Fréttablaðið - 21.11.2009, Blaðsíða 23

LAUGARDAGUR 21. nóvember 2009
UMRÆÐAN
Gunnar Valur Gíslason
skrifar um útboðsmál
Á undanförnum vikum hafa birst fréttir um
þá ákvörðun Reykjavík-
urborgar að semja við
byggingarfélagið Eykt
um framkvæmdir á horni
Lækjargötu og Austur-
strætis en verkið var boðið út nú
í haust. Ýjað hefur verið að því í
þessum fréttum að eitthvað óeðli-
legt hafi verið við ákvörðun borgar-
yfirvalda í málinu. Þetta er rangt.
Í útboðsgögnum vegna fram-
kvæmdanna á horni Lækjargötu
og Austurstrætis voru sett ýmis
skilyrði, meðal annars þau að bjóð-
endur skyldu hafa eigið fé upp á 30
milljónir króna og hafa áður unnið
verk af svipaðri stærðargráðu.
Skýrt var tekið fram í gögnum að
ekki yrði samið við bjóðendur sem
uppfylltu ekki skilyrðin sem útboðs-
gögnin tilgreindu.
Við yfirferð tilboða kom í ljós
að lægstbjóðandi í verkið uppfyllti
ekki skilyrði útboðsgagna og tald-
ist tilboð hans því ekki gilt. Eykt
uppfyllti hins vegar öll skilyrði
sem sett voru. Tilboð fyrirtækis-
ins í verkið var næstlægst og við
brottfall lægstbjóðanda var tilboð
Eyktar orðið lægsta gilda tilboð í
verkið. Því var á allan hátt eðlilegt
að tilboðinu yrði tekið. Útboðsskil-
yrði eru á ábyrgð innkaupasviðs
borgarinnar og eru sett í þeim til-
gangi að verja hagsmuni borgarinn-
ar gagnvart tilboðsgjöfum og því að
þeir klári verkið. Ákvörðunin um að
semja við Eykt um framkvæmdir á
horni Lækjargötu og Austurstræt-
is er alfarið á ábyrgð borgarinn-
ar. Eykt kom ekki að henni á neinu
stjórnsýslustigi.
Í viðtölum sem birst hafa í fjöl-
miðlum við forsvarsmann lægstbjóð-
anda hefur komið fram að hann telji
ekki svara kostnaði að kæra ákvörð-
un Reykjavíkurborgar í málinu til
þar til bærra yfirvalda. Þetta er í
sjálfu sér skiljanleg afstaða, enda
er kostnaður við málaferli mikill og
niðurstaða í dómsmáli í tilviki sem
þessu myndi að öllum líkindum ber-
ast of seint til þess að við-
komandi verkkaupi myndi
aðhafast nokkuð. Við þekkj-
um þetta á eigin skinni hjá
Eykt, enda höfum við ekki
alltaf verið sátt við ákvarð-
anir stjórnsýslunnar í
útboðsmálum.
Akureyrarbær óskaði
eftir tilboðum í fram-
kvæmdir við íþróttamið-
stöð Giljaskóla nú í haust.
Um opið útboð var að ræða og bauð
Eykt lægst þrettán fyrirtækja í
verkið.
Þrátt fyrir að Eykt hafi verið
lægstbjóðandi og uppfyllt öll skil-
yrði um þátttöku í útboðinu ákvað
Akureyrarbær að ganga til samn-
inga við þann aðila sem átti næst-
lægsta boðið. Aldrei eftir opnun til-
boða var haft samband við Eykt eða
félaginu boðið á fund til að fara yfir
tilboð sitt. Eykt taldi aðferð bæjar-
ins við yfirferð tilboða ekki í sam-
ræmi við ákvæði útboðsgagna og
kærði ákvörðunina til kærunefndar
útboðsmála.
Kærunefndin svaraði kröfu
Eyktar á þann hátt að nefndinni
væri ekki heimilt að fjalla um inn-
kaup sveitarfélaga sem eru undir
viðmiðunarmörkum EES, en þau eru
um 450 milljónir króna sé um verk-
legar framkvæmdir að ræða. Efnis-
leg afstaða í málinu liggur því ekki
fyrir. Ég harma þetta sérstaklega.
Þeir sem telja á sig hallað í útboð-
um vegna opinberra innkaupa eiga
að geta leitað réttar síns hjá kæru-
nefnd útboðsmála og eftir atvikum
hjá dómstólum.
Fyrir liggur að kærunefndin telur
sig ekki geta fjallað um opinber inn-
kaup sé verkupphæð framkvæmdar
undir um 450 milljónum króna. Eins
og staðan er nú í þjóðfélaginu, þegar
krafan um gagnsæi er á vörum
allra, er þessi afstaða kærunefnd-
arinnar ekki viðunandi. Við sem að
verkframkvæmdum komum hljótum
að tala einum rómi fyrir opnum og
gagnsæjum útboðsferlum opinberra
aðila í smærri sem stærri verkum á
öllum stigum.
Það er allra hagur.
Höfundur er forstjóri
byggingarfélagsins Eyktar.
Opin og gagnsæ
útboð – allra hagur
UMRÆÐAN
Ari Teitsson skrifar um
sparisjóði
Á undanförnum mán-uðum hefur viðhorf
okkar til margra hluta
tekið breytingum en þó
hefur bankakerfið komið
mest á óvart og valdið tjóni
sem vart verður metið.
Margt hefur verið rætt og ritað
um orsakir bankahrunsins en nið-
urstaða umræðunnar gæti í stuttu
máli verið eftirfarandi:
Græðgi mannskepnunnar eru lítil
takmörk sett og margir ganga ótrú-
lega langt í að nýta stöðu sína til að
skara eld að eigin köku.
Mikið vill meira og því stærri
sem fjármálafyrirtæki verða
því minni er þjónustulund við þá
smærri (útrás meginmarkmið?).
Þrátt fyrir góð áform um annað
leiðir rekstur í hlutafélagaformi
jafnan til að megineignarhald og
völd færast á fáar hendur.
Hyggin þjóð lærir af reynsl-
unni og því hlýtur eignarhald
fjármálafyrirtækja, stjórnun
þeirra og starfsvettvangur að taka
breytingum.
Rökrétt virðist að þær breytingar
feli m.a. í sé eftirfarandi:
Verulegar takmarkanir á eignar-
aðild og völdum (dreifð ábyrgð).
Hagkvæmni í rekstri og þjón-
usta við fólk og atvinnulíf í nærum-
hverfi markmið fremur en ágóði til
eigenda og starfsfólks.
Stjórnun og ákvarðanataka sem
næst viðskiptavinum.
Þau fjármálafyrirtæki sem best
uppfylla ofangreind skilyrði eru án
efa svæðisbundnir sparisjóðir, enda
virðist sem æ fleiri geri sér
grein fyrir að sparisjóðirn-
ir séu valkostur í uppbygg-
ingu bankaþjónustu til
framtíðar að uppfylltum
ákveðnum forsendum.
Eigi sparisjóðir að verða
virk fjöldahreyfing fólksins
á hverju svæði þarf laga-
rammi þeirra að tryggja að
þeir séu opnir fyrir smáum
og stórum stofnfjáreigendum sem
vilja taka þátt. Skýrt þarf einnig
að vera að stofnfjáreigendur eigi
aðeins tilkall til hæfilegrar ávöxt-
unar stofnfjár og skilgreint hámark
á atkvæðisrétti hvers stofnfjáreig-
anda. Þá þurfa markmið þeirra
um þjónustu í heimabyggð að vera
skýr jafnt í orði sem á borði. Þegar
þrengir að er jafnan bent á að þeir
sem vilja breyta (banka)heiminum
skuli byrja á sjálfum sér. Án efa eru
flestir sammála um að með lögum,
reglugerðaflóði og hvers kyns til-
skipunum megi draga úr líkum á
bankahruni á komandi árum með
ærnum kostnaði. En bankaheim-
inum má einnig breyta með því að
gera eflingu sparisjóða sem byggja
á upphaflegri hugmyndafræði
þeirra að raunhæfum valkosti fólks-
ins, ekki síst á landsbyggðinni.
Efling sparisjóðanna gæti jafn-
framt verið viðbrögð fólksins við
ógnvænlegum hraða á flutningi
starfa og valda til höfuðborgar-
svæðisins.
Höfum þó í huga að sparisjóðir
eflast ekki af sjálfu sér, til þess þarf
breiðan öflugan hóp heimamanna á
hverju svæði og stuðning löggjafar-
og framkvæmdavalds.
Höfundur er stjórnarformaður
Sparisjóðs Suður-Þingeyinga.
Er þörf fyrir sparisjóði?
GUNNAR VALUR
GÍSLASON
ARI TEITSSON
ódýr!
Ö
ll
ve
rð
e
ru
b
irt
m
eð
fy
rir
va
ra
u
m
p
re
nt
vi
llu
o
g/
eð
a
m
yn
da
br
en
gl
Eggjaba
kki,
meðalst
ór egg
kr.
pk.279
saman
í pk!
10
BAKAÐU
& SPARAÐU
!
Allra hv
eiti
kr.
pk179
v
2
kíló
Íslenskt
jólasmj
ör
kr.
pk.206 2
0%
afslátt
ur
Tilboðið gildir aðeins
laugardag og sunnudag