Menntamál - 01.10.1972, Page 30

9.800 kr. mánaðarlaun, eða sem SÍS bauð stúlkum
(piltum var boðið 14.000). Ein stúlkan fór til ....
fjarðar á karlmannskaupi, því að enginn karlmaður
fékkst þangað."
Þetta er síðtir cn svo einsdæmi, fremur regla hjá
fyrirtækjum almennt, þau opinberu yfirleitt ekki
undanskilin. Farið er í kringum launajafnréttislögin
með jiví að skipa piltum og stúlkum í mismunandi
störf — eða alla vega gefa störfum þeirra mismun-
andi heiti, þótt menntun og undirbúningur sé oft
sá sami.
I umræðum við forráðamenn verzlunarfyrirtækja
unt gildi gagnfræðaprófs bárust einnig í tal mismun-
andi laun karla og kvenna. Leitaði ég eftir ástæðum
fyrir þessum mismun. Það skal endurtekið, að viðræð-
ur jtessar áttu sér stað i júlí 1967. Forráðamenn verzl-
unarfyrirtækja beritu gjarnan á, að starfsævi kvenna
væri almennt styttri en karla og jtess þegna væri síð-
ur Jriirf fyrir að tryggja starfskraft kvenna með góð-
um launum, og auk þess sóun að þjálfa kvenfólk til
ábyrgðarmikilla starfa, sem það hyrfi svo e.t.v. úr eftir
örstuttan tírna. Þeir héldu Jrví hins vegar fram að
kjör karla og kvenna yrðu Jtau sömu hjá fyrirtækjum
Jteirra Jsegar starfsaldur kvenna væri orðinn langur
og augljóst væri, að Jtær myndu ekki fljótt hætta í
starfi.
Forstöðumaður stórrar opinberrar stofnunar lagði
á Jtað áherzlu að hvarvetna væri hjá sér sömu laun
fyrir sömu vinnu og sagði hann, að stofnun sín neitaði
að setja konur í lægri launaflokk á þeim forsendum,
að starfsævi [teirra væri styttri. Hins vegar hvartaöi
hann undan þvi aö erjiit vccri að já konur til að
srekja um yfirmanns- og aðrar ábyrgðarstöður, þólt
vitað vœri að þœr vccru til þess vel hœfar. Kvaðst
hann oftar en einu sinni liafa hvatt konur til að sækja
um trúnaðarstöðu en |iær neitað. M.a. af Jteim ástæð-
urn yrðu konur gjarnan í lægri launaflokkum en
karlar.
Húsmœður.
35 af 162 stúlkum úr hópi gagnfræðinga 1963—
1966 voru húsmæður í jiilí 1967. Með húsmóður er
átt við konu, sem ásamt eiginmanni er ábyrg jyrir
heimili. Þess vegna eru hér ekki taldar með ógiftar
mæður (sem að Jjví er virtist bjuggu yfirleitt hjá for-
eklrum) eða stúlkur, sem voru trúlofaðar, en bjuggu
ekki með unnusta. Stúlkurnar voru almennt fæddar
á árunum 1946—1949 og voru jjví í júlí 1967 flestar
17-21 árs.
Allar þesar ungu húsmæður voru einnig mæður;
raunar virtist faiðing barns og stofnun heimilis tengj-
ast saman í fleslum ef ekki öllum tilfellum. Spurt
var skipulega um barnafjölda, Jjegar um húsmæður
var að ræða, og áttu allar þær liúsmæður, sem útskrif-
uðust 1965—1966 og voru Joví 17—19 ára gamlar í júlí
MENNTAMÁL
208
1967, 1 barn, en þær, sem útskrifuðust 1963—1964 og
voru í júlí 1967 19—21 árs, áttu frá 1—3 börn.
A töflu 12 sést skipting húsmæðra eftir Jjví hvort
Jiær voru í hjónabandi og eftir [)ví hvort })ær unnu
utan heimilis.
Eins og sjá má af ofanrituðu virðist mjög algengt
að heimilisstofnun komi á undan hjúskap, en nœr
eingöngu sem millistig. Verulegur skriður virðist kom-
ast á heimilisstofnun eftir 18 ára aldur, og virðist
hjúskaparstofnun vera fremur jafnt stígandi meðal
])essara árganga gagnfræðinga. Þannig voru húsmæður
16% af árganginum 1965, um 32% af árganginum
1964 og um 42% af árganginum 1963.
Ff bera á hjúskaparstöðu stúlknanna saman við
hjúskaparstöðu piltanna, sem luku gagnfræðaprófi,
er sá erfiðleiki í vegi, að spurningin um starf pilt-
anna kom ekki við hjúskaparstöðu Jteirra og ])ess
vegna veitir umrædd könnun ónóga heimild um það
atriði. Eigi að síður má í flestum tilfellum greina
hvort viðkomandi piltur var orðinn heimilisfaðir (t.
d. skipti á heimilisfangi, beinar upplýsingar o. s. frv.).
Aðeins 5 piltanna voru ótvfrætt heimilisfeður í júlí
1967, eða 2 af árganginum 1963 og 3 af árganginum
1964. Talan hefði vafalaust verið eitthvað hærri hefði
ávallt verið spurt um hjúskaparstöðu, en J)ó er ljóst
að hér er um grundvallarmun milli kynjanna að
ræða; urn lielmingur stúlknanna gekk í hjónaband
næstu 4—5 árin eftir gagnfræðapróf en aðeins mjög
lítill hluti piltanna. Þetta er rétt að hafa í huga við
ahugun á framhaldsnámi.
Hjúshapur — nám.
Eins og áður er getið kváðust aðeins tvær stúlkur
hafa hætt námi vegna hjúskaparstofnunar. Engin
stúlka var i senn i hjónabandi og við nám. Af Jtessu