Menntamál - 01.08.1966, Blaðsíða 63

MENNTAMÁL
149
vera kennaranum vísbending um að örva þá til aukinna
samskipta í samtölum og viðræðum.
Æskilegast er að kennarinn geti gefið sér góðan tíma til
að fjalla um ritsmíðar nemendanna í áheyrn þeirra allra.
Les hann þá ritsmíðarnar eða kafla úr þeim upphátt eða
fær höfunda þeirra til þess, gerir athugasemdir og ber fram
spurningar. í athugasemdum sínum bendir hann fyrst og
fremst á hver sé aðalhugmynd hverrar ritsmíðar og hvernig
höfundi hafi tekizt að koma henni til skila. Auk þess vekur
hann athygli á sjálfri framsetningunni, orðavali og setn-
ingaskipan. Ber þá að lofa ekki síður en gagnrýna eftir því
sem tilefni gefast.
Með spurningum sínum og athugasemdum skyldi kenn-
arinn einkum stefna að því að glæða skilning nemenda á
fjórum meginreglum, sem liggja til grundvallar góðri máls-
notkun, jafnt í ræðu og riti. Reglur þessar mætti orða svo:
1) Vertu athugull um orðaval, notaðu aldrei óljós orð,
nema skýra þau með öðrum nákvæmari; 2) vertu einlægur,
skrifaðu eins og þér býr í brjósti; 3) vendu þig á að styðja
fullyrðingar þínar heimildum og geta þess sérstaklega, ef
um eigin skoðun þína er að ræða; 4) reyndu að sneiða hjá
tízkuorðum og stjörfum, útslitnum orðatiltækjum. Brýnt
skal fyrir nemendum að nota gætilega orð eins og aldrei,
alltaf, allir eða enginn. Ef kennari miðar spurningar sínar
og leiðbeiningar við þessi meginatriði fer ekki hjá því, að
nemendur leggi meiri hugsun, meiri vinnu í ritsmíðar
sínar.
Ritsmíðum barna ætti að safna í möppur og liafi hvert
barn eigin möppu. Áður en gengið er frá þeim þar, ætti
að hjálpa hverju barni, er þess þarf með, að gefa ritsmíð
sinni endanlegt form. Ungum nemendum og þeim eldri,
sem eru seinþroska, nýtist sérhjálp bezt. Kennari les þá
með barninu upphátt ritsmíð þess til að finna, hvort þar
sé allt sagt, er ætlað var. Ef hugsun er óskýr, hjálpar kenn-
arinn barninu að hugsa hana að nýju og setja skýrar fram.