Menntamál - 01.08.1966, Blaðsíða 6

92
MENNTAMÁL
státað a£. Sú hugsunaraðferð, sem kennd er í stærðfræðinni,
er heillandi námsefni út af fyrir sig. Því miður leggja skólar
hérlendis litla rækt við þennan húmaniska þátt í stærð-
fræðinni. Það er heldur ekki svo ýkja langt síðan, að stærð-
fræðileg hugsun losaði sig úr viðjum náttúrunnar og varð
að skapandi tæki mannsandans. Má segja, að upphaf þeirrar
byltingar hafi orðið, þegar menn losnuðu við höfuðverk-
inn út af fimmta axiomi Euklids. Staðreyndin er sú, að
það hafa orðið mjög miklar breytingar á stærðfræðilegri
hugsun og túlkun allri á undanförnum áratugum. Þessar
breytingar áttu upptök sín í stærðfræðideildum háskóla,
og eru byrjaðar að síast niður í framhaldsskóla fyrir nokkru
og nú einnig niður í barna- og unglingaskóla víða erlendis.
Hér heima er aðstaðan nokkuð erfið, þar sem engin
kennska í æðri stærðfræði á sér stað hér. Engu að síður
hefur námsefni menntaskólanna verið breytt í nýtízkulegra
horf að nokkru leyti, og bók Guðmundar Arnlaugssonar,
„Tölur og mengi“, er spor í áttina, hvað unglingaskóla
snertir. Á yfirborðinu virðast breytingar þær, sem gerðar
hafa verið, einkennast af breyttu námsefni með nýjum
óhlutlægum hugtökum, en hér liggur meira á bak við.
Stærðfræði einkennist af innihaldi sínu, því sem hún
fjallar um, þeim aðferðum og þeirri hugsun, sem hún beitir.
Stærðfræði er óhlutlæg, hún takmarkast ekki af öðru en
því, að hægt sé að hugsa. Það virðist því nokkuð tilviljunar-
kennt, hvað stærðfræði er, þ. e. hvert innihald hennar er
á hverjum tíma. Þótt það varðveitist, sem áunnizt hefur,
þá bætist alltaf við eitthvað itýtt, og enginn getur séð fyrir
um þá þróun. Auðvitað hefur hið hagnýta gildi stærðfræð-
innar mikil áhrif á þróun hennar. Meiri áherzla er lögð á
þær greinar, sem eru hagnýtanlegar beint eða óbeint. Ný
vandamál, sem koma fram í náttúrunni, skapa oft nýja
stærðfræði. Hitt er einnig orðið algengt, að ný atriði í
hreinni stærðfræði skapi breytt viðhorf eða nýjar uppgötv-
anir í náttúrulegum fyrirbrigðum.