Vera - 01.12.1995, Blaðsíða 28

jók bækurnar
^urnnr
^mntgu
Kristín Ómarsdóttir
Mál og menning 1995
Nýjasta
v e r k
Kristínar
Ómars-
d ó tt u r
gerist í
borginni
Dyrnar
þröngu á
Silkieyju.
B o rgin
liggur í
miðju eyj-
arinnar
og er
fáfarin þó eyjan sjálf sé vinsæl af feröamönn-
um vegna góöra baðstranda. Þórunn og eigin-
maður hennar hafa verið á löngu ferðalagi og
ætla að reka endahnútinn á það í Dyrunum
þröngu en veikindi eiginmannsins leiða til
þess að Þórunn fer ein síns liðs. Heima á ís-
landi bíður ellefu ára gömul dóttir þeirra.
íbúar borgarinnar læra frá bernsku að
uppfylla nautnir sínar, jafnt líkamlegar sem
andlegar. Frjálsræðið virðist mikið í fyrstu,
borgin þar sem allt má en þó ekki, dyrnar
þrengja að og loka á sumt. Þórunn talar sjálf
um að íslendingar hafi ekki skilgreint þarfir
og þrár manneskjunnar jafn vel og þessir
eyjaskeggjar en þrátt fyrir góða skilgreiningu
ná þeir ekki allir að uppfylla þessar þarfir.
Þórunn leyfir íbúunum og atburðarásinni að
hafa sinn gang og hjúskaparstaða hennar
er henni engin fyrirstaða. Hún er síðar for-
dæmd fyrir að fara illa með aðra en hún er
ekki ein um það. Öfund og afbrýði verður til
að persónurnar klekkja hver á annarri ýmist
í tali eða gerðum. Ekkert er þeim heilagt,
ekki einu sinni tilfinningar annarra.
Sagan er ferðasaga sögð af Þórunni og
hlustandinn er líklega eiginmaðurinn. Þór-
unn kynnist sjálfri sér og „íslendingnum"
um leið og hún kynnist nýjum menningar-
heimi. Einkunnarorð eða inngangur sögunn-
ar er skemmtilegur. Þar segir að sagan eigi
sér stoð í raunveruleikanum en að hlutað-
eigandi komi aldrei til með að lesa hana.
Hún er kveðjan sem aldrei berst.
Aðrar persónur sem koma við sögu eru
Ágúst sem tekur á móti Þórunni á hótelinu
r
Englar æskunnar og ætlar sér að láta hana
upplifa bernskuna á nýtt. Þórunn tekur af
honum ráðin svo hann verður ráðvilltur og
lætur sig hverfa en skýtur alltaf upp kollin-
um aftur. Fröken Hris telur Þórunni vera jafn-
ingja sinn og hún þráir ekkert eins mikið og
að vera elskuð og snert af henni. Þórunn
sem gælir lítið við eigin líkama langar ekkert
til að elskast með frökeninni sem minnir á
hana sjálfa.
Saurblaö verksins er rautt ásamt aftasta
blaðinu. Rautt minnir á ástina, varir, kynfæri
og kvenfrelsi. Litir gegna stóru hlutverki og
eru gulur, appelsínugulur og bleikur mest
áberandi. Litirnir tákna tilfinninga(lit)rófið.
Litirnir tengjast líka erótfkinni sem hrífur og
hneykslarí senn, erótík sem virkar.
Auðveldur höfundur er Kristín Ómarsdótt-
ir ekki en Dyrnar þröngu er hennar sjötta
verk. Það er mun heflaðra en sum hinna fyrri
en ætti ekki aö valda lesendum hennar von-
brigðum, en gaman verður að sjá hvort ein-
hverjir nýir bætist í hópinn.
Kristín Ólafs
iiöfliyiViíC'Uimm
Súsanna Svavarsdóttir
Forlagiö 1995
Erótísk-
ar sagn-
ir kýs út-
gefandi
að kalla
sögurn-
ar í bók-
i n n i ,
s e m
auðvit-
að vek-
ur strax
u p p
spurn-
i n g a r
um hvar
erótíkin endar og klámið byrjar því Súsanna
er oft berorð í lýsingum sínum. Það sem mér
er þó efst í huga eftir lesturinn er að loksins
hefur íslenskur kvenrithöfundur sest niður
og skrifað um þetta viðkvæma efni sem
hingað til hefur verið mál karla. Kjarkurinn til
þess að gera það af einhverri alvöru en ekki
í því augnamiöi einu aö hneyksla er líka mik-
ils virði. Ef kafaö er í textann má lesa um
einsemd og öryggisleysi manneskjunnar,
karla jafnt sem kvenna. Þráin eftir nálægð
og snertingu við aðra mannveru birtist í kyn-
lífsórum. Kynlíf hefur alltaf verið auð-
veldasta leiðin til svölunar, eins konar tíma-
bundin frestun á einmanaleikanum sem t
umlykur kaldan hversdaginn. Tilfinningar og
langanir persónanna eru skoðaðar frá sjón-
arhorni kynhegðunar sem „tjáir okkar
dýpstu leyndarmál; þau sem við þekkjum
ekki sjálf." Það er vel til fundið að gera þessi
orð Shusaku Endu (Hneyksli) að einkunnar-
orðum bókarinnar.
Það er áhugavert að skoöa hlutverk og
mismun kynjanna út frá kynhegðun þeirra.
Hvar liggur t.d. valdið í ástarleiknum og
hvernig notfæra kynin sér það. Vald kvenn-
anna virðist helst liggja í tælingunni sjálfri,
að vekja lostann. Valdbeiting þeirra á meira
skylt viö leik en ofbeldi og nautnin liggur oft
í því að hafa aðstæðurnar á sínu valdi:
„Nautn þess að finna valdið sem hún hafði
yfir þeim stundum sem þau áttu saman.
Þöglum stundum. Vissi að hann átti ekki
undankomu auðið fýrr en leiknum væri lok-
ið." (Bls. 50). Þegar karlmennirnir í sögun-
um beita valdi er hins vegar um að ræöa lík-
amlegt ofbeldi. Þessi mismunur kynjanna
vekur upp spurningar um raunverulegt vald
og hvort sú þrælslund sem lostinn oft kveik-
ir varir ekki aðeins meðan sá auðsveipi vill
leika leikinn. Er hinn líkamlegi styrkur hið
eina raunverulega vald?
Fantasían spilar stórt hlutverkí sögunum
og stundum er ill mögulegt aö greina draum
frá veruleika enda óþarfi þar sem fantasían
er besta vinkona erótfkurinnar. I sögunni
„Kannski draumur" sem fjallar um einmana
konu í stóru húsi eru möguleikarnir sem
þessu óljósu skil gefa útskýrð: „Hún gæti
sett á hann hvaða andlit sem hún vildi.“
(Bls. 60) Það er nefnilega á valdi þess sem
dreymir að ákveða sína eigin fantasíu: „Nei,
... henni fannst þessi atburöarás ekki nógu
skemmtileg. Hún ákvað aö byrja aftur ..."
(bls. 61). Það er svo auðvitað alltaf smekks-
atriði hversu langt fantasían á að ná og
þvottaklemmur á geirvörtum falla kannski
ekki undir hinn almenna smekk.
Bæði karl- og kvenremba eiga sína full-
trúa í bókinni oggömlu klisjurnarfá ITf í setn-
ingum eins og „Karlmenn ættu að fæðast
mállausir ..." (Bls. 139) og „Haföi endan-
lega lært þá lexíu að sumar konur eru til að
i