Fálkinn - 16.01.1963, Blaðsíða 13

„Ég lýt hátignmni, en
stend á réttlætinu ...
ar biskups Arasonar, tók Þórunn í fóst-
ui' Helgu dóttur hans. Ólst hún upp
á Grund í miklu eftirlæti. Hún varð
snemma afbragð annarra ungra stúlkna
um Eyjafjörð, fríð sýnum og fönguleg.
Helgu og Þóru systur hennar var dæmd-
ur mikill arfur eftir föður sinn, og auk
þess átti Helga meiri arfvon, þar sem
var arfur eftir móðurbróður hennar
Þorleif Grímsson á Möðruvöllum, en
hann var giftingarmaður Helgu. Helga
varð snemma stórlynd og metnaðar-
gjörn, og bætti ekki um í þeim sökum
uppeldisáhrifin frá föðursystur hennar,
Þórunni á Grund. Helga Aradóttir stóð
til að verða ein ríkasta kona á íslandi
og beztur kvenkostur.
Páll Jónsson komst í æsku í náin
kynni við Grundarheimilið. Þórunn á
Grund kunni fljótt að meta metnað
hans og einurð til alls, er hann tók sér
fyrir hendur. Páll renndi hýru auga til
heimasætunnar ungu á Grund, og er
mælt, að með þeim tækjust kærleikar
nokkrir. Þórunn á Grund hefur ábyggi-
lega veitt því snemma athygli, að Páli
og Helgu var hlýtt hvoru til annars. Hún
þráði mjög að koma fram hefndum á
Marteini biskupi Einarssyni og Daða
í Snóksdal. Ef til vill hefur hún séð
í Páli Jónssyni kjörinn mótstöðumann
þeirra, sem hvergi myndi láta hlut sinn.
Páll hefur einnig snemma verið þess
vitandi, að hann yrði að vinna nokkur
frægðarverk, sem yrði að skapi Þór-
unnar og frænda hennar, ef hann yrði
bænheyrður, þegar hann leitaði kvon-
fangs þar sem var heimasætan fríða
og ríka á Grund. Brátt fékk hann kær-
komið tækifæri til þess, að vinna sér
slíkt frægðarorð og sýna um leið, að
hann gat veitt höfuðandstæðingum
þeirra þung högg.
3.
Staðarhóll í Saurbæ var erfðajörð í
móðurætt Páls Jónssonar, en hann
komst undir Skálholtsstól á hæpinn
hátt og varð staður að nafninu til. Um
hann höfðu staðið langvinnar þrætur og
hafði Staðarhóllinn ekki náðst úr um-
sjá stólsins, enda var erfitt að fá jarðir
endurheimtar úr einkaeign, eftir að kirkj
an hafði klófest þær. Steinunn Jónsdóttir
frá Svalbarði, systir Páls, var fylgikona
Björns prests, Jónssonar biskups Ara-
sonar, á Melstað. Pétur lögréttumaður
Loftsson, afi hennar, gaf henni eignar-
tilkallið til Staðarhóls. En hún gaf það
aftur Teiti syni sínum. Þótti þeim
frændum, að erfðatilkallinu væri borgið,
þegar það komst í ætt Jóns biskups Ara-
sonar. Björn prestur á Melstað gerði
tilkall til jarðarinnar, en náði ekki.
Eftir aftöku hans, var erfitt að sækja
mál um eignir hans og barna hans, þar
sem svo gat farið að sækja yrði á hend-
ur konungs.
Páll Jónsson lét sér það ekki fyrir
brjósti brenna. Hann fékk eignartilkall-
ið hjá Steinunni systur sinni, og hét að
greiða henni Staðarhólinn að fullu í
jörðum, ef hann næði honum úr hönd-
um Marteins biskups í Skálholti. Hann
snerist þegar til sóknar á hendur Skál-
holtsbiskupi og Daða í Snóksdal og lagði
málið í dóm á alþingi 1553. Sótti hann
Framh. á bls. 28.
FÁLKINN 13