Morgunn - 01.06.1996, Blaðsíða 82

MORGUNN
fangavistin væri ákaflega erfið - þeir hafi orðið að þola pyntingar,
sjúkdóma, vannæringu og innilokun - þá hafi þeir samt... grætt á
þessari reynslu, hún hafi orðið þeim til aukins þroska.“
Er með þessu verið að segja að þjáningin sé nauðsynleg
forsenda þess að menn finni tilgang í lífinu? Alls ekki. Miklu
fremur að það sé hægt að finna tilgang þrátt fyrir þjáninguna -
og jafnvel í henni, þ.e.a.s. ef hún verður ekki umflúin. Ef hægt
er að komast hjá þjáningunni er mestur tilgangur í því fólginn
að fjarlægja orsökina því að ónauðsynleg þjáning er
sjálfspíning fremur en hetjudáð. Ef á hinn bóginn er ekki hægt
að fjarlægja undirrót þjáningarinnar á maðurinn samt þess kost
að ákveða hvernig hann tekur því sem á hann er lagt. Lamaður
maður eftir hálsbrot var ekki útvalinn til að brjóta á sér
hálsinn en hann getur valið að láta ekki það sem kom fyrir
hann brjóta sig niður.
Eins og fram hefur komið er tækifærið í því fólgið að
breyta með skapandi hætti því sem þjáningunni veldur. En
yftrburðimir felast í því að „kunna að þjást“ ef nauðsyn ber til.
Dæmin sanna að „maðurinn á götunni“ - í bókstaflegri
merkingu þeirra orða - er sama sinnis. Skoðanakannanir hafa
leitt í ljós, að þeir sem eru í mestum metum hjá flestum að-
spurðum voru hvorki miklir listamenn né frægir vísindamenn,
hvorki miklir stjórnmálamenn né frægir íþróttamenn heldur
þeir sem hafa tekið hörðum örlögum og borið höfuðið hátt,
segir Frankl.
í umfjöllun um annan þátt sorglegu þrenningarinnar, þ.e.
sektina, leggur Frankl út af guðfræðilegu hugtaki, sem hann
segir að hafi alltaf hrifið sig. Þarna á hann við það sem kallað
er mysterium iniquitatis, en það útleggst að mínu viti sem svo,
að glæpir eru óútskýranlegir. Þegar öllu er á botninn hvolft eru
líffræðilegir, sálrænir og/eða félagslegir þættir ekki full-
80