Ægir - 01.03.1998, Page 5

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
Bjarni Kr. Grímsson, fiskimálastjóri:
r
Islensk fiskvinnsla
)
þessu blaði er sérstaklega
fjallað um fiskvinnslu á
íslandi. Fiskvinnsla hefur
skipað sérstakan sess í
hugum okkar og tengist
miklum umsvifum við hafnir og
sögum um svaðilfarir og verbúðarlíf.
Einnig tengist hún þeirri alkunnu
staðreynd að 75 til 80% af öllum
okkar vöruútflutningi séu
sjávarafurðir. í þróun byggðar á íslandi
á þessari öld skiptir fiskvinnslan,
aðferðir og tækni sú sem notuð er við
hana öllu máli.
í dag er fiskvinnsla á íslandi
háþróuð grein matvælavinnslu og
hvort sem vinnslustöðin er stór eða
smá þá verður hún að uppfylla
ákveðnar kröfur. Bæði kröfur vegna
útflutnings héðan og þar með
innflutning til annarra landa, svo og
eðlilegar heilbrigðiskröfur vegna þess
sem framleitt er til sölu hér á landi.
Húsnæði fiskvinnslunnar og allt
umhverfi hefur tekið miklum
breytingum á síðustu áratugum og
ekki síst nú allra síðustu árin.
Hugtökin „að vinna bara í fiski" eða
„að vera í slorinu" eiga ekki lengur
við. Þú getur ekki bara labbað inn í
næsta frystihús til að skoða eða horft á
fisk flattan á fjóshaugnum, eins og
dæmi voru um á fyrri tímum. í dag
em húsin þrifin hátt og lágt oft á dag
og starfsfólk verður að uppfylla
ákveðnar kröfur um heilbrigði og
verður að klæðast viðeigandi
vinnufatnaði til að geta unnið við
fiskinn. Og aðgangur er takmarkaður
að vinnusvæðinu, þannig er þróun til
tæknivæðingar og betri nýtingar
fjárfestingar og mannafla í greininni.
Ekki er langt í að mun meiri
menntunar verður krafist af öllu
starfsfólki sem vinnur í
fiskvinnslu heldur en nú er
gert. Starfsheitið sérhæfður
fiskvinnslumaður er til og ekki
líður á löngu þar til
fiskiðnaðarmaður verður
starfsheiti sem eðlilegt er að
taka upp á sama hátt og t.d.
kjötiðnaðarmaður eða
mjólkurfræðingur.
Matvælafræði hefur verið
kennd sem sérstök grein innan
háskóla og hafa þeir sem
þaðan hafa útskrifast aðallega
farið í rannsóknastofnanir eða
kennslu. Það er full þörf fyrir
þessa aðila úti í vinnslustöðvunum og
þangað verðum við að beina þeim.
Fiskvinnslan fer fram annars vegar
um borð í fiskiskipum og hins vegar á
landi. Það að vinna fisk úti á sjó er
ekki nýtt fyrirbæri heldur var slíkt
stundað á árum áður. Til dæmis var
fiskað í salt á skútum og síðar á
togurum og öðrum fiskiskipum. Það er
hins vegar verulegt áhyggjuefni að
landvinnslan eins og nú er háttað
berst í bökkum. Mikið tap hefur verið
á rekstri fiskvinnslu í landi á síðari
árum, en öll þróun vinnslunnar kostar
verulega peninga og til að sú þróun
hafi eðlilegan framgang þarf vinnslan
að hafa svigrúm í rekstri til þess. Það
sama gildir ef á að halda vel
menntuðu starfsfólki í greininni. Þá
þarf að greiða mannsæmandi laun.
Það er því nauðsynlegt að skoða í
heild þá stefnu sem stjórnvöld hafa í
nýtingu þeirrar lifandi auðlindar sem
er í hafinu í kringum ísland. Þannig
að sem mest hagkvæmni náist og
tekið sé tillit til sjónarmiða
markaðsins um að lifandi
náttúruauðlindir séu nýttar á
sjálfbæran og því vistvænan hátt. Sé
slíkt gert tel ég landvinnsluna hafa
mikla möguleika til vaxtar í
framtíðinni.
ÆGÍU 5