Félagsrit - 01.01.1915, Blaðsíða 22

22
Ef við höfum sjávarafla að selja, þá eigum við ekki að
fá hann í hendur kaupmönnum hér, í Noregi eða Dan-
mörku o. s. frv., fyrir það verð, er þeir vilja „gefa“,
og láta þá svo hafa atvinnu við að flytja hann til Spán-
ar; Italíu eða annað, og selja þar þeim er kaupa hann
til neyzlu, heldur eigum við að selja hann sjálfir Spán-
verjum eða öðrum, og kappkosta að verka hann svo,
að hann seljist hæzta verði sem slík vara getur gengið
þar. Á sama hátt aðrar vörnr, sem hér eru framleidd-
ar t. d. smjör, ull, kjöt, dún o. s. frv. Þær eigum við
að selja í því landi, sem þær þarf að kaupa og nota,
og hafa þær í því ástandi, að betri vörur samskonar sé
ekki unt fyrir þá að fá, sem nota þurfa, og við þess
vegna fáum fyrir þær hæzta verð sem kostur er. Jafn-
framt eigum við að kaupa sjálfir beint frá þeim lönd-
um, þar sem vörurnar eru framleiddar, eða frá fram-
leiðendum sjálfum, þær vörur er við þurfum að kaupa,
og annast flutningana sjálfir, nema þeir færi okkur sín-
ar vörur og sæki til okkar. En það getur orðið á
víxl, sé samskonar viðskiftafélagsskapur til í báðum
löndunum; flutningurinn eykur atvinnu fyrir það félagið,
sem hann annast, en flutningatækin eru í raun og veru
aðeins framleiðsluverkfæri. Þau mega ekki vera milli-
liðir, er gleipi að óeðlilega miklu leyti arðinn af fram-
leiðslunni. Flutningsgjaldið má ekki vera hærra en það
í raun og veru kostar, að flytja vörurnar. Flutninga-
tækin þurfa því, svo fljótt sem unt er, að verða eign
samvinnufélaganna. Annars geta þau orðið féflett á
flutningunum. — Flest núverandi llutningatækjafélög eru
„kaupmenn“. En fyr er bati en albati, og þó ekki sé
alt fengið í byrjun, má ekki setja það fyrir sig. Sé
ferðin ekki byrjuð, næst aldrei takmarkið.