Andvari - 01.01.1950, Page 112

108
Barði Guðmundsson
ANDVARI
það, að í æsku hafi Þorvarður verið krypplingur. Mun hann
hafa borið þess einhver merki um ævina, þrátt fyrir lækningu
Guðmundar, því það lætur að líkum, að mjög þykkt sé smurt,
þegar greint er frá kraftaverkum hans.
Þannig sem Hlcnna er getið í Ljósvetninga sögu, kemur auð-
vitað ekki til mála, að viðumefnið skakki sé tekið þar upp hon-
um til vansa. Liggur þá beint við, að það sé valið sem öruggt
kennimerki, svo að enginn gangi þess dulinn, við hvern höf-
undur eigi, þegar hann ræðir um Hlenna í Saurbæ. Það hefir
áður verið sýnt, hvernig höfundur hagræðir nöfnum sögu-
persónanna, svo að það yrði sem áþreifanlegast, að við víg Þor-
gils skarða væri átt, þegar hann lýsir drápi Þorkels háks. Af
sama toga er það spunnið, er Hlenni hinn gamli í Saurbæ kall-
ast Hlenni hinn skakki. Bóndann hinn skakka í Saurbæ hafa
margir kannazt við á ritunartíma Ljósvetninga sögu. Orsökin
til þess, að höfundur gerir sér svo mjög far um að auðkenna
hann, er alveg augljós. Vörn sú, sem fram er færð gegn hinum
mannskemmandi orðum í Þorgils sögu: „Hafði .... jafnan tal við
hann .... óheill og illráður," á ekki að rnissa marks. Og þeim er
rækilega svarað. Það er Þorvarður Þórarinsson látinn oera á
hlaðinu í Saurbæ, í gervi Guðmundar ríka. Víðfræg hefir að
vonum rekistefna Þorvarðs út af drápi Kolbeins heimamanns
hans verið. Þess vegna er hann látinn kynna sig í dulbúningn-
um með þeirn hætti að segja við Saurbæjarbóndann: „Engum
skal hlýða að drepa heimamenn mína.“ Eftir þessa leiðbeiningu
til lesandans víkur svo söguhöfundur að kjarna málsins, óhróðr-
inum uin Þorvarð í Saurbæ, sem felst í orðunum „óheill og ill'
ráður," og lætur Guðmund ríka segja við Hlenna: „Jafnt þykja
mér heit þín sem handsöl annarra manna.“
Þótt það sé þannig staðfest, að Hlenni hafi verið óvcnjulega
grandvar maður til orðs og æðis, var hann samt ekki allur þaf
sem hann var séður. Því varð ekki neitað. En sá eiginleiki hans
á rót að rekja til mikilla gáfna. Þegar Guðmundur verður þess