Æskan - 01.10.1971, Blaðsíða 4

Iflflúáiny
óem óönci
Það var einu sinni hégómleg, lítil mús, sem hafði fengið þá hégómlegu
hugmynd, að hún skyldi verða óperusöngvari. Þessi bjánalega hugmynd hafði
hlaupið I hana eftir að hún hafði einu sinni farið inn I skolpleiðslupípu, sem
lá á akrinum, og hún hafði tekið eftir þvi, að þegar hún var inni I pípunni og
tisti, þá hljómaði þetta eins og einhver bylmingsrödd — en vitanlega var þetta
bara bergmálið i pípunni, sem gerði röddina I henni svona mikla. Upp frá
þessari stundu var hún orðin eins og einhver allt önnur mús. Hún klæddi sig
í alls konar skripabúninga, af þvi að hún vildi láta fólk taka eftir sér og sjá,
að þarna væri listamaður á ferð. Og það vantaði ekki, að fólk horfði á hana,
en það bara lét sér nægja að hrista höfuðuð og hvísla hvert að öðru: — Viltu
sjá, þarna er þessi vitiausa mús, sem heldur, að hún geti sungið.
Á hverju kvöldi fór músin inn í pipuna sína og söng. Söng hærra og hærra,
svo að það tók undir i pípunni, svo að hún gat sjálf ekki heyrt mannsins mál.
— Þetta hlýtur að heyrast út um allan heim, hugsaði hún. — Ég er áreiðanlega
mesti söngvari í heiml.
Og það var nú engin önnur en gamla hornuglan, sem heyrði þetta. Hún
hafði enn góða heyrn, og eitt kvöld, þegar hún flaug lágt uppi yfir pípunni,
hugsaði hún: — Hvaða hljóð er þetta? Þetta er eins og mús að tista. Hún
fiaug aftur að pípunni og gægðist inn í hana. Og það stóð heima: þarna sat
músin og hafði hátt. En þegar hún sá í eldrautt auga við endann á pípunni,
þagnaði hún og varð hrædd.
— Hvað ert þú að gera hér? spurði uglan.
— Ó, ég sat hérna bara... og var svolitið að raula, svaraði músin. — Finnst
þér það ekki láta vel í eyrum?
— Það lætur alltaf vel i eyrum uglunnar, þegar mús tistir, sagði uglan, —
því að það þýðir sama sem, að þá er matur á næstu grösum. Þú ert fyrsta
mús, sem ég hef hitt, sem beinlínis grenjar upp til þess að láta éta sig. Aðrar
mýs þegja, þegar ég er úti í matarleit.
Nú varð músin alvarlega hrædd. Hún skildi, hvað hún hafði hagað sér
heimskulega. Hún sat þarna kyrr alla nóttina og þorði ekki að hætta sér út úr
pípunni fyrr en daginn eftir. Sem betur fór var uglan þá flogin burt, en eftir
þessa nótt söng músin ekki nema heima í músarholunni sinni, þegar hún var
viss um, að enginn heyrði til hennar. Að vísu var sönguritin ekki eins fallegur
þar og hann hafði verið inni í pípunni, en músinni var orðið alveg sama
um það.
kostuðu óhemju fé. Svo voru sjómennirnir fullir hjátrúar, og margir
þeirra trúðu þeirri sögu, að færi eitthvert skip fram hjá Bojador-
höfða, mundu allir um borð breytast í svertingja í einu vetfangl.
Einnig voru menn mjög hræddir við að fara yfir miðjarðarlínuna.
Margir trúðu því, að þar sendi sólin frá sér sérstaka eldgeisla og
skipin mundu þrenna upp með manni og mús. Aðrir héldu, að
hafið þar væri bullsjóðandi, og að menn mundu soðna þar eins og
kjöt í kjötsúpu.
Auðvitað leit Hinrik á þessar skoðanir eins og hverja aðra
hégilju. Og loksins árið 1434 sendi hann Gil Eanes af stað
með þeim fyrirmælum, að hann sigldi fyrir Bojadorhöfða. Þetta
heppnaðist auðvitað, og Gil Eanes fann sér til undrunar, að
hafið var þar alveg eins og annars staðar — rétt eins og hafið
undan ströndum Portúgals.
Þetta vakti mönnum hugrekki. Nú hljóp mikill kraftur i menn
og þeir urðu viljugri að fara í rannsóknarferðir fyrir Hinrik. Næst
komust menn til Senegal, og þar sáu menn fallegt nes með græn-
um klettum, sem skagaði út l sjóinn. Þessi höfði fékk nafnið
Kap Verde eða Grænhöfði. Græni liturinn er einnig litur vonarinnar.
Héðan lá strandlínan til suðurs og austurs, og héldu menn nú,
að stutt væri til Aden og einnig til Indlands. Þetta kom allt heim
við gömlu landakortin hans Pomponiusar gamia Melas.
En þegar vonir allra djarfra sæfara voru svona bjartar, Þ
andaðist Hinrik sæfari. Hann lézt 13. nóvember 1460. Fordæ1711
Hinriks og dugnaður lýsti sem viti i hugum allra sæ'fara, og hann
grundvallaði sjóveldi Portúgala. Nú gátu menn óhindrað sig
með öllum ströndum Afríku, og sæfararnir kynntust hinum auðugu
löndum, svo sem Guineu, og verzlun og viðskipti jukust og niarg
földuðust.
En því miður varð þetta ekki allt til góðs. Hvítir menn fóru
að
að
að
veiða svertingjana og selja þá í þrældóm. Hinrik hélt fyrst,
ekki væri svo slæmt að draga negrana heim til Portúgals, Þvl
þar yrðu þeir kristnaðir. Hann fór vel með sina þræla, en P
gerðu ekki allir. Eftir dauða Hinriks var haldið áfram að sigln 0
kanna ný lönd, og forvitni manna varð aldrei södd. ,
Árið 1486 sigldi Bartholomeo Diaz nokkrum smáskipum r
Portúgal, og honum heppnaðist að sigla fyrir suðurodda Atr ’
þrátt íyrir vond veður og mikla erfiðleika. Leiðangursmenn g
höíðanum nafn, og hann heitir enn Góðrarvonarhöfði. Þetta n
þótti Bartholomeo fagurt og okkur þykir það líka. Svo liðu e ^
nema nokkur ár, þar til sjóleiðin til Indlands var fundin, og P
með var miklum áfanga náð í siglingasögu mannkyns.
ÞorvarSur Magnússon.