Fálkinn - 18.12.1937, Qupperneq 23

F Á L K I N N
19
ci « *• *
•Jfl**** .•***•••••*
m *Z •• éW# - •>%••
♦ fl •• * •
*«• »*•••••• •*«•
••'»t**»Cr • •••*•»
Steinolíubruni á Batteríinu 1901.
Slökkvistööin áö-
ur en siöasta
breyting var gerö.
niöri í húsinu og þar er aldrei
mannlaust, hvort heldur er á
nóttu eða dqgi. Þar „residera“
Velvakandi og hræður hans“
— Anton, Filippus & Co. — og
kemur aldrei dúr á auga — í
einu. Og þar hitti jeg Kristófer
Sigurðsson varaslökkviliðsstjór-
ann, eða „1. stýrimann“. A
veggjunum eru Reykjavíkur-
uppdrættir og ýms gögn, þar á
meðal áhald, sem svarar hring-
ingum hrunaboðanna og sýnir
Itvaðan hringt er. En eins títl
mun það vera, að sagt sje til
bruna í talsímanum.
Eftir stutta viðdvöl er
haldið áfram gegnum porlið og
upp á loft í hakhygginguna,
sem veit út að Suðurgötu. Þar
hefst kapteinninn — sjökkvi-
liðsstjórinn við. Þar eru „papp-
irar og prólokollar“ í hyllunum
en á vegígjunum fjöldi mynda
— allar af brunum í Reykjavík,
fyr eða síðar. Hjerna á þessum
hlaðsíðum gefst lesandanum
kostur á að sjá sumar af þess-
um myndum, í smækkaðri út-
gáfu.
Getið þjer sagl mjer livern-
ig stendur á því, að nú kvikn-
ar oftast svo í húsum, að mað-
ur veit ekki af því, fyr en mað-
ur les það í blöðunum? segi jeg
og tylli mjer niður við stóra
borðið hjá slökkviliðstjóra.
Ætli það sje ekki af því að
bærinn hefir stækkað. Og svo
er slökkviliðið ekki eins hávaða-.
samt og í gamla daga. Þá þurfti
að kalla lið saman með lúðrum,
sem fóru um allar götur. Nú
hafa slökkviliðsmennirnir úti í
hæ bjöllu, sem hringir hjá þeim,
þegar þeir eiga að mæta.
En fer ikviknunum ekki
f jölgandi ?
Jú. Fyrstu árin sem jeg
var slökkviliðsstjóri, fyrir nær
tuttugu árum, urðu um 20 í-
kviknanir á ári. I hittifyrra
voru þær 71 og síðasta ár 70.
— Hvað er slökkviliðið eigin-
lega orðið gamalt?
‘— Stofnun þess verður að
leljast frá 15. október 1875 og
er það því sexliu og tveggja ára
á þessu ári. Nefndan dag' voru
„lög um brunamál í Revkjavík“
Gamla slökkviliðið. —
— Þetta slökkvilið var flokk-
að þannig, segir slökkviliðs-
stjórinn: í húsrifsliði voru 40
menn, i bjargliði 40 og i lög-
regluliði 50 rnenn. Auk þess
voru þá nálægt 300 óbreyttir
liðsmenn í slökkviliðinu. Bruna-
málanefnd var kölluð eldsvoðci-
nefnd í þá daga. Eftir því sem
sjeð verður af gjörðabók lienn-
ar, hefir Geir Zoega kaupmað-
ur verið fyrsti slökkviliðsstjóri,
eftir að skipulag var gerl á
slökkviliðinu eða til 1882 (þó
mun Jón Pálsson faktor hafa
verið slökkviliðsstjóri árið 1880)
en þá tekur við starfinu ólafur
Slökkvistööin eftir bregtinguna 1935.
Rósenkrans stúdent (síðar leik-
fimiskennari), og hefir liann
starfið á hendi til ársins 1886,
að Helgi Helgason kaupmaður
tekur við þvi og hefir það á
hendi fram undir árið 1903, en
þá mun liafa við því tekið
Ilannes Hafliðason skiiistjóri,
en Matthías Matthíasson kaup-
maður i Holti gegndi því þó
nokkra mánuði, milli Helga og
Hannesar. Eftir Hannes tók
Kristján Ó. Þorgrímsson kaup-
maður við, en næstur honum
Guðmundur Olsen kaupmaður,
1910—12, er Benedikt Jónasson
varð slökkviliðsstjóri og gegndi
starfinu næstu tvö ár, en 1914
tók Guðmundur Olsen við aft-
ur og var hann slökkviliðsstjóri
til áramótanna 1917—18, er jeg
tók við starfinu. Hefi jeg gegnt
því óslitið síðan jeg tók við því,
28. janúar 1918, og frá sama
tima hefir Kristófer Sigurðsson
fyrv. járnsmiður verið vara-
slökkviliðsstjóri. Hafa þannig
verið 10 slökkviliðsstjórar í
Reykjavík síðan 1875.------------
Slökkvitækin. —
- Hvernig voru tæki slökkvi-
liðsins í gamla daga?
Þau voru af mestu van-
efnum gerð og það mundi þykja
skrípaleikur að sýna þau við
eldsvoða nú — en kröfurnar
hreytast. Árið 1875 lxafði slökkvi-
liðið 40 vatnsfötur til umráða,
ennfremur munu þá liafa ver-
ið til tvær litlar handdælur,
festar á trjepalla en ekki með
hjólum undir. Einkenni slökkvi-
liðsins voru á iþessum tíma
húfur, með allavega litum horð-
um, en lögregluliðið hafði lál-
•únsskildi, 3 þuml. á liæð og 2
á breidd, sporöskjumyndaða
með stöfunum L. J?. Árði 1878
voru gjöld slökkviliðsins áætl-
uð 200 krónur, en þá liafði það
geymslupláss fyrir áhöld í dóm-
kirkjunni (skrúðhúsinu) ! Árið
1880 var fyrsta handdælan með
hjólum undir útveguð slökkvi-
liðinu, en næst samþykkir
hrunamálanefnd kaup á nýrri
dælu árið 1885. Alls eignaðist
hærinn fjórar af þessum hand-
dælum. Áhöld slökkviliðsins
munu um tíma liafa verið
geymd í skúr við gamla barna-
skólann við Hafnarstræti (nú
lögreglustöðina), þar til sktir
var reistur fyrir þau við Templ-
arasund, en liann stóð þar til
1912 að slökkvistöðin var reist
lijer við Tjarnargötu. Hefir hún
nýlega verið stækkuð, 1935
en Rafmagnsveita Reykja-
víkur hefir skrifstofur á tveim-
ur hæðum hússins. Þar að auki
hafði slökkviliðið um mörg ár
hafl áhaldahús við Framnesveg
og annað við Vegamótastíg, og
er þar geymdur annar sjálf-
undirskrifuð og reglugerð gef-
in út á sama ári.
Og hvernig var tilhögun
slökkviliðsins samkvæmt þeirri
reglugerð?