Tímarit lögfræðinga - 01.06.1968, Page 25

lýsing Sameinuðu þjóðanna samþykkt í París árið 1948
og er Mannréttindayfirlýsingin þvi nú tuttugu ára gömul.
Er mér tjáð, að yfirlýsing þessi, sem Island greiddi at-
kvæði með á sinum tíma, hafi aldrei verið birt opinber-
lega hér á landi. Hinsvegar birtist yfirlýsingin í Andvara
árið 1951 og var hún síðan, að tilhlutun ríkisstjórnar-
innar gefin út sérprentuð sama ár og mun nú vera í fárra
manna höndum. Það má því segja, að tími sé til þess
kominn, að rifjað sé upp, hvaða réttindi það eru, sem
yfirlýsingin á að tryggja almenningi.
Það kann þó að vera, að áhugi almennings hér á landi
sé ekki eins mikill fyrir mannréttindum almennt, eins og'
sumstaðar annarsstaðar, einfaldlega vegna þess, að hér
á landi hafa menn um langan aldur búið við hin hefð-
bundnu pólitísku réttindi og mannhelgi, sem okkur eru
tryggð með stjórnarskrá okkar og okkur kann nú að
finnast svo sjálfsögð, að alger óþarfi sé, að hafa þar af
nokkrar áhvggjur. Rétt er þó að hafa það í huga, að
þessi, að okkar dómi sjálfsögðu réttindi, eru þó árangur
af langri og erfiðri baráttu, sem flestir munu þekkja og
ekki er ástæða til að fara nánar út í hér. Hinsvegar er rétt
og nauðsynlegt, að vera vel á verði gegn öllum hugsan-
legum skerðingum á þessum mikilvægu réttindum. Einnig
er rétt að gera sér það ljóst, að hugmyndir manna um
mannréttindi breytast með tíma og þjóðfélagsþróun. Því
er það, að þau mannréttindi, sem um er rætt í Mannrétt-
indayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna eru hvergi nærri öll
tryggð okkur með beinum ákvæðum islenzkra laga, enda
þótt íslenzka ríkinu beri siðferðileg skylda til að hafa
þau í heiðri, sem eitt þeirra ríkja, er hana samþykktu.
Það virðist því ekki úr vegi hér, að rekja nokkuð helztu
ákvæði Mannréttindavfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna.
1. gr. yfirlýsingarinnar hefur sérstöðu að því leyti, að
þar er ekki sett fram nein regla, sem segir fvrir um rétt-
indi eða skyldur. Þar er því aðeins lýst yfir, að hver mað-
ur sé borinn frjáls og jafn öðrum að virðingu og rétt-
Tímarit lögfræðinga
85