Stundin - 01.09.1940, Qupperneq 12

12
STUNDIN
Geðvonzka
Bftir því sem fólk er betur
menntað, því örðugra reynist að
reyta það til reiði.
Börn og unglingar á aldrin-
um 10—25 ára eru skapbetri
heldur en þeir, sem eldri eru.
Frá aldrinum 25—60 ára fer
skapið smá versnandi, en batn-
andi úr því.
Yfirleitt eru konur uppstökk-
ari en karlar; smávaxið fólk er
geðstirðara en stórt fólk og
grannir menn eiga erfiðara með
að stilla skap sitt heldur en
þeir, sem eru feitlagnir.
Fólk, sem oft hefur átt við
veikindi að stríða, er vanalega
uppstökkara heldur en þeir, sem
notið hafa góðrar heilsu alla
æfi. Það getur verið, að það
stafi af því, að fólk, sem orðið
hefur fyrir miklum veikindum
er oft beizkara gagnvart tilver-
unni heldur en hinir.
Hvað er hægt að gera til þess
að yfirvinna geðstirfni, sem
valdið getur miklum erfiðleik-
um bæði í vinnu og daglegu
lífi?
Það er hollt að veita þeim at-
hygli, sem uppstökkir eru, og
varast eftir beztu getu að líkj-
ast hinni hvimleiíu framkomu
þeirra. Geðvonzka er oftast að-
eins slæmur vani, sem hægt er
að venja sig af.
Hver og einn getur fundið,
þegar reynt er að „hleypa hon-
um upp” og þá er bezta ráðið
að ganga þegjandi í burtu og
láta eins og ekkert hafi í skor-
izt. Munið, að enginn getur lát-
ið tilfinningar sínar í Ijósi með
því að rífast; það kemur oft í
ljós, að sá, sem rífst hátt og
skammast mikið, meinar ekki
helminginn af því, sem hann
lætur sér um munn fara.
Pjærri þjóðbrautum
Seychell-eYjar
Á skipi, sem kemur austan um Indlandshaf í suðvestlæga
stefnu frá Ceylon og Maledireyjum, verða menn þess varir, er
komið er yfir 60. lengdarbaug a. 1., að land er í nánd. Þang
og blaðbreiður marhálmur flýtur í vatnsskorpunni. Kríur og
,,tropik”-fuglar, se*m sést hafa aðeins á stangli úti á megin-
hafinu, koma nú í hópum og fylgja skipinu eftir. Hinir síðar-
nefndu setjast í siglutoppana og rjúfa með gargi jsínu dauca-
þögn úthafsins. Og á næsta sólarhringnum rísa úr hafi blá-
leitir kollar, — það eru Seychelleyjar. Þær eru alls 30 að tölu,
og rísa upp af grunni norðaustur af Madagaskar. Þær eru úr
granít, og menn telja að þarna sjái á hæstu tinda fjallanna á
miklu landflæmi, sem endur fyrir löngu hefur sokkið í sæ. En
úti fyrir eyjunum hafa hlaðizt upp kóralrif, skipaleiðin til
þeirra er því hættuleg, enda er tregt um skipaferðir þangað. Til
skamms tíma kom þar aðeins á tveggja mánaða fresti, póst-
bátur frá Montana á austurströnd Kenia.
Hæsta eyjan, Maché er 988 metrar á hæð. Niður eftir hlíð-
unum falla ár í fossum og prýða þessa paradís endalauss sum-
ars. Áður voru eyjarnar vaxnar miklum skógum. Mjög hafa
þeir nú verið ruddir, en margvísleg ræktun komið í staðinn.
Á eyjunni Paslin vex kókospálmategund ein, sem ber
þyngstu, ávexti á jörðinni. Stærstu hneturnar vega 50 pund!
Frá fornu fari þekktu menn þessar hnetur, af því þær fundust
sjóreknar á ströndum Indlands og fleiri landa við Indlandshaf.
Af því draga þær nafnið „Coco de mer”, sem Frakkar hafa
gefið þeim. Hnetur þessar þóttu hin mestu gersemi og gengu
kaupum og sölum við okurverði. Þegar Evrópumenn komu svo
á Seychelleyjar, og fundu hneturnar þar, var pálmategundinni
sem ber þær, engin miskunn sýnd. Stofn, blöð og ávöxtur var
alltsaman nothæft. Loks var þessi ágæta píanta liðin undir lok
nema á eyjunni Praslín. Þá sáu menn að sér og friðuðu hana
þar.
Þegar Evrópumenn fundu Seychelleyjar snemma á 16. öld,
voru þær óbyggðar. Frakkar lýstu þær sína eign árið 1744. En
ekki fyrr en 1768 tóku þeir að byggja þær. Fyrstu landnemarn-
ir komu frá eyjunni Mauritius, sem þá hét Isle de France og
Frakkar áttu. Nú búa þar 20 þús. manna af óskildustu þjóð-
ernum, Negrar, Indverjar, Kínverjar og blendingur Frakka og
Negra auk tiltölulega fárra óblandaðra afkomenda hinna
frönsku frumbyggja.
Á Napóleonstímunum köstuðu Bretar, sem kunnugt er, eign
sinni á allar eyjar, sem þeir gátu komizt yl'ir — einkum þær,
sem verið höfðu i eign Frakka og Hollendinga. Smáeyjar aust-
an við Afríku sluppu þá heldur ekki við enskar innrásir. 1810
kom röðin að Seychelleyjum. Þótt undarlegt megi virðast hélt
franski landstjórinn á eyjunum embætti sínu áfram, þótt eig-
endaskiptin yrðu. Bretar hafa lofað rómversk kaþólskri trú