
— sem og betur fer.
ENN ER ÓTALIÐ ÞAÐ, sem á
mestu veltur fyrir allan félags-
skap, hveiTar tegundar, sem er, að vel
fari úr hendi. Það er framkvæmda-
stjórnin. — Því fer að sjálfsögðu fjarri,
að eg sé nógu gamall til þess að geta af
persónulegri þekkingu, dæmt um
hæfni og verðleika þeirra manna, er
verið hafa framkvæmdastjórar Kaup-
félags Skagfirðinga frá upphafi — og
raunar eru ekki ýkja margir. En það
hygg eg víst, að fullyrða megi, að allir
hafi þeir rækt starf sitt af mikilli alúð
og einlægum vilja til að vinna bæði
félagi og félagsmönnum allt það gagn,
er þeir máttu.
En þó að margra mætra drengja sé
að minnast, þegar borin er í huga saga
Kaupfélags Skagfirðinga og litið er um
öxl yfir farinn veg, hygg eg að eigi sé
ofmælt, að einn sé sá maður, er þar ber
hæst: sr. Sigfús Jónsson. Hann tók við
stjórn félagsins er það stóð höllum
fæti á erfiðum tímum. Hann reisti það
við, gerði það að traustu fyrirtæki,
helgaði því krafta sína alla og óskipta.
Eg veit að vísu, að hann stóð ekki
einn. Hann átti jafnan nokkra örugga
samherja. Og þótt kaldan blési stund-
um, átti hann, sem betur fór, vaxandi
skilningi, veldvild og maklegu trausti
héraðsbúa að mæta. Fyrir það, ekki
hvað sízt, auðnaðist honum að leiða
félagið traustri og geiglausri mundu
fram á leið til mikils gengis og þroska.
Engum manni, einum, á Kaupfélag
Skagfirðinga meiri þakkir að gjalda,
en sr. Sigfúsi Jónssyni.
Afmælisbarnið, sem fæddist fyrir 60
árum, hefur raunnið sitt bernskuskeið,
sigrast á öllum barnasjúkdómum og
komizt til verulegs þroska. En leiðin
fram á við er löng, og braut þroskans
á sér naumast nokkurt endimark. Eg á
ekki aðra ósk betri né heitari Kaup-
félagi Skagfirðinga til handa, nú, á
þessu 60 ára afmæli, en að ferill þess á
ókomnum árum megi stöðugt stefna
fram á leið, í áttina til æ meiri full-
komnunar og heilbrigðari þroska,
fólkinu í þessu fagra héraði til æ meiri
blessunar og sívaxandi hagsældar.
Gisli Magnússon.
SAMVINNUBÓKMENNTIR
(Framhald af bls. 18)
Jafnvel á þessari öld hvers konar tækni
og möguleika til þess að koma á fram-
færi skoðunum sínum og áhugamál-
um, þá situr enn í hásæti hið ritaða
mál, bókmenntirnar.
Samvinnuhreyfingin byggir tilveru
sína á skynsemi og þekkingu almenn-
ings. An þeirrar undirstöðu stæðist
hún eigi deginum lengur. Hvers konar
stöðvun í andlegum og félagslegum
efnum innan samvinnuhreyfingarinn-
ar er hættumerki. Það mun fátt betur
til þess fallið að bægja þess konar vá-
gestum frá dyrum hennar en einmitt
lestur góðra bókmennta um samvinnu-
málefni og önnur félagsmál. Það er því
ekki aðalatriði, hvort útgáfa slíkra
bóka ber sig fjárhagslega eða ekki,
heldur hitt, að hún geti skapað aukinn
áhuga og aukna þekkingu á starfi og
hugsjónum samvinnustefnunnar. Það
er mjög þýðingarmikið að samvinnu-
menn geri sér þetta vel ljóst.
Vilhj. Árnason.
23