Tímarit lögfræðinga - 01.09.1952, Blaðsíða 38

158
Tímarit lögfrceSinga
of mælt í túlkun á dómi í meiðyrðamáli milli X og Y. Hér-
lendir dómstólar féllust á það, en hæstiréttur Danmerkur,
sem hafði þá æðsta dómsvald í íslenzkum málum, komst
að algerlega andstæðri niðurstöðu, og jafnvel málfræð-
ingar deildu um skilning á alþekktu íslenzku orði.1) Það
er yfirleitt ekki spurt um það, hvort varnaraðili hafi vitað
með sjálfum sér, að orð hans eða athafnir væru ærumeið-
andi eða ekki. Staðhæfing hans um bona fides að þessu
leyti eða um það, að hann hafi ekki ætlað að ærumeiða
aðilja, er ekki tekin til greina, nema þá ef alveg sérstaklega
stendur svo á, að háttsemi varnaraðilja verði talin honum
til gáleysis, t. d. um orð vegna skiljanlegrar vankunnáttu
í tungunni. Og þessa meðferð á ærumeiðingarfyrirmælum
hegningarlaganna verður að telja samkvæma eðli málsins,
með því að annars væri höggvið of mikið skarð í vernd
þá, sem löggjafinn hefur ætlað æru manna. Staðhæfing
um bona fides eða gáleysi á þessu sviði er venjulega aðeins
fyrirsláttur til þess að firrast lögmæt viðurlög, og verður
því almennt ekki tekin til greina.
V.
1 málum vegna ærumeiðinga má, enda þótt æra manna
njóti víðtækrar verndar, koma að ýmiskonar vörnum, auk
varna varðandi aðild og sakhæfi varnaraðilja. Einatt er
til þeirrar varnar tekið, að orð þau eða athafnir, sem varn-
araðilja er gefin sök á, séu eðli sínu samkvæmt allskostar
ósaknæmar. Slík vörn var uppi höfð í málum þeim, sem í
Dómasafni VII. 126 og 129 greinir og áður var vísað til.
Ef dómur fellst alveg á staðhæfingar varnaraðilja um
þetta, þá hlýtur hann að sýkna af refsikröfu.2) Svo má
vera, að dómari fallist á það, að sumar athafnir eða sum
orðin séu ósaknæm, þó að sum teljist refsiverð, og er þá
ljóst, að refsing verður þá einungis dæmd fyrir in síðar-
nefndu, enda má vera, að varnaraðili telji einungis nokkur
orðanna eða athafnanna ósaknæm af áðurnefndri ástæðu,
1) Sjá Dómasafn VII. 60, 126, 499.
2) T. d. Dómasafn III. 215, IV. 72, 125, 186, V. 120, VII. 126, 129.