Tímarit lögfræðinga - 01.12.1978, Blaðsíða 32

Eftir nær tveggja áratuga nábýli og þjónustu við hina stjórnmála-
legu forystu ríkisins á hverjum tíma, hef ég tilhneigingu til að skoða
lög og lagasetningu frá nokkuð öðru sjónarhorni.
Meginreglur af því tagi, sem ég ræddi hér fyrr, verða sjaldnast
settar með neinum rökbundnum hætti, heldur verður að koma til ein-
hvers konar gildismat eða hagsmunamat, sem eðlilegt er að skýrgreina
sem stj órnmálalegt mat. Þetta má orða ótuktarlega á þann veg, að þar
sem rökréttar skynsemisniðurstöður þrýtur, taki stjórnmálin við og
leggi til mat, reist á tilfinningum og almennum lífsviðhorfum. 1 sam-
ræmi við þetta skýrgreini ég lög sem skráningu stjórnmálalegra á-
kvarðana, — niðurstöðu byggða á stjórnmálalegu mati, — stefnu-
ákvarðana, sem hinn stjórnskipulegi handhafi stjórnmálavalds í þjóð-
félaginu á hverjum tíma hefur tekið.
Skoðun fjölmargra laga verður af þessum sökum fyrir mér ófrjó,
nema hún fari fram í samhengi við eða með heildarsýn yfir þjóðfélags-
legt umhverfi og stjórnmálalegan bakgrunn þessai’a stefnuákvarðana.
Menn geta ekki látið sér nægj a að skoða, hvernig hlutirnir eiga að vera
að lögum, heldur verða þeir að þekkja, hvernig þeir eru í raun. Það
skýrir kannski hvað ég á við að taka dæmi af alls óskyldu sviði og
hugsa sér, hvað það væri hlálegt eða grátbroslegt eftir atvikum, ef
einhver skrifaði grein um áfengislöggjöfina, byggða á gildandi lög-
um og dómapraxís. Það vantaði æðimikið í þá mynd, þar sem eru öll
Jón Sigurðsson lauk lagaprófi 1958. Hann starf-
aði í atvinnumálaráðuneytinu og síðar fjármála-
ráðuneytinu 1958—1977, lengst sem ráðuneyt-
isstjóri í fjármálaráðuneytinu 1967—77. Á árun-
um 1974—6 var hann þó í Washington sem full-
trúi Norðurlanda í stjórn Alþjóðabankans. Frá
1977 hefur Jón verið framkvæmdastjóri íslenska
járnblendifélagsins h.f. — Grein sú, sem hér
birtist, er hluti erindis, sem flutt var á málþing-
inu um vinnulöggjöf og verkföll 30. sept. 1978.
í inngangi benti Jón á, að efnið, sem hann fjall-
ar um, væri á mörkum laga og réttar. Væri
ekki nóg að ræða það lögfræðilega, heldur
þyrfti að hyggja að ýmsum grundvallaratriðum
sem orðið gætu grundvöllur að þróun löggjafar
á þessu sviði. Væri erindið því jöfnum höndum
lögfræðilegt og stjórnmálalegt framlag til umræðu um efnið frá sjónarhóli lög-
fræðings, sem fengist hefur við opinbera stjórnsýslu og framkvæmd laga. Að
þessum inngangi frátöldum er erindið birt, eins og það var flutt.
202