Alþýðumaðurinn - 04.07.1968, Blaðsíða 2

Hef lært að vera þakklátur fyrir
það sem mér liefur lilotnast
- segir Guðmtmdur Halldórsson á Kvíslarhóli á Tjöniesi
ÞAÐ VAR í fyrravor að ég uncUrritaður, ósamt þeim Braga Sigur-
jónssyni, Guðmundi Hákonarsyrii og Gunnari Steindórssyni,
renndum rétt sem snöggvast í hlaðið á Kvíslarhóii á Tjörnesi. Fjór-
ir kratar er voru að koma úr ferðalagi frá Þórshöfn og Raufarhöfn.
Það verður að viðurkennast rjð ég var dauðþreyttur maður, því að’
slæmt færi hafði gert förina stranga og erfiða. En ég varð nú að
játa það að taka í sterklega liönd bóndans á Kvíslarlióli, var ósköp
gott þreytfum rnanni. Hress og karlmannlegur gerði liann hlé á
önnum sínum í fjárhúsum til að spjalla við okkur ferðalangana.
Ég falaði viðtal við Guðmund, er hann tók vel. Rúmt ár er liðið
síðan, en Guðmundur er sanit eigi gleyminn. Sl. þriðjr-.lag vatt
liann sér inn til mín og sagðist vera reiðubúinn. Við vorum að
vísu báðir í hörkuönnum og því er viðtalið eigi eins vel úr garði
gert og ef tóm hefði gefizt til betra.
Ég læt fyrstu spurninguna
flakka.
Hvernig finnst þér útlit vera,
t. d. í sambandi við búskap?
Hvað búskap viðvíkur tel ég
horfur mjög ísyggilegar. Það
skal að vísu fram tekið að ég
lifi ekki á landbúnaði nema að
mjög litlu leyti. Hins
ég það í kringum mig að atstaða
bænda er mjög slæm. Kemur
þar fyrst til óvenju slæmt
ferði, svo sem kal í túnum og
mikill tilkostnaður við fóðrun
búpenings. Auk þess tel ég
þjóðfélagið vanmeti störf bænda
stéttarinnar og þýðingu sveit-
anna bæði í efnahagslegu og
menningarlegu tilliti.
Munt þú álíta að sökum þessa
ástands muni bændur hyggja á
flótta úr sveitum?
Ekki á Tjörnesi þar sem ég
þekki bezt til. Hvorttveggja er
að Tjörnesingar eru að öðrum
þræði sjómenn og hins vegar að
. atvinnuhorfur í þéttbýlinu virð
• ast ekki vera glæsilegar, sem
stendur.
Finnst þér skilningur stjórn-
valda á menningarlcgu mikil-
vægi sveitalífs of lítill?
Því miður verð ég að viður-
kenna það að mér finnst að at-
vinnuleg og menningarleg arf-
leifð þjóðarinnar hafi verið van
■ rækt, sérstaklega sl. umbrotaár,
má í því sambandi benda á að
víða hefur byggð eyðzt eða dreg
izt saman, þar sem aðstaða til
lífsframfæris hefur verið sæmi-
■leg og jafnvel ágæt. Má í því
sambandi nefna það sveitarfé-
lag, sem hefur haft með hæstu
meðaltekjum á hvern vinnandi,
þegar litið er á landið í heild, er
nú komið í eyði að fullu. Á ég
þar við Flatey á Skjálfanda,
skal þó ekki vanmetin hin
myndarlega hafnai-gerð, sem
þar hefir ótt sér stað og er nú
nýlokið. En hafnargerðin kom
bara of seint.
Hvaða aðra atvinnu stundar
þú en landbúnað?
Ég hefi um alllangt skeið feng
izt við verkun og sölu á gró-
sleppuhrognum. Einnig á ég. nú
11 lesta þilfarsbát og opin vél-
bát, sem ég held til róðra.
Hvernig er þá afkoman af
þessari atvinnugrein?
Mjög misjöfn frá ári til árs
hvað hrognunum viðvíkur, er
það einu sinni svo að útflutn-
ingsverðið er mjög hlaupandi,
og fer það mjög eftir framboði
svo og ástæðum, sem við fáum
ekki ráðið við. Útgerðin gengur
mjög erfiðlega, sérstaklega
vegha hins mikla verðfalls á
Guðmundur llalldórsson.
höfuðútflutningsafurðum okkar,
svo pg vegna hinnar erfiðu
veðráttu..
Hvnð finnst þér Guðmundur,
cigum við að flýja okkar gömlu
atvinnuvegi og gerast verk-
smiðjufólk?
Ég er út af fyrir sig ekki and-
vígur verksmiðjuiðnaði, þar
sem hann fellur inn í okkar þjóð
félagsform t. d. þar sem litlar
verksmiðjur styddu að byggð
sem fyrir væri, án þess að trufla
okkar gömlu og góðu atvinnu-
vegi. Hins vegar teldi ég óhyggi
legt að reisa stór iðjuver sem
byggðust á verulegum eða mikl
um fólksflutningum milli lands-
hluta. Ég trúi ekki öðru en að
miklu fleira fólk gæti haft fram
færi sitt á landbúnaði og sjávar
útvegi svo og hlunnindum, en
nú er. Ég leyfi mér í þessu sam
bandi að vitna í orð hr. alþingis
manns Bjartmars Guðmunds-
sonar, sem sagði að ekki væri
ástæða til að kvarta þótt nokkr-
ar smjörskökur gengu af í góð-
æri.
En hver var nú ástæðan fyrir
þvi að þú fluttir frá Húsavík út
á Tjörnes?
Þegar það skeði hafði okkur
hjónunum oi'ðið fjögurra barna
auðið. Það var ásetningur okk-
ar að leitast við, að veita þeim
eins heilbrigt uppeldi og okkur
væri fært. Við vorum sammála
um að uppeldi barna, þar sem
þau eiga kost að umgangast dýr
og ósnortna náttúru væri þeim
heilbrigðara en gatan.
Ertu þá ánægður að hafa
tekið þessa ákvörðun, eða sérðu
eftir því?
Nei, síður en svo að ég sjái
eftir því, þegar á heildina er lit-
ið er ég ánægður með það sem
mér hefur hlotnazt.
Hér lýkur þessu hraða sam-
tali okkar Guðmundar. Ég
þakka honum innlitið til AM og
óska honum og fjölskyldu hans
velfarnaðar og bið svo að heilsa
á Tjörnes. s. j.
Páll A. Pálsson Ijósmyndari tók þessa skemmtilegu mynd.
6. landsmót SÍL
DAGANA 29.—30. júní sl. var
6. landsmót SÍL haldið á Siglu-
firði, og sóttu mótið 11 lúðra-
sveitir. Flestar lúðrasveitirnai'
komu til Siglufjarðar á föstu-
dagskvöld.
Á laugardagsmor-gun var hald
in samæfing allra sveitanna í
hinni stóru mjölskemmu S. R.
og hefur samæfing aldrei verið
haldin áður í svo stóru húsi.
KI. 14 setti formaður SÍL,
Bræðslusílc! Iiækkar um 7 aura
Ríkisstjórnm heitir fyrirgreiðslu.
VERÐLAGSRÁÐ sjávarút-
vegsins sendi frá sér svo-
hljóðandi fréttatilkynningu síð-
degis í gær:
„Yfirnefnd Verðlagsráðs sjáv
arútvegsins ákvað á fundi sín-
um í morgun, að lágmarksverð
á síld til bræðslu veiddri norðan
lands og austan á tímabilinu 1.
júní til 15. okt. 1968 skuli vera
kr. 1.28 á kíló. Er það 7 aurum
hærra verð en á sama tímabili
1967, þegar verðið var kr. 1.21.
Almennt samkomulag var í
nefndinni um þessa verðákvörð
un. í nefndinni áttu sæti, Guð-
mundur Jörundsson og Jén Sig
urðsson, fulltr. síklarseljenda,
Sigurður Jónsson og Valgarð J.
Ólafsson, fulltr. síldarkaupenda,
auk oddamanns, Jónasar H.
Haralz, forstjóra Efna'hagsstofn
unarinnar.
Verðlagsráð hefur enníremur
ákveðið að heimilt skuli að
greiða kr. 0.22 lægra fyrir hvert
kíló sildar, sem tekin er úr veiði
skipi í fiutningaskip utan
hafna.“
Yfirlýsing ríkisstjórnarinnar.
í fréttaauka í ríkisútvarpinu
ígærkvöldi skýrði Eggert G. Þor
steinsson sjávarútvegsmálai'áð-
herra frá ákvörðuninni á verði
bræðslusíldai'. Þar segir hann
m. a.:
„Vegna áframhaldandi verð-
falls afurðanna og aukins fram-
leiðslukostnaðar innanlands,
sem að nokkru stafar af gengis-
breytingunni, og að nokkru af
launahækkunum á sl. vetri, eru
ekki horfur á því að afkoma síld
veiða og síldarbræðslu verði
öllu betri á þessu ári en hún
var á sl. ári, nema annað tveggja
komi til veruleg hækkun afurða
verðs eða mikill síldarafli á til-
tölulega nálægum miðum. Þessa
áhættu hafa hvorki útvegsmenn
né síldarverksmiðjur talið sér
fært að taka, ekki sizt með
reynslu sl. árs í huga, án þess
að til komi loforð um aðstoð í
einhverri mynd af hálfu ríkis-
valdsins, ef illa færi. Af þessum
sökum hefur ríkisstjórnin í sam
bandi við ákvörðun verðs á
bræðslusíld lýst því yfir, að hún
muni á næsta hausti beita sér
fyrir þeim aðgerðum, sem nauð
synlegar kunna að reynast til
þess að auðvelda síldveiðibátum
að standa í skilum með greiðsiu
vaxta og afborgana af stofnlán-
um með öðrum hætti en nýjum
lánum eða frestun afborgana. Á
hliðstæðan hátt hefur ríkis-
stjórnin lýst því yfir, að hún
muni á næsta hausti beita sér
fyrir þeim aðgerðum, sem nauð
synlegar kunna að reynast til
þess að auðvelda síldarverk-
smiðjum er að nokkru marki
vinna síld veidda norðanlands
og austan á þessu ári, að standa
í skilum með greiðslu á vaxta
og afborgana af stofnlánum".
Þá skýrði ráðherrann einnig
frá því að verðákvörðunin væri
miðuð við það verð á síldarlýsi
sem var í lok maímánaðar, en,
síðan hefur verðið lækkað nckk
uð. Hefur ríkisstjórnin ákveðið
að leggia til við Alþingi að síid-
ariðnaðnum verði bættur sá mis
munur, en hann mun nema um
39 milljónum króna.
Stígur Herlufsen, landsmótið
við barnaskólann en strax á eft-
ir ték kynnir mótsins, Júlíus
Júlíusson, við stjórn í stað Jóns
Múia Árnasonar, sem af óvið-
ráðanlegum ástæðum gat ekki
komið eins og ráðgert hafði ver
ið. Lúðrasveit Siglufjarðar lék
þá eitt lag: í þriðja veldi, eftir
stjórnandann, Geirharð Schmidt
Valtýsson.
Þá hófst leikur lúðrasveitanna
og léku þær í þessari röð: Lúðra
sveit Akureyrar, stjórnandi Jan
Kisa, Lúðrasveit Vestmanna-
eyja, stjórnandi Martin Hunger,
Lúðrasveit verkalýðsins, Rvík,
stjórnandi Ólafur Kristjánsson,
Lúðrasveit Hafnarfjarðar, stjórn
andi Hans Ploder Franzson,
Lúðrasveitin Svanur, Rvík,
stjórandi Jón Sigurðsson, Lúðra
sveit Sandgerðis og Liiðrasveit
Keflavíkur, sem léku saman,
stjórnandi Lárus Sveinsson,
Lúðrasveit Húsavíkur, stjórn-
andi Revnir Jónasson, Lúðra-
sveit Selfoss, stjórnandi Ásgeir
Sigurðsson, Lúðrasveit Nes-
kaupstaðai', stjórnandi Haraldur
Guðmundsson, og að lokum
léku allar lúðrasveitirnar sam-
an nokkur lcg undir stjórn Geir
harðs Schmidt Valtýssonar, Jan
Kisa, Jóns Sigurðssonar og
Karls Ó. Runólfssonar.
Alls munu um 290 menn hafa
skipað þessa Lúðrasveit íslands
1968.
Um kvöldið voru allir lúðra-
sveitarmenn og fylgdarlið þeirra
í boði Lúðrasveitar Siglufjarðar
á músikskemmtun, sem lúðra-
sveitin hélt í Nýja bíói.
Skemmtun þessi heppnaðist
mjög vel.
Aðalfundur SÍL var haldinn á
sunnud. í sam'bandsstjórn voru
kosnir: form. Reynir Guðnason,
(Framhald á blaðsíðu 7)