Eimreiðin


Eimreiðin - 01.07.1930, Blaðsíða 23

Eimreiðin - 01.07.1930, Blaðsíða 23
eimreiðin ÞYZK SKÁLD 231 fil að lifa jarðnesku lífi, veruleikinn verður þeim of napur og kaldur. Buddenbrooks er fremur öllum öðrum sögum eftir Thomas Mann vaxin upp eins og vallarblóm, sprottin eðlilega, ósjálf- fátt í sál skáldsins. Vfir höfuð sýnir hún upplausn borgara- iegrar hamingju, borgaramenningar, við það, að hneigð fyrir skáldskap og list ryður sér þar til rúms. I þeim sögum Manns, sem meir eru hugsaðar, bygðar upp, koma andstæð- urnar: borgaramenning — listir, borgari — listamaður, enn skýrar í ljós. Því lengra sem á líður því meira fanga þær hug hans. Þær endurspeglast í öllum sögum hans. Borgarinn er ímynd heilbrigði og lífs, listamaðurinn, skáldið, ímynd sjúkdóms og dauða. í síðustu sögu sinni, Der Zauberberg, virðist hann hafa ætlað að láta höfuðpersónuna vaxa og þroskast handan við heilbrigði og sjúkdóm. En sú saga sýnir ekki sízt baráttuna, sem þessar andstæður heyja í sál skáldsins. Sú spurning hlýtur að vakna, hvort Thomas Mann sé í Buddenbrooks að réttlæta þá borgaramenningu, sem t. d. Nietzsche réðist á. Spurningunni er vandsvarað. Fritz Strich (Dichtung und Zivilisation) heldur því fram, að svo sé. Thomas Mann réttlæti í sögum sínum zivilisationina, réttlæti hana og samtíma sinn gagnvart Spengler, með því að sýna, að úr hennar jarðvegi geti snildarverk sprottið. En þess er að gæta, að orðið »borgaramenning< er mjög viðsjált og teygjanlegt. Nietzsche réðist í raun og veru á hina holu, ytri menningu. En hinir sönnu borgarar í sögum Manns eru kjarnmiklir og dugandi menn, fjarri því að vera zivilisationar-menn (í slæmri merkingu). í Buddenbrooks eru það hinir »gömlu, góðu« horgarar, sem Thomas Mann sér farast í »andans brimróti« uútímans. Og Thomas Mann hefur skilið Tolstoj, Dostojevski, °9 Nietzsche svo, að þeir hafi allir varið lífið gegn andanum. °9 frá Nietzsche segist hann hafa hugmyndina líf. Og hann hefur séð, að þegar Nietzsche réðist sem harðast á borgara- nienninguna, var hann að berjast við sjálfan sig, krossfesta borgarann í sjálfum sér. En því verður samt með engu móti haggað, að Nietzsche og Thomas Mann skilja hvor sitt undir hugtakinu líf. Hjá Nietzsche fellur það saman við skáldskap
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.