Skutull - 24.12.1960, Blaðsíða 11

SKUTULL
11
Billy Rose:
^íðustu HemenduiHÍl
1 þeim hluta Austur-Evrópu,
sem Ferenc Hrdlyka, kennari, átti
heima í, var litið upp til hans sem
eins snjallasta uppeldisfræðings
síns tíma.
Þegar S.S.-menn Hitlers ruddust
inn í föðurland hans árið 1941
fluttu þeir hann í fangabúðir og
fanganúmer var brennimerkt á
handlegg hans. Hugsjúkir vinir
hans og starfsbræður í Ameríku
og Evrópu óttuðust, að þeir mundu
aldrei fá að sjá hann framar.
En Hrdlyka var bjargað, her-
sveitir Bandamanna fundu hann,
er þær árið 1945 náðu Dachau-
fangabúðunum á sitt vald. Þegar
fréttin barst til amerískra vina
hans heppnaðist þeim að fá því
áorkað, að hann fengi að flytjast
til Bandaríkjanna.
Fáum mánuðum eftir frelsunina
úr fangabúðum nazistanna stóð
þessi aldni skólamaður á þilfari
eins hinna stóru Atlantshafsskipa
og sá skýjakljúfa New York- borg-
ar nálgast.
Allir gömlu vinirnir hans og
kunningjarnir frá árunum fyrir
styrjöldina stóðu á hafnarbakkan-
um til þess að bjóða hann vilkom-
inn, meðal þeirra var öldruð syst-
ir hans, en á friðsælu heimili henn-
ar átti hann að dveljast það sem
hann ætti eftir ólifað.
Djúpt snortinn þakkaði Hrdlyka
á ágætri ensku fyrir þessar inni-
legu móttökur, síðan ók hann
ásamt með systur sinni til nýja
heimkynnisins, er var í einu af út-
hverfum New York.
Daginn eftir fékk Hrdlyka sér
hressingargöngu til skemmtigarðs,
sem var þar í grenndinni. Hópur
ungra drengja fór þá að hrópa á
eftir honum, er þeir sáu útlend-
ingslegan klæðaburð hans og hvíta
skeggið.
„Sjáið hann, Pólverjann," hróp-
aði einn strákanna. „Hvað ert þú
að flækjast hérna í garðinum okk-
ar, bjánalegi Pólverjinn þinn?“
Gamli maðurinn brosti til
drengjanna, síðan settist hann á
bekk, tók útskorna reykjapípu upp
úr vasa sínum og kveikti í henni.
Er hann hafði setið þarna stundar-
kom og virt fyrir sér leiki barn-
anna, reis hann á fætur og gekk
hægum skrefum út úr garðinum.
Börnin fylgdu honum strax eftir
og gerðu gys að sérkennilegu höf-
uðfati hans og óstyrku göngulagi.
Þegar gamli kennarinn birtist
daginn eftir í skemmtigarðinum
brosti hann til barnanna eins og
ekkert hefði í skorizt. Þau hróp-
uðu ókvæðisorð á eftir honum eins
og áður, en þau áttu bágt með iað
skilja það, hvers vegna gamli mað-
urinn hélt áfram að brosa til
þeirra.
Og þannig leið einn dagurinn af
öðrum. En fljótlega hættu börnin
að hrópa á eftir þessum merkilega
útlendingi, sem aðeins brosti vin-
gjiarnlega til þeirra, og þessu lauk
þannig, að þau byrjuðu að brosa
feimnislega til hans.
Einn daginn kom gamli maður-
inn ekki í garðinn. Margir dagar
liðu án þess að hann kæmi, og
bömin fóru að spyrjast fyrir um
hann í hverfinu.
Loksins fengu þau vitneskju um,
hvar hann bjó, og hringdu þar
dyrabjöllunni.
Systir hans kom til dyra. Hún
var í sorgarklæðum. „Bróðir minn
lézt fyrir tveim dögum,“ sagði hún
börnunum.
„Við sáum hann ætíð í skemmti-
garðinum", sagði einn drengjanna.
„í fyrstunni gerðum við grín að
honum.“
„Af hverju hélduð þið því ekki
áfram?“ spurði systir hans.
„Það veit ég ekki,“ svaraði
drengurinn. „Okkur var farið að
þykja vænt um hann.“
Gamla konan brosti með sjálfri
sér þegar hún lokaði dyrunum.
Hún vissi, að bróðir hennar
hafði kennt þessum börnum dá-
lítið, sem þau mundu aldrei
gleyma. Og ef til vill fór bezt á
því, að þau fengju ekki að vita, að
sá lærdómur var örugglega sprott-
inn af hreinni tilviljun.
Því síðan böðlar nazistanna mis-
þyrmdu Ferenc Hrdlyka hafði
hann verið algjörlega heyrnarlaus.
HátiOagnOsþj ónnstur
Isaf jörður:
Aðafangadagskvöld kl. 8.
Jóladagur* kl. 1,30.
Jóladagur kl. 2,30 Sjúkrahúsið.
Annan jólad. kl. 11 Elliheimilið.
Gamlárskvöld kl. 8.
Hnífsdalur:
Aðfangadagskvöld kl. 6.
Jóladagur kl. 4.
Gamlárskvöld kl. 6.
Suðavík:
Annan jóladag kl. 2.
Ögur:
Nýársdagur kl. 2.
* Munið breyttan messutíma á
jóladag í ísafjarðarkirkju.
Islenzk
baðstofa.
Hjálpræðisherinn, Isafirði
Jóla- og nýársdagskrá 1960—’61.
Sunnudaginn 18. des. kl. 8,30:
Samkoma. Fyrstu tónar jólanna
sungnir. Kveikt á jólatrénu.
Jóladaginn kl. 8,30:
Hátíðarsamkoma (jólafórn).
Annan í jólum kl. 8,30:
Jólatréshátíð fyrir almenning.
Þriðjudaginn 27. des. kl. 4:
Jólatréshátíð í Skutulsfirði.
(Fyrir börn og fullorðna).
Fimmtudaginn 29. des. kl. 8,30:
Jólatréshátíð fyrir almenning.
Nýársdaginn 1. jan. kl. 8,30:
Hátíðarsamkoma.
Þriðjudaginn 3. jan. kl. 8,30:
Jólatréshátíð í Hnífsdal. (Fyrir
böm og fuilorðna).
Miðvikudaginn 4. jan. kl. 8,30:
Jólafagnaður Heimilasambands-
ins.
Fimmtudaginn 5. jan. kl. 3:
Jólatréshátíð fyrir aldrað fólk.
Föstudaginn 6. jan. kl. 8,30:
Jólatréshátíð í Bolungavík fyr-
ir fullorðna.
Laugardaginn 7. jan. kl. 8,30:
Síðasta jólatréshátíðin fyrir al-
menning.
Sunnudaginn 8. jan. kl. 8,30:
Hjálpræðissamkoma.
Deildarstjórinn, brigader Frithjof
Nilsen, kemur í heimsókn til ísa-
fjarðar um áramótin og stjórnar
og tialar á jólatréshátíðunum þessa
daga.
Verið hjartanlega velkomin á
þessar hátíðarsamkomur!
Jól fyrir bömin 1960—’61.
Annan í jólum kl. 2:
Jólatréshátíð sunnudagaskólans
(efri bær).
Miðvikudaginn 28. des. kl. 2:
Jólatréshátíð sunnudagaskólans
(neðri bær).
Föstudaginn 30. des. kl. 2:
Jólatréshátíð fyrir kærleiks-
bandið og drengjaklúbbinn.
Sunnudaginn 1. jan. kl. 2:
Sunnudagaskóli. Kl. 4 Sunnu-
dagaskóli í Hnífsdal.
Mánudaginn 2. jan. kl. 2:
Almenn jólatréshátíð fyrir börn
(efri bær).
Þriðjudaginn 3. jan. kl. 2:
Almenn jólatréshátíð fyrir börn
(neðri bær).
Föstudaginn 6. jan. kl. 4:
Jólatréshátíð í Bolungavík fyrir
börn.
Laugardaginn 7. jan. kl. 2:
Síðasta jólatréshátíðin fyrir
börn.
Sunudaginn 8. jan. kl. 2:
Sunnudagaskóli. Kl. 4 Sunnu-
dagaskóli í Hnífsdal.
Aðgangur kr. 3,00 að öllum jóla-
tréshátíðunum.