Austurland - 28.01.1988, Blaðsíða 2

2
FIMMTUDAGUR, 28. JANÚAR 1988.
Austurland
MÁLGAGN ALÞÝÐUBANDALAGSINS
Útgefandi: Kjördæmisráð Alþýðubandalagsins á Austurlandi
Ritnefnd: Elma Guðmundsdóttir, Guðmundur Bjarnason,
Einar Már Sigurðarson og Smári Geirsson
Ritstjóri: Haraldur Bjarnason (ábm.) S 71750 og 71756
Auglýsingar og dreifing:
Áshildur Sigurðardóttir S 71571 og 71629
Ritstjórn, afgreiðsla og auglýsingar:
Egilsbraut 11 Pósthólf 31 ■ 740 Neskaupstaður ■ S 71750 og 71571
Prentun: Nesprent
s
Urelt tekjuöflunarkeríi
Þessar vikurnar sitja sveitarstjórnarmenn vítt og breitt um landið við að koma
saman fjárhagsáætlunum. bað er kvíði í mönnum því þau 6,7% sem sveitarfélögunum
eru skömmtuð í útsvar duga hvergi nærri. Ríkisvaldið getur stoppað í sín fjárlagagöt
með því að leggjaá nýja skatta, en stjórnendur sveitarfélaganna víða á landsbyggðinni
sjá fram á að þurfa að draga úr rekstri, stöðva framkvæmdir og safna skuldum.
Ekki eiga þó allir við þessi vandamál að glíma. Frá höfuðborginni berast þær
fregnir, að þegar búið er að áætla fyrir öllum rekstri og leggja nokkur hundruð
milljónir í gatnagerð, eru samt eftir 1930 milljónir - tæpir tveir milljarðar - til
framkvæmda.
Hvað veldur? Eru tómir búskussar í sveitarstjórnum á landsbyggðinni, en snillingar
við stjórnvölinn í borg Davíðs?
Svo einfalt er málið ekki. Svarsins er að leita í úreltu tekjuöflunarkerfi sveitarfé-
laganna.
Helstu tekjustofnar sveitarfélaganna eru fjórir: Útsvar, aðstöðugjald, fasteigna-
gjald og framlag úr Jöfnunarsjóði.
Félagsmálaráðherra ákvað í haust að innheimtuhlutfall útsvars - og þar með í raun
álagningarhlutfall - skyldi vera 6,7% fyrir öll sveitarfélög. Þannig hafa sveitarfélögin
verið svipt sjálfsákvörðunarrétti sínum.
Hvernig samræmist það yfirlýstu markmiði ríkisstjórnarinnar um að „sveitarfélög
verði fjárhagslega sjálfstæðari og síður háð ríkisvaldinu"?
Aðstöðugjöldin eru mishá eftir atvinnugreinum. Lægst í sjávarútvegi og landbún-
aði. Hæst í verslun og þjónustu. Pað er því ljóst að stórmarkaðir og öldurhús eru
ólíkt betri mjólkurkýr en fiskvinnslustöðvar og sláturhús.
Fasteignagjöldin eru hlutfall af fasteignamati, en mat fasteigna í höfuðborginni er
um það bil helmingi hærra en t. d. víðast á Austurlandi.
Jöfnunarsjóðurinn, sem lögum samkvæmt á að fá 8% af 20 söluskattsstigum og
5% af tollatekjum hefur verið verulegæskertur. Á árunum 1981 -1983 nam framlag
ríkissjóðs til hans 3 - 3,2% af ríkistekjum, en frá 1984 hefur framlagið sílækkað ofan
í um eða undir 2% ríkistekna.
í ár er framlag til sjóðsins alls 1540 milljónir króna ef með eru taldar 200 milljónir
í sérdeildir sjóðsins, en framlagið ætti að vera vel yfir 2 miljarðar ef lögum væri
framfylgt.
Hér ber allt að sama brunni. Kerfið er úrelt og í stað þess að stoppa í það ætti að
bylta því og búa til nýtt kerfi til samræmis við breyttar þjóðfélagsaðstæður síðasta
áratuginn.'
Vel mætti hugsa sér að skattur á tekjur rynni allur til sveitarfélaganna og þau hefðu
algert frelsi um hve hátt þau kysu að skattleggja þegnana.
Fasteignagjöld og aðstöðugjöld yrðu skattsofnar ríkisins. Þannig væri t. d. betur
tryggt en nú að eitt sveitarfélag öðrum fremur hefðu ekki tekjur af byggingum eða
umsvifum ríkisvaldsins.
Þetta ætti líka að auðvelda ýmsar efnahagsaðgerðar í tengslum við atvinnuvegina.
Jöfnunarsjóð þarf að endurskoða þannig að hann standi undir nafni. Eða finnst
mönnum það allt í lagi að á sama tíma og endar nást ekki saman í fjölda sveitarfélaga,
skuli eitt sveitarfélag, sem á eftir tæpa tvo milljarða til framkvæmda fá 450 milljónir
úr Jöfnunarsjóði?
Ef Alþingi og ríkisstjórn hefðu borið gæfu til að byrja á því að koma lagi á
tekjuöflun sveitarfélaganna mundu allir sveitarstjórnarmenn fagna því að fá aukin
verkefni að fást við. Krjóh
Framsókn og matarskatturinn
Með réttu hefur Jón Baldvin
fjármálaráðherra og formaður
Alþýðuflokksins verið talinn
aðalhöfundur skattalagabreyt-
inganna nú um síðustu áramót.
Hins vegar er hann ekki einn að
verki. Öllríkisstjórninogstuðn-
ingsflokkar hennar samþykktu
skattafrumvörpin og stóðu að
lögfestingu þeirra. Steingrímur
Hermannsson tók sérstaklega
fram á blaðamannafundi í byrj-
un desember, að Framsóknar-
flokkurinn stæði óskiptur að
baki þessum breytingum.
I umræðum á Alþingi kom
fram órói hjá stöku framsóknar-
þingmanni. Þeir lýstu áhyggjum
en greiddu svo atkvæði með öllu
saman, þar á meðal með matar-
skattinum.
I leiðara Austra 21. janúar sl.
snýst Jón Kristjánsson alþingis-
maður til varnar fyrir alla
skattasúpuna. Alveg sérstak-
lega mælir hann matarskattin-
um bót og telur að stjórnarand-
staðan hafi „notað málið í áróð-
ursskyni og lagt á það ofur-
kapp“. Til málsbóta fyrir matar-
skattinn hefur Jón m. a. þetta
fram að færa lesendum til hugg-
unar:
„Á móti koma niðurgreiðslur
á kjöt, mjólkurvörur og fisk og
einnig koma auknar greiðslur
gegnum tryggingakerfið sem
eiga að vega að hluta upp á móti
þeirri hækkun sem af sölu-
skattinum kemur.“
Hverjar eru staðreyndirnar á
bak við þetta yfirklór?
Útgjöld meðalfjölskyldu til
matvörukaupa hafa hækkað um
23,7% eða nærfellt um fjórðung
á hálfu ári. Matarreikningur
þessarar fjölskyldu hefur hækk-
að um 5.400 krónur á þessum
«¥• tZridds
Frá BN
Úrslit úr tvímenningi 25. 1.: Stig
Hulda / Jón Gunnar ..............195
Jóhann / Eysteinn ...............188
Finnur / Kristinn................179
ína / Víglundur .................177
Ebba/Tryggvi.....................175
Miðlungur 165
Næsta spilakvöld 1. febrúar verður
spilaður eins kvölds tvímenningur. Nýtt
spilafólk sérstaklega velkomið. Spilað í
fundarsal Egilsbúðar kl. 20. ÍG
Frá BRE
Þriöja umferð í sveitakcppni fór fram
á þriðjudag. Úrslit: Jóann - Bernhard 9-21
Sigurður - Trésíld 7-23
Bjarni - Haukur 12- 18
Árni - Aðalsteinn 12- 18
Staðan eftir 3 umferðir er þessi: Stig
Trésíld . . 66
Sigurður . . 56
Árni . . 55
Haukur . . 50
SF
tíma og útgjöld til matvöru-
kaupa hjá þessari fjölskyldu eru
nú í janúar talin nema 28.200
krónum á mánuði. Á sama tíma
hafa lágmarkslaun aðeins hækk-
að um 2.100 krónur og eru nú
29.975 kr. á mánuði. Enn óhag-
stæðari niðurstaða kom fram í
verðkönnun verkalýðsfélagsins
Jökuls á Höfn í Hornafirði.
Verkamaður á lægsta taxta er
nú 10 klukkustundum lengur að
vinna fyrir matarkaupum á
mánuði en vorið 1983, þegar
ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar kom til valda.
í hverju felast svo „hliðarráð-
stafanir“ gegnum tryggingakerf-
ið, sem Jón Kristjánsson segir
að menn sleppi í umræðu um
söluskattshækkunina?
Fyrir fjölskyldu með tvö börn
undir 7 ára aldri nemur hækkun-
in 252 krónum á hvort barn en
séu börn eldri en 7 ára hækka
barnabætur um 126 kr. fyrir
fyrsta barn og 186 kr. fyrir ann-
að barn. í barnabótaauka til
fjölskyldna með undir 800 þús.
kr. árstekjur koma 284 kr. í við-
bót á mánuði á hvert barn. Sam-
tals fær því fjölskylda með 2
börn viðbót sem nemur 860 -
1.072 krónur á mánuði til að
vega upp á móti hækkun matar-
reikningsins upp á 5 - 6 þúsund
krónur. Þaö er von aö Jón Krist-
jánsson sé hreykinn af þessum
„hliðarráðstöfunum"!
Gamla fólkið fær örlitla
hækkun á ellilífeyri, en á sama
tíma hækkar lyfjakostnaður um
allt að 100%, og svo þurfa víst
aldraðir líka að borða.
En Jón Kristjánsson er ekki
af baki dottinn þrátt fyrir þetta.
Hann telur að samkeppnisstaða
innlendra landbúnaðarvara
styrkist við söluskattsbreyting-
una „í samanburði við önnur
matvæli". Hann virðist ekki ótt-
ast samdrátt í eftirspurn eftir
mjólk og dilkakjöti vegna mat-
arskattsins og treystir á að Jón
Baldvin hækki niðurgreiðslur í
takt við verðlagshækkanir.
Annað hefur þó heyrst af þeim
bæ!
Mikil er trú þessa framsókn-
arþingmnanns og ritstjóra
Austra. Hann trúir á Jón
Baldvin. Hann trúir ekki að
verslunin misnoti „olnbogarými
við núverandi aðstæður" og
hirði sitt í skjóli frjálsrar álagn-
ingar. Kannskiværi ráðfyrirJón
að skreppa í búð og kaupa í
matinn öðru hverju á næstu
vikum.
Hjörleifur Guttormsson
UTSALA
35% afsláttur á ferðatækjum,
myndavélum, hljómborðum,
úrum og klukkum
og fleirum rafmagnstækjum
Allt
á að
seljast
BU land sf
Nesgötu 7 Neskaupstað S 71520
FJÓRÐUNGSSJÚKRAHÚSIÐ
NESKAUPSTAÐ
Atvinna
Þvottahús - Starfskraft vantar í
þvottahús í fullt starf, möguleiki er að
skipta starfinu á milli tveggja
einstaklinga
Upplýsingar gefur forstöðumaður
þvottahúss S 71405